Inleiding

Op gemeentelijk, provinciaal en rijksniveau zijn doelstellingen geformuleerd ten aanzien van duurzaamheid. Meestal zijn deze doelstellingen meetbaar gemaakt in de vorm van een percentage aan CO₂-reductie of energiebesparing ten opzichte van een jaartal. Het toepassen van asfalt geproduceerd bij lagere temperaturen (laagtemperatuurasfalt, 'lta') kan bijdragen aan het realiseren van milieubeleidsdoelstellingen. In deze CROW-publicatie staat welke voordelen het toepassen van lta oplevert en welke aandachtspunten er zijn.

De ontwikkeling van lta in Nederland komt voort uit de doelstelling om de CO₂-uitstoot bij de productie en de verwerking van asfalt terug te brengen. Hiernaast is het voor asfaltproducenten interessant dat ook bespaard wordt op de energie(kosten). Voor wegbeheerders zijn naast de milieuvoordelen aspecten als levensduur en de herbruikbaarheid van belang. Om deze reden heeft de werkgroep ook nadrukkelijk gekeken naar de civieltechnische aspecten van de verschillende typen lta. De civieltechnische eigenschappen en de ervaringen van proefprojecten en standaardwerken met lta leveren gegevens op die kunnen worden gebruikt bij de beoordeling van de kwaliteit van lta. In deze publicatie is een lijst opgenomen waarin een aantal van de in Nederland uitgevoerde asfaltwerken met lta staat vermeld.

Traditioneel heet asfalt wordt geproduceerd en aangebracht bij een temperatuur hoger dan 140 °C (meestal tussen 160 en 180 °C). Als de temperatuur onder de 140 °C is, is er sprake van lta. Er zijn verschillende mogelijkheden (technieken) om de temperatuur van het asfaltmengproces te verlagen en toch de vereiste technische kwaliteit van het asfalt te handhaven. Grofweg is een indeling van productietechnieken van asfalt te maken, zoals onder aan de pagina is te zien. De gehanteerde terminologie sluit goed aan bij de in het buitenland gehanteerde terminologie.

De laatste jaren wordt in Nederland per jaar negen tot tien miljoen ton heet asfalt geproduceerd. Uitgaande van een gemiddelde CO₂-uitstoot van 50 kg per ton asfalt voor de totale levenscyclus van winning van de grondstoffen tot en met de sloop [6] is dit een uitstoot tot 500.000 ton CO₂ per jaar. Voor alleen de productie ligt de CO₂-uitstoot van heet asfalt rond de 16 kg/ton en voor halfwarm asfalt ligt de uitstoot op circa 10 kg/ton. Een potentiële reductie van circa 40 procent op de CO₂-emissie bij de productie.

Ook in het buitenland wordt steeds meer lta toegepast. In bijvoorbeeld Duitsland en Frankrijk is veel ervaring opgedaan met verschillende lta-technieken. In Amerika wordt momenteel zo'n 25 procent van de asfaltproductie in de vorm van warm asfalt geproduceerd. Omdat de productietechnieken en gebruiksomstandigheden veelal afwijken van de Nederlandse situatie heeft de werkgroep zich beperkt tot de lta-typen waarmee in Nederland ervaring is opgegaan en die in Nederland verkrijgbaar zijn. Hoewel de productiemethoden van lta afwijken van die van heet asfalt is gebleken dat de in deze publicatie beschreven lta-mengsels qua asfalteigenschappen niet afwijken van heet asfalt. Ook voldoen de geproduceerde lta-mengsels aan de functionele eigenschappen die zijn vastgelegd in de CE-markering. Asfalt dat bij lagere temperaturen wordt geproduceerd wijkt, wat betreft samenstelling, niet of nauwelijks af van traditioneel heet geproduceerd asfalt. Alleen bij de productie wordt de viscositeit ofwel vloeibaarheid van het bitumen zodanig beïnvloed dat mengen bij lagere temperaturen mogelijk is. Dit kan door gebruik te maken van toevoegingen aan het bitumen en/of door aanpassingen in het productieproces. Deze publicatie concentreert zich op de productie van 'constructief' asfalt, dit wil zeggen asfaltsoorten voor een laagdikte van meer dan 2,5 à 3 centimeter. Om deze reden is het 'koud asfalt' beperkt beschreven. Emulsieasfaltbeton behoort tot die categorie.

De publicatie is opgesteld voor beleidsadviseurs, wegbeheerders, wegontwerpers bij opdrachtgevers en ingenieursbureaus, productiemedewerkers, laboranten en verwerkers van asfaltmengsels. In hoofdstuk 1 zijn de verschillende in Nederland beschikbare technieken beschreven om lta te produceren. In hoofdstuk 2 zijn de milieuaspecten opgenomen. Hoofdstuk 3 gaat in op de civieltechnische eigenschappen van lta. In hoofdstuk 4 is ten slotte een afwegingskader opgenomen waarmee kan worden bepaald of het toepassen van lta in uit te voeren asfaltwerken een goede optie is.