Verklarende woordenlijst

Belasting
Elke oorzaak van krachten op of vervormingen in een weg- of spoorwegconstructie (inclusief zandbed en eventuele ophoging op het oorspronkelijke maaiveld)

Belastingsfactor
Partiële factor waarmee de representatieve waarde van een belasting moet worden vermenigvuldigd om de rekenwaarde van die belasting te verkrijgen

Classificatie
Indeling in klassen of grondsoorten op grond van meestal eenvoudige identificatieproeven

Cohesie
Waarde waar de verticale as in het Mohr-Coulomb diagram wordt gesneden door de omhullende van de spanningscirkels van Mohr bij bezwijken van de grond; haakweerstand; schuifweerstand bij afwezigheid van normaalspanning

Cohesie, effectieve
Cohesie, gemeten in een volledig gedraineerde toestand

Cohesie, ongedraineerde
Cohesie, gemeten in een volledig ongedraineerde toestand

Cohesie, schijnbare
Cohesie, optredend als gevolg van capillaire spanningen in een gedeeltelijk verzadigd materiaal

Consolidatie
Proces van het uitpersen van water uit de poriën van het korrelskelet van slecht waterdoorlatende, samendrukbare grond onder invloed van een belastingverhoging; als gevolg hiervan zal een volumeverkleining (meestal zetting) optreden

Consolidatiecoëfficiënt
Waterdoorlatendheid van grond gedeeld door het product van de samendrukkingscoëfficiënt van het korrelskelet en het volumiek gewicht van water; coëfficiënt die het consolidatieproces bepaalt

Consolidatiegraad
Verhouding tussen de reeds opgetreden zetting en de eindzetting

Cunet
In natuurlijke ondergrond gemaakte ingraving

Cunet, rand
Grondvervanging onder de teen van een talud

Drainagesysteem
Systeem waardoor grondwater kan af- of toestromen ter beheersing van de grondwaterstand

Drainagesysteem, horizontaal
Constructie waarmee grondwater zijdelings uit de constructie wordt afgevoerd

Drainagesysteem, verticaal
Systeem van verticaal in de grond geplaatste, goed waterdoorlatende zandkolommen of kunststof drainelementen met het doel poriënwater uit de grond af te voeren

Drukhoogte
Hoogte van de waterkolom die een druk levert gelijk aan de heersende waterspanning in het beschouwde punt

Dwarscontractiecoëfficiënt
Verhouding tussen de relatieve verlenging dwars op de richting van de belasting en de relatieve verkorting in de richting van de belasting bij eendimensionale belasting

Eendimensionale samendrukking
Afname van de dikte van een horizontaal opgesloten grondmonster bij verticale belasting

Elasticiteitsmodulus
Verhouding tussen de spanning en de rek (voor een bepaald interval)

Elastische vervormingen
Vervormingen die na het opheffen van de belasting volledig verdwijnen

Elektromagnetisch onderzoek
Niet-destructief terreinonderzoek waarbij de elektrische geleidbaarheid van de grond op inductieve wijze wordt bepaald

Geoelektrisch onderzoek
Niet-destructief terreinonderzoek waarbij de elektrische weerstand van de grond op conductieve wijze wordt bepaald

Geokunststof
Kunststof die in geotechnische constructies wordt toegepast ter verbetering van bepaalde geotechnische eigenschappen

Geostatistiek
Statistiek van ruimtelijk gecorreleerde velden, toegepast in de aardwetenschappen

Grensspanning
Spanning waarbij een knik in een lastzakkingsdiagram van een samendrukkingsproef optreedt; deze knik wordt wel verklaard uit de spanning in het terrein waaraan de grond reeds onderworpen is geweest vóór het uitvoeren van de samendrukkingsproef

Grenstoestand
Toestand waarbij het effect van belasting en de respons van de constructie de gestelde eisen juist niet overschrijden

Grenstoestand, uiterste
Grenstoestand die gebruikt wordt bij de toetsing aan de eisen voor constructieve veiligheid

Grenstoestand, bruikbaarheids-
Grenstoestand die gebruikt wordt bij de toetsing aan de eisen voor vooropgesteld gebruik

Gronddruk
Totale normaalspanning op het beschouwde vlak in de grond

Gronddrukcoëfficiënt
Coëfficiënt die de verhouding weergeeft tussen horizontale en verticale normaalspanning in de grond

Gronddruk, actieve
Laagste waarde van de horizontale gronddruk die kan worden verwacht bij een verticale gladde wand die in horizontale richting met de grond meebeweegt

Gronddruk, neutrale
Horizontale gronddruk die kan worden verwacht tegen een starre wand die zich absoluut niet verplaatst

Gronddruk, passieve
Hoogste waarde van de horizontale gronddruk die kan worden verwacht bij een verticale gladde wand die in horizontale richting tegen de grond in beweegt

Grondwapening
Verbeteringstechniek bestaande uit het aanbrengen van elementen in de grond die trekkrachten kunnen opnemen

Hydrodynamische periode
Tijd die nodig is, vanaf het aanbrengen van een belasting, voor de afname van de wateroverspanning tot deze vrijwel geheel is verdwenen; consolidatietijd

Kleef
Zie: Mantelwrijving

Klink
Dikteafname van een grondconstructie(laag) door autonome verdichting van het materiaal

Kritieke dichtheid
Droge dichtheid waarbij het volume van de grond tijdens afschuiving niet verandert

Kruip
Als functie van de tijd doorgaande vervorming bij gelijkblijvende korrelspanning

Kwel
Stroming van grondwater (opwaarts) vanuit de omgeving (in de richting van de grondconstructie)

Luchtdrukconsolidatie
Verbeteringstechniek gericht op overdracht van de atmosferische druk van het grondwater naar het korrelskelet door het aanbrengen van een onderdruk onder een luchtafsluitende folie

Mantelwrijving
Gedeelte van de bij het sonderen gemeten reactie dat wordt veroorzaakt door de wrijvingskracht van de grond langs (een gedeelte van) de verlengstang

Monstername
Nemen van een bepaalde hoeveelheid materiaal uit ondergrond of grondconstructie met het oogmerk de grond te beoordelen of te onderzoeken

Negatieve kleef
Door wrijving overgedragen verticale belasting op palen of constructies ten gevolge van zakking van de omringende grond

Nietcohesieve grond
Grond die geen schuifweerstand heeft zonder aanwezigheid van normaalspanningen

Nietsamenhangende grond
Zie: Niet-cohesieve grond

Normaal geconsolideerde grond
Grond waarvoor geen grensspanning is aan te wijzen die hoger is dan de in-situ korrelspanning

Ongedraineerde schuifweerstand
Schuifweerstand van geheel verzadigde, samenhangende grond onder snelle belasting

Ongedraineerd grondgedrag
Gedrag van cohesieve grond onder invloed van belastingen waarbij het water in de poriën geen gelegenheid heeft om af te stromen (bijvoorbeeld bij snelle belasting)

Ongeroerd monster
Grondmonster dat in structuur en/of spanningstoestand in zo geringe mate door of na de monstername is gewijzigd dat de eigenschappen van dit monster nog als representatief kunnen worden beschouwd voor de grond in-situ

Ontgraven
Verwijderen van natuurlijk ondergrondmateriaal door grondverzetmaterieel of handkracht

Ophoging
Gedeelte van de grondconstructie dat boven het oorspronkelijk maaiveld uitsteekt

Ophoogschema
Tijdschema voor de uitvoering van de ophoging; in het bijzonder wordt aangegeven welke laagdikten in welk tijdsbestek zullen worden aangebracht en welke wachttijden in acht moeten worden genomen

Overconsolidatiegraad
Quotiënt van grensspanning en verticale korrelspanning

Overgangsconstructie
Constructie waarmee onvlakheid door restzettingsverschillen tussen kunstwerk en grondconstructie wordt bestreden

Overgeconsolideerde grond
Grond waarvoor een grensspanning is aan te wijzen die hoger is dan de korrelspanning insitu

Overhoogte
Extra hoeveelheid grond die wordt aangebracht met het doel na zetting van de ondergrond de gewenste hoogte van de constructie te bereiken

Overhoogte, extra
Extra hoeveelheid grond die tijdelijk wordt aangebracht om zetting van het grondlichaam te bespoedigen

Pakkingsdichtheid
Kwalitatieve aanduiding voor de wijze waarop de korrels zijn gestapeld; de pakkingsdichtheid wordt hoog genoemd als de korrels zodanig zijn gestapeld dat de hoeveelheid materiaal per volume-eenheid, en daarmee de dichtheid, hoog is

Partiële factor
Factor waarmee (of waardoor) een representatieve waarde wordt vermenigvuldigd (of gedeeld) om een rekenwaarde te verkrijgen

Plaatshoogte
Afstand van het beschouwde punt tot een bepaald horizontaal referentievlak (meestal NAP of maaiveld)

Poissongetal
Zie: Dwarscontractiecoëfficiënt

Poriën
Niet met vaste stof gevulde ruimte tussen en in de korrels

Rekenparameter
Gekwantificeerde eigenschap van de grond die in een rekenmodel wordt gehanteerd ter voorspelling van het gedrag van de grondconstructie

Samendrukking
Afname van het volume van de grond; som van de hoofdrekken; volumerek

Samendrukking, primaire
Toename van de samendrukking tot aan het einde van de hydrodynamische periode bij gelijkblijvende belasting

Samendrukking, secundaire
Toename van de samendrukking die voornamelijk optreedt na afloop van de hydrodynamische periode bij gelijkblijvende korrelspanning

Samenhangende grond
Zie: Cohesieve grond

Schuifvlak
Recht of gekromd vlak in de grond waarin de maximale schuifweerstand van de grond wordt overschreden

schuifweerstand
Maximaal te mobiliseren schuifspanning

Schijnwaterspiegel
Vrije waterspiegel van watermassa die zich boven het eigenlijke grondwater bevindt; meestal veroorzaakt door tussenliggende slecht waterdoorlatende lagen

Sondering, hand-
Statische sondering waarbij de reactiekracht wordt geleverd door de mens

Sondering, slag-
In de grond heien van een sonde door middel van een gestandaardiseerde hoeveelheid energie

Sondering, statische
Langzaam en gelijkmatig de grond in drukken van een sonde waarbij de reactiekracht wordt gemobiliseerd door ballast

Spanning
Kracht per eenheid van oppervlak waarop de kracht werkt

Spanning, effectieve
Korrelspanning

Spanning, grond-
Totale normaalspanning op een horizontaal vlak op de beschouwde diepte, veroorzaakt door het eigengewicht van de grond en eventueel aanwezige belastingen; de grondspanning kan worden gesplitst in korrelspanning en waterspanning

Spanning, korrel-
Verschil van grondspanningen en waterspanningen; gemiddelde spanning ten gevolge van contactkrachtjes tussen gronddeeltjes

Spanning, normaal-
Spanning die loodrecht op het beschouwde oppervlak werkt

Spanning, schuif-
Spanning die evenwijdig aan het beschouwde oppervlak werkt

Spanning, terrein-
Insitu verticale korrelspanning in uitgangstoestand (‘initiële’ verticale korrelspanning)

Spanning, water-
Gedeelte van de grondspanning dat wordt veroorzaakt door de in het beschouwde vlak heersende waterdruk

Spanning, waterover-
Tijdelijke vergroting van de waterspanning in met water verzadigde grond waarin de spanningstoestand wordt gewijzigd door bijvoorbeeld het aanbrengen van een belasting

Spanningscirkel van Mohr
Grafische voorstelling van de spanningssituatie volgens Mohr

Squeezing
Plotseling optredende, grote, horizontale, van de as van de grondconstructie af gerichte verplaatsingen in de ondergrond onder de grondconstructie; ijswafeleffect

Stabiliteit
Weerstand tegen afschuiven van grondmoten

Stabiliteitsberekening
Berekening van de evenwichts- of stabiliteitsfactor met betrekking tot afschuiving

Stabiliteitsfactor
Verhouding tussen het tegenwerkend en aandrijvend moment

Stijghoogte
Som van de drukhoogte van het grondwater en de plaatshoogte in dat punt

Trimmen
Op de juiste afmetingen brengen van een grondmonster

Verbeteringstechnieken
Technieken waarmee de eigenschappen van de natuurlijke ondergrond of de gebruikte constructiematerialen worden verbeterd

Verbrijzeling
Bezwijken van korrels onder de druk in de contactvlakken

Verdichten
Een dichte pakking van de gronddeeltjes totstandbrengen

Verdichtingsgraad
Verhouding tussen de werkelijk bereikte dichtheid en de maximumproctordichtheid

Verweking
Afname onder snelle belasting van de schuifweerstand van geheel verzadigde grond waarvan het korrelskelet dilatantie (volumeverkleining) vertoont

Verwerkbaarheid
Mate waarin een materiaal geschikt is om in de uitvoering handelingen mee te verrichten

Verzadigingsgraad
Verhouding tussen werkelijk watergehalte en watergehalte bij volledige vulling van holle ruimte

Vochtbestendigheid
Weerstand tegen bezwijken van korrels onder inwerking van water

Volumieke massa
Massa per eenheid van volume

Volumieke massa van droge grond
Massa van de grond nadat het water daaruit is verwijderd door het drogen van de grond bij 105˚C, gedeeld door het oorspronkelijke volume van de grond

Volumieke massa van de korrels
Massa van het korrelmateriaal per eenheid van volume van het korrelmateriaal

Volumieke massa, schijnbare
Massa van een korrel (inclusief interne poriën) per eenheid van volume van de korrel

Volumieke gewicht
Product van de volumieke massa en de zwaartekrachtsversnelling

Voorbelasting
Verbeteringstechniek waarbij de belasting vervroegd wordt aangebracht of waarbij tijdelijk extra overhoogte wordt aangebracht

Waterdoorlatendheid
Verhouding tussen verhang (stijghoogteverschil per lengteeenheid) en doorstroomsnelheid van water in het monster

Watergehalte
Verhouding tussen de massa van het water in de grond en de massa van de droge gronddeeltjes

Zetting
Geleidelijk en min of meer gelijkmatig afnemen van de hoogteligging van het maaiveld of de cunetbodem waarop de grondconstructie is aangelegd

Zetting, eind-
Zetting na een arbitrair gekozen periode van 10⁴ dagen (= circa 27 jaar)

Zetting, rest-
Zetting die zich voordoet na oplevering van het werk

Zettingsverschil
Verschil in zetting van twee locaties

Zwel
Toename van het volume door toename van het watergehalte bij afname van korrelspanning

Zijdelingse verplaatsingen
Geleidelijk optredende, horizontale, van de as van de grondconstructie af gerichte verplaatsingen in de constructie