Veiligheid beweegbare bruggen. Deel 1: Handreiking Machine- en arboveiligheid bij machines in bestaande beweegbare bruggen

Deze tekst is gepubliceerd op 19-06-24

Termen, definities en afkortingen

Op alfabetische volgorde zijn onderstaand begrippen toegelicht, definities gegeven en afbakeningen verklaard. Begrippen die wet- en regelgeving of een richtlijn vertegenwoordigen zijn cursief aangehaald.

ALARP	As Low As Reasonable Practicable, een aanpak om de kans op letsel binnen het denkraam van het redelijkerwijs principe te minimaliseren. Hierbij worden vier instrumenten gebruikt: Bronbestrijding, bronafscherming, verminderen van blootstellingsfrequentie en verminderen van blootstellingsduur.
Aandrijfcomponenten/-onderdelen	Dit zijn de onderdelen die samen het Aandrijfsysteem vormen.
Aandrijfsysteem	Dit zijn de gecombineerde onderdelen van Aandrijving met eventueel transmissiekasten en/of hydraulische cilinders tot aan het punt waarop overbrengingen de beweging overbrengen op de te bewegen last (i.c. het Val of een afsluitboom, e.d.). Indien voor het autonoom in beweging zetten (voor bijvoorbeeld de functie heffen/laten dalen van het Val) van het Bewegingswerk onherroepelijk Vermogensbesturingselementen nodig zijn behoren deze ook tot het aandrijfsysteem. Koppelingen met veiligheidssystemen ten behoeve van andere functies in het brugsysteem horen niet bij het aandrijfsysteem (deze vervullen bedieningsvoorwaarden met evt. gebruik van veiligheidscomponenten die andere machines vormen).
Aandrijving	Dat deel van de machine dat beschikbare energie omzet in bewegingsenergie. In de praktijk veelal een elektromotor of een elektromotor met gekoppelde hydrauliekpomp.
Arbeidshygiënische strategie	De arbeidshygiënische strategie is een in het Arbeidsomstandighedenbesluit, in artikel 3 lid 1 onder b, uitgewerkte prioriteitsvolgorde van maatregelen om veiligheids- en/of gezondheidsschade te voorkomen.
Arbeidsomstandighedenbesluit	Het Arbeidsomstandighedenbesluit is een algemene maatregel van bestuur (AMvB) vallend onder de Arbeidsomstandighedenwet. Hierin staan de regels waar zowel werkgever als werknemer zich aan moeten houden om arbeidsrisico's tegen te gaan. Er staan ook specifieke regels in voor een aantal sectoren en categorieën werknemers.
Bewegende delen	Dit zijn alle niet-statische onderdelen die de beweging van de last (i.c. het val of een afsluitboom, e.d.) mogelijk maken.
Bewegingswerk	Het bewegingswerk zijn de gecombineerde bewegende delen van aandrijfsysteem en overbrenging, die in samenhang één specifieke bewegingsfunctie vervullen (zoals bijvoorbeeld het bewegen van het Val of een afsluitboom, e.d.).
Bronaanpak	Als bedoeld in artikel 3 lid 1 onder b van het Arbeidsomstandighedenbesluit waar de maatregelen die veiligheids- en/of gezondheidsschade moeten voorkomen juist daar worden toegepast waar ze ontstaan; de bron.
Collectieve maatregel	Als bedoeld in artikel 3 lid 1 onder b van het Arbeidsomstandighedenbesluit (15-01-1997) waar de maatregelen die veiligheids- en/of gezondheidsschade moeten voorkomen gericht worden op alle mogelijke gebruikers en niet nader zijn toegesneden op individuele handelingen die uit hun aard kunnen verschillen.
Communautair	Communautair omvat alle zaken waarvoor de EU-lidstaten bevoegdheden hebben overgedragen aan de Europese Unie. Als een onderwerp onder het communautair recht valt, heeft de Europese Unie de bevoegdheid hierover te beslissen en kunnen individuele lidstaten de besluiten daarover niet tegenhouden.
EG-verklaring van overeenstemming	Lett. ‘Overeenstemmend met…’ In geval van het Warenwetbesluit machines gaat het om de vaststelling van de overeenstemming van de beschouwde machine met de regels en voorschriften uit dit Warenwetbesluit. Hierbij worden vaste regels en procedures gevolgd en zijn rollen, taken en bevoegdheden expliciet beschreven. De -Verklaring is de feitelijke vastlegging van deze overeenstemming (vermits voldoend).
Fabrikant	Elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die een onder de machinerichtlijn vallende machine of niet voltooide machine ontwerpt en/of produceert, en die verantwoordelijk is voor de overeenstemming van deze machine of niet voltooide machine met deze richtlijn teneinde haar onder zijn eigen naam of merk of voor eigen gebruik in de handel te brengen of voor eigen gebruik. Bij gebreke van een fabrikant die aan deze definitie voldoet, wordt elke natuurlijke of rechtspersoon die een onder deze richtlijn vallende machine of niet voltooide machine in de handel brengt of in bedrijf stelt, als fabrikant beschouwd; (citaat: Machinerichtlijn 2006/42/EG). Het Warenwetbesluit Machines kent een kortere definitie: Natuurlijke persoon of rechtspersoon die een machine of niet voltooide machine, ontwerpt of produceert, voor eigen gebruik of ten einde haar onder zijn eigen naam of merk in de handel te brengen of, bij gebreke aan een dergelijke persoon, de natuurlijke of rechtspersoon die een machine of niet voltooide machine in de handel brengt of in bedrijf stelt.
Gevaar	Gevaar wordt in het Warenwetbesluit machines gedefinieerd als: bron voor letsel of schade aan de gezondheid. De gevaren die optreden kunnen voor iedere machine anders zijn en dienen voor alle levensfasen van de machine beschouwd te worden.
IIA en IIB verklaring	Dit zijn verklaringen die vernoemd zijn naar de respectieve artikelen uit bijlage II van de machinerichtlijn. De IIA-verklaring is de EG-verklaring van overeenstemming aan de bepalingen van de machinerichtlijn en richt zich op voltooide machines. De IIB-verklaring is de Inbouwverklaring van niet-voltooide machines.
Machine¹⁾Voor de definitie van Machine zijn ook de toepassingsgebieden en de uitsluitingen van belang zoals omschreven in het Warenwetbesluit machines.	Ontleend aan Warenwetbesluit Machines (art. 1 Begrippen) samenstel, voorzien van of bestemd om te worden voorzien van een aandrijfsysteem, maar niet op basis van rechtstreeks gebruikte menselijke of dierlijke spierkracht, van onderling verbonden onderdelen of componenten waarvan er ten minste één kan bewegen, en die samengevoegd worden voor een bepaalde toepassing; samenstel als bedoeld onder a, waarvan slechts de componenten voor de montage op de plaats van gebruik of voor de aansluiting op kracht- of aandrijfbronnen ontbreken; samenstel als bedoeld onder a of b, dat gereed is voor montage en dat in de desbetreffende staat alleen kan functioneren na montage op een vervoermiddel of montage in een gebouw of bouwwerk; samenstellen van machines als bedoeld onder a, b of c, of niet voltooide machines die om tot hetzelfde resultaat te komen zodanig zijn opgesteld en worden bestuurd dat zij als één geheel functioneren; samenstel van onderling verbonden onderdelen of componenten waarvan er ten minste één kan bewegen en die in hun samenhang bestemd zijn voor het hijsen of heffen van lasten en die uitsluitend rechtstreeks aangedreven worden door menselijke spierkracht; verwisselbaar uitrustingsstuk; veiligheidscomponent; hijs- en hefgereedschappen; kettingen, kabels en banden; verwijderbare mechanische overbrengingsinrichting; machine als bedoeld onder a tot en met j, die onroerend is; hijskraan die onroerend is;
Machinerichtlijn	Richtlijn nr. 2006/42/EG van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie van 17 mei 2006 betreffende machines en tot wijziging van richtlijn 95/16/EG (PbEU L 157).
Proportionaliteit	Lett. ‘Evenredig met…’. In voorliggende Handreiking ingezet om binnen het Redelijkheidsbeginsel te wegen of inspanningen voor maatregelen om risico’s te beheersen opwegen tegen de voordelen van (de effectiviteit van) deze maatregelen.
Redelijkheidsbeginsel	Algemeen beginsel van behoorlijk bestuur dat voorschrijft dat een bestuursorgaan bij het nemen van een beslissing alle belangen tegen elkaar af moet wegen.
Richtlijn arbeidsmiddelen:	RICHTLIJN 2009/104/EG van het Europees Parlement en de Raad van 16 september 2009 betreffende minimumvoorschriften inzake veiligheid en gezondheid bij het gebruik door werknemers van arbeidsmiddelen op de arbeidsplaats (tweede bijzondere richtlijn in de zin van artikel 16, lid 1, van Richtlijn 89/391/EEG).
Richtlijn arbeidsplaatsen	Richtlijn 89/654/EEG van de Raad van 30 november 1989 betreffende minimumvoorschriften inzake veiligheid en gezondheid voor arbeidsplaatsen (eerste bijzondere Richtlijn in de zin van artikel 16, lid 1, van Richtlijn 89/391/EEG).
Risico	Een risico wordt in de machinerichtlijn gedefinieerd als: een combinatie van de waarschijnlijkheid en de ernst van mogelijk letsel of aantasting van de gezondheid die zich kan voordoen in een gevaarlijke situatie.
Veilgheidsdomein	In deze Handreiking gebruikt in de zin van gebieden van juridische kaders waarbinnen zich veiligheidsaspecten van het systeem van de beweegbare brug bevinden.
Warenwetbesluit machines:	Het Warenwetbesluit machines is een AMvB, vallend onder de Warenwet, waarin de EU-richtlijn machines is geïmplementeerd.

Interesse?

Termen, definities en afkortingen