Bestek: Standaard RAW Bepalingen

Bij het vertalen van het ontwerp (geometrisch en constructief) in een verzameling van activiteiten die moeten worden verricht om het ontwerp in praktijk te realiseren, neemt het bestek een centrale plaats in. Het bestek is het contractstuk tussen opdrachtgever en opdrachtnemer, waarin afspraken en normen zijn vastgelegd. Een bestek geeft aan welke activiteiten moeten worden uitgevoerd, hoe de kosten worden verrekend en welke normen worden gebruikt voor het bepalen of de gemaakte (kwaliteits)afspraken tussen de contractpartijen zijn nagekomen.
Indien het bestek minder kwaliteit heeft, zal dit vaak worden vertaald in een hoger onzekerheid op de uitvoering van de werkzaamheden. Deze onzekerheid kan leiden tot een hogere kostprijs voor de uitvoering van het project. Bij het opstellen van het bestek treden met enige regelmaat problemen op met betrekking tot de uitvoerbaarheid van het project die eigenlijk eerder in het ontwerpproces al hadden kunnen worden opgelost. Naast een goede definitie van de basisuitgangspunten voor het ontwerp is interactie tussen de bestekschrijver en de ontwerper/tekenaar tijdens het ontwerpproces dan ook uiterst belangrijk.

De drie voornaamste functies van het bestek zijn:

• Juridisch. Het bestek regelt de verhouding tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. Het informeert over rechten, plichten en risico's van beide partijen.
• Technisch. Het bestek geeft aan wat de opdrachtnemer tot stand moet brengen. Ook bevat het – of verwijst het naar – eisen waaraan het resultaat moet voldoen.
• Economisch. De opdrachtnemer moet in staat zijn, op grond van de besteksinformatie, een voor hem verantwoorde kostencalculatie te maken. De betalingen door de opdrachtgever aan de aannemer zijn geregeld in het bestek.

Normaliter bevat een bestek de volgende onderdelen:

• de beschrijving van het werk;
• de daarbij behorende tekeningen;
• de voor het werk geldende voorwaarden;
• de nota van inlichtingen;
• het proces-verbaal van aanwijzing.

Voor het ontwerp is het vooral van belang dat de bestekstekst en de bestekstekeningen op elkaar zijn afgestemd. Op de plaatsen in het bestek waar tekeningen moeten worden geraadpleegd, moet worden verwezen naar deze tekeningen. Omdat onduidelijkheden of inconsistenties tussen tekeningen en tekst niet geheel uit te sluiten zijn, is afgesproken dat de geschreven besteksinformatie boven de tekeningen gaat.

Een mogelijke, algemeen geaccepteerde indeling van het bestek is de volgende:

• algemeen:

  -	korte aanduiding van het werk;

  -	informatie die voor de aanbesteding, selectie en gunning van belang is.

• beschrijving:

  -	algemene gegevens waaronder een opsomming van de bij het bestek behorende tekeningen en gegevens over peilen, waterstanden, grondsoorten en grondmechanische gegevens;

  -	nader beschrijvende gegevens, met name de gedetailleerde uitwerking van het uit te voeren werk in besteksposten.

• bepalingen:

  -	de van toepassing zijnde standaardbepalingen, zoals administratieve en technische voorwaarden;

  -	de aanvullende voorwaarden waaronder het werk tot stand wordt gebracht.

Om tot een hoge(re) mate van standaardisatie te komen in de gebruikte bestekken en administratieve voorwaarden zijn de Standaard RAW Bepalingen/resultaatsbeschrijvingen en de Uniforme Administratie Voorwaarden voor de Uitvoering van Werken (UAV-1989) ontwikkeld. In de standaard RAW Bepalingen zijn de technische eisen, zoals deze aan bouwmaterialen en uitvoeringsmethoden worden gesteld, te vinden. Hiermee beschikt de bestekschrijver/ontwerper over een krachtig instrumentarium om op eenvoudige en consistente wijze het ontwerp te vertalen in een werkbeschrijving. Bovendien wordt de RAW-systematiek normaliter door alle partijen geaccepteerd aangezien deze op paritaire basis tot stand is gekomen. Een RAW-bestek is volgens een vastomlijnde structuur (gelijk aan hetgeen hierboven is beschreven) opgebouwd. Door de vastomlijnde structuur en eenduidige begrippen worden misverstanden tussen partijen in het bouwproces voorkomen. De RAW-systematiek bestaat uit:

• Standaard RAW Bepalingen (kortweg de Standaard 2000) inclusief UAR-1998, UAV-1986 en wijzigingen (de laatste in november 1998);
• catalogus met resultaatsbeschrijvingen;
• handleiding RAW-systematiek;
• algemeen besteksbestand.

De RAW-systematiek kan worden aangevuld met een aantal bepalingen die zijn opgenomen in de suppletiebestanden. Door gebruik te maken van standaardteksten in de beschrijving van de werkzaamheden (besteksposten) is het voor alle betrokken partijen in het bouwproces eenvoudig om een reële kostenraming te maken van de uit te voeren werkzaamheden en te leveren materialen. Het is gebruikelijk de raming op te zetten volgens de PRI-systematiek. PRI staat voor projectramingen infrastructuur. De PRI-systematiek houdt kort gezegd een standaardindeling in verschillende kostensoorten in. Desgewenst kan deze raming worden aangevuld met een statistische raming. In de CROW-werkgroep standaardsystematiek kostenramingen (SSK) wordt over dit onderwerp in breder verband nagedacht. In de komende jaren kan dit tot een landelijk geaccepteerd systeem leiden.

Op dit moment vinden vele ontwikkelingen plaats op het gebied van relatief ‘nieuwe’ contractvormen.
Voorbeelden hiervan zijn:

• design & construct-contracten;
• turn-key contracten;
• raam- en meerjarencontracten;
• bouwteamcontracten.

Voor een nadere uitwerking van de precieze betekenis en inhoud van dergelijke contracten voor de ontwerpwerkzaamheden wordt verwezen naar de literatuur.
Ten slotte wordt opgemerkt dat de aanbestedingsprocedure omschreven is in het Uniform Aanbestedingsreglement (UAR-1998/UAR-EG 1991).