IJburg, Amsterdam

In het IJmeer realiseert de gemeente Amsterdam de nieuwe wijk IJburg. Om dit project te realiseren, zijn miljoenen tonnen zand uit het IJsselmeer opgespoten. Dit zand is ongeschikt voor bomen. In IJburg wordt compact gebouwd. Smalle straten, afgewisseld met parken, pleinen en binnentuinen. Zowel boven- als ondergronds is de beschikbare ruimte in de woonstraten beperkt. Er liggen verzorgingsleidingen onder trottoirs, langs gevels en onder de weg; verbindingen liggen onder de plantstrook door, met mantelbuizen en inspectieputten.

• In vrijwel alle woonstraten zijn grote bomen gewenst, met een goede groei.
• De bomen moeten binnen het bestaande smalle profiel komen.
• Er mag geen wortelopdruk optreden.
• Voorzieningen voor bomen mogen geen obstakels of blokkades vormen voor de ondergrondse infrastructuur; er moet voldoende ruimte zijn voor huisaansluitingen.

• Er is een sandwichconstructie (§ 5.2.5) toegepast van Permavoid-kratten op wortelstraten van bomenzand, over de gehele lengte en breedte van de parkeervakken. Ook is wortelwerend doek over de kratten aangebracht.
• De benodigde doorwortelbare ruimte is gecreëerd door de ruimte onder de parkeerstroken te voorzien van bomenzand. Per boom is minimaal 25 m³ doorwortelbare ruimte beschikbaar voor een optimale groei tijdens de eerstkomende 25 jaar.
• Verdichting van de doorwortelbare ruimte wordt beperkt door toepassing van een sandwichconstructie. Door toepassing van klinkers en tegels is voldoende voegruimte aanwezig om aanvoer van water en zuurstof te garanderen.
• De fundering van de parkeerstroken is voldoende stevig door gebruik van het bomenzand in combinatie met de sandwichconstructie.
• De verzorgingsleidingen liggen langs de gevel onder het trottoir en kruisen de plantstrook. Inspectie is mogelijk via putten.

• Na 4 jaar is geen wortelopdruk waarneembaar.
• De verharding laat geen spoorvorming of nazakking zien.
• Goede groei van de bomen.
• De bodem is beperkt verdicht tot een indringingsweerstand van 2-2,8 MPa. De goede groei van de bomen wordt grotendeels hieraan toegeschreven.
• Bij veel bomen is het worteldoek niet goed aangesloten, waardoor wortels zijn ‘ontsnapt’. Bij de aanleg is het essentieel dat het wortelwerende doek of folie volledig dicht wordt aangebracht, onder meer door de lappen zeer ruim te laten overlappen. Ook is het nodig om in een dergelijke situatie verticale wortelwerende schermen aan te brengen.
• Door de snelle groei van de iepen was extra snoei nodig.
• De vooronderzoeken met verschillende constructies leverden veel waardevolle informatie op en maken verdere technische ontwikkelingen mogelijk.