Profiel van vrije ruimte

De normale doorrijhoogte bedraagt conform de Europese normen 4,60 m en is in beginsel voor alle wegcategorieën gelijk (figuur 8-3). Het verticale profiel van vrije ruimte geldt voor dat gedeelte van de weg waarover gereden kan worden. Het omvat dus naast de rijbaan ook de vlucht- en bergingsruimte en de obstakelvrije zone. De doorrijhoogte is inclusief een reservering van 0,10 m voor een toekomstige overlaging als volgt opgebouwd:

Bij lichte, solitaire constructies (portalen, verkeerslichten en dergelijke)moet een vrije doorrijhoogte van 5,00 m worden aangehouden (de verticale objectafstand is dan 0,65 m). De doorrijhoogte wordt bepaald ten opzichte van de onderkant van het bord, de lantaarn of het paneel.

De minimum doorrijhoogte bedraagt 4,25 m. Bij doorrijhoogten < 4,25 m moet de weggebruiker hierop worden geattendeerd met behulp van bebording en bebakening, al of niet in combinatie met een hoogtewaarschuwing. Bij doorrijhoogten van minder dan 4,10 m moet met een verkeersbesluit een hoogtebeperking worden ingesteld, waarbij altijd rekening moet worden gehouden met een verticale objectafstand van 0,25 m.

Objecten die langs de rijbaan staan, kunnen van invloed zijn op de laterale of zijdelingse positie van de bestuurder in het dwarsprofiel dan wel op de doorstroming van het verkeer. De bestuurder remt bij te kleine objectafstanden (sterk) af (turbulenties). Dit geldt ook voor tegemoetkomende voertuigen en voor het passeren van een stilstaand voertuig in de buitenberm.
De mate van objectvrees en daarmee de aangehouden afstand is afhankelijk van de volgende omstandigheden:

• hoe hoger de snelheid is, hoe groter de aangehouden afstand;
• een continu object in langsrichting zoals bijvoorbeeld een geleiderailconstructie, veroorzaakt minder objectvrees dan een solitair obstakel;
• de vrees voor een betonnen ondersteuning van een kunstwerk is groter dan bijvoorbeeld voor een verkeersbord of een bermplank.

De objectafstanden zijn afhankelijk van de ontwerpsnelheid en de aard van het object in tabel 8-3 aangegeven.

Het effect van de objectafstand op de verkeersafwikkeling is uitgaande van de hiervoor aangegeven normale en minimale maten niet eenduidig aan te geven. In de praktijk lijkt het, dat de invloed van de minimale afmetingen gering is. Eén en ander hangt samen met het wegbeeld, de dimensionering van het totale dwarsprofiel en de verkeersintensiteit.

De afstand is sterk van invloed op het aantal eenzijdige ongevallen en vast-voorwerp-ongevallen, paragraaf 15.2.2). Hoe groter de objectafstand respectievelijk de obstakelvrije zone is, hoe kleiner de kans op aanrijding van die objecten of vaste voorwerpen door voertuigen, die om welke reden dan ook van de rijbaan raken. Anno 1998 bedraagt het aandeel eenzijdige en vast-voorwerp-ongevallen op 80 km/h-wegen ongeveer 40% van het totaal aantal ongevallen.