Insecten
Insectenaantasting komt nauwelijks voor bij hout in kunstwerken. Om het in uitzonderlijke gevallen toch te kunnen herkennen, staat hier een kort overzicht van de insecten.
Er zijn nat- en drooghoutboorders. Hoewel de naam doet vermoeden dat nathoutboorders in nat verwerkt hout voorkomen, komt deze groep alleen voor in staande bomen en pas geveld nat hout. Voor hout in kunstwerken is deze groep insecten niet relevant. De Ambrosia-kever, ook een nathoutboorder, komt wel eens voor in aangetast spint van tropisch-loofhouten constructies die boven water zijn toegepast. Ze maken kleine (tot 1 millimeter) gaatjes en gangetjes.
Drooghoutboorders is een belangrijke groep van houtaantasters. In West-Europa is een aantal soorten verantwoordelijk voor de houtaantasting van verwerkt hout. De huisboktor, die naaldhout (spint en niet-verkleurd kernhout) aantast, komt alleen in relatief droog hout voor. De gewone houtwormkever tast zowel naald- als loofhout aan, en met name het spint. De grote houtwormkever of bonte knaagkever tast het liefst door schimmels aangetast loofhout aan, voornamelijk eiken. De spinthoutkever tast uitsluitend het zetmeelrijke spint aan van loofhoutsoorten met grote vaten, zoals eiken. Er zijn meer insectensoorten die effect op hout hebben. Zo verzamelt de gewone wesp houtvezels voor het bouwen van haar nest en graast hiervoor als het ware houtoppervlakten af. Buiten, op vergrijsd, niet afgewerkt hout zijn deze graassporen zichtbaar als smalle lijntjes. De houtwesp kan aantasting veroorzaken maar deze begint in niet-ontschorst hout. Bij toepassing in kunstwerken is er geen of zeer minimale uitbreiding van de aantasting mogelijk. Termieten, ook wel ‘witte mieren’ genoemd, kunnen in de (sub)tropen voor grote schade zorgen; azobé, bilinga, demerara groenhart, iroko, okan en robinia hebben een natuurlijke weerstand tegen deze aantasters.
[ link ]
Figuur 92. Nathoutboorder ambrossiakever in het spint van een basralocus meerpaal
Aandachtspunten inspectie
- Let op insectenaantasting wanneer het hout bij kunstwerken meerdere jaren droog is.
- Let op plaatsen met spint en een vochtgehalte ruim onder waterverzadiging.
- Let op uitvliegopeningen vanaf 1 millimeter in diameter.
Diagnose
Het is onwaarschijnlijk dat droog- of nathoutboorders worden aangetroffen. Indien toch uitvlieggaten worden gevonden, kijk dan goed naar de vorm (ovaal of rond) en de grootte (in millimeter). Verwijder houtoppervlak en kijk naar de locatie van de gangen. Kijk ook of de gangen gevuld zijn met boormeel.
Graassporen van wespen zijn niet schadelijk en hoeven dus niet in kaart te worden gebracht.
Het is onwaarschijnlijk dat droog- of nathoutboorders worden aangetroffen. Indien toch uitvlieggaten worden gevonden, kijk dan goed naar de vorm (ovaal of rond) en de grootte (in millimeter). Verwijder houtoppervlak en kijk naar de locatie van de gangen. Kijk ook of de gangen gevuld zijn met boormeel.
Graassporen van wespen zijn niet schadelijk en hoeven dus niet in kaart te worden gebracht.
Prognose
Uitbreiding van de aantasting is vaak niet waarschijnlijk. Het is afhankelijk van de houtsoort, de hoeveelheid spint, de aanwezigheid van schimmelaantasting en het vochtgehalte.
Uitbreiding van de aantasting is vaak niet waarschijnlijk. Het is afhankelijk van de houtsoort, de hoeveelheid spint, de aanwezigheid van schimmelaantasting en het vochtgehalte.