Overzicht technieken en maatregelen – 'gereedschapskist'
Dit hoofdstuk beschrijft de belangrijkste technieken en maatregelen om infrastructurele voorzieningen en bomen op een goede manier te combineren. Het is geen uitputtend overzicht maar het geeft wel een goed beeld van mogelijke oplossingsrichtingen.
Welke technieken en maatregelen het beste toegepast kunnen worden, is altijd maatwerk. Elke locatie en elk project zijn anders. De keuze moet onderdeel zijn van een integraal ontwerpproces, zowel bij aanleg als in bestaande situaties (zie hoofdstuk 4 en § 4.2.2 ). De technieken en maatregelen zijn ingedeeld in categorieën.
5.1 Maatregelen aan de boom
5.2 Draagkrachtige substraten, dragende en druk- spreidende constructies
5.3 Wortelgeleiding en -wering, mantelbuizen en kabelgoten
5.4 Groeiplaatsverbetering en aanvullende boomvoorzieningen
5.5 Uitvoeringstechnieken
5.2 Draagkrachtige substraten, dragende en druk- spreidende constructies
5.3 Wortelgeleiding en -wering, mantelbuizen en kabelgoten
5.4 Groeiplaatsverbetering en aanvullende boomvoorzieningen
5.5 Uitvoeringstechnieken
Bij elke techniek of maatregel staat welke RAW-resultaatsbeschrijving en welke RAW-technische bepaling hierop van toepassing is. In tabel 7a en 7b staan overzichten van beschikbare RAW-resultaatsbeschrijvingen, RAWtechnische bepalingen en de bijbehorende paragraaf. De tabellen bevatten de RAW-hoofdcodes en -benamingen zoals vastgesteld in 2012. Voor de actuele hoofdcodes en benamingen wordt aanbovelen altijd de meest recente RAW-uitgaven te raadplegen (inclusief de digitale uitgave en teksten die ‘ter visie’ liggen).
Tabel 7a. Overzicht van technieken en maatregelen met bijbehorende RAW-resultaatsbeschrijvingen
| § | Maatregel of techniek | RAW-hoofdcode | RAW-resultaatsbeschrijving |
| 3.5 | Bomen en bouwwerkzaamheden | 61.04.01 t/m 04 | Voorzieningen t.b.v. bescherming beplanting |
| 5.1.1 | Snoei | 51.57.01 t/m 06 | Onderhoud bomen niet vrijuit groeiend |
| 5.1.1 | Snoei | 51.56.01 t/m 02 | Onderhoud bomen vrijuit groeiend |
| 5.1.1 | Snoei | 51.58.01 t/m 05 | Onderhoud vormbomen |
| 5.1.1 | Snoei | 51.55.01 | Controle bomen |
| 5.1.2 | Verplanten | 51.61.01 t/m 03 | Verplanten bomen |
| 5.2.1 | Bomenzand | 51.02.23 | Grond verbeteren t.b.v. de te planten bomen |
| 5.2.2 | Bomengranulaat | 51.02.23 | Grond verbeteren t.b.v. de te planten bomen |
| 5.2.3 | Groeiplaatsconstructie – boomkratten | 51.05.11 | Aanbrengen groeiplaatsconstructie (st) |
| 5.2.4 | Groeiplaatsconstructie – bomenbunkers | 51.05.11 | Aanbrengen groeiplaatsconstructie (st) |
| 5.2.5 | Sandwichconstructies | 51.05.12 | Aanbrengen sandwichconstructie (st) |
| 5.2.5 | Sandwichconstructies | 51.05.13 | Aanbrengen sandwichconstructie (m2 ) |
| 5.3.1 | Wortelgeleiding en -wering | 51.53.01 | Aanbrengen wortelscherm (m1 ) |
| 5.3.1 | Wortelgeleiding en -wering | 51.53.02 | Aanbrengen wortelscherm (st) |
| 5.3.2 | Mantelbuizen en kabelgoten | 24.21 | Horizontale boringen |
| 5.3.2 | Mantelbuizen en kabelgoten | 28.33 | Dienstleiding, gasleiding |
| 5.3.2 | Mantelbuizen en kabelgoten | 28.37 | Aansluitleidingen, waterleidingen |
| 5.3.2 | Mantelbuizen en kabelgoten | 28.38 | Overige voorzieningen gas- en waterleiding |
| 5.4.1 | Teelgrond | 51.02.23 | Grond verbeteren t.b.v. te planten bomen |
| 5.4.2 | Pneumatisch losmaken | 51.05.01 | Pneumatisch losmaken groeiplaats boom (st) |
| 5.4.3 | Drainage | 51.05.15 | Aanbrengen drainage groeiplaats boom (st) |
| 5.4.4 | Beluchtingssystemen | 51.05.16 | Aanbrengen beluchtingssysteem groeiplaats boom (st) |
| 5.4.5 | Infiltratiesystemen | 51.05.17 | Aanbrengen infiltratiesysteem groeiplaats boom (st) |
| 5.5.2 | Gestuurd boren en persen van leidingen | 24.21 | Horizontale boringen |
| 5.5.3 | Grondzuigen | 51.05.03 | Grondzuigen groeiplaats boom (m3 ) |
| 5.5.3 | Grondzuigen | 51.05.02 | Grondzuigen groeiplaats boom (st) |
| Aanvullend | 51.53.04 | Aanbrengen ondergondse verankering | |
| Aanvullend | 51.53.05 | Naspannen ondergrondse verankering boom | |
| Aanvullend | 51.53.06 | Verwijderen ondergrondse boomverankering | |
| Aanvullend | 51.05.14 | Groeiplaats boom voorzien van voedingspijlers (st) |
Bij veel van de beschreven maatregelen en technieken moet er in de bodem worden gegraven en komt men in aanraking met kabels en leidingen. Dit geldt ook voor onder meer de werkzaamheden ‘grondzuigen’, ‘pneu matisch losmaken’, het werken met een shovel, werkzaamheden aan leidingen zonder graven, gestuurd boren en persen, en het gebruik van de boomfrees om wortels te verwijderen. De Standaard RAW Bepalingen 2010 heeft hiervoor duidelijke bepalingen opgenomen in artikel 01.09 ‘Kabels en leidingen’. Hiermee is onder andere vast gesteld dat CROW-publicatie 250 van toepassing is, en een Klic-melding verplicht is.
Tabel 7b. Overzicht van technieken en maatregelen met bijbehorende RAW-technische bepalingen
| § | Maatregel of techniek | RAW-artikel | RAW-technische bepalingen |
| 5.1.1 | Snoei | 51.51.02 | Definities Boomtypen |
| 5.1.1 | Snoei | 51.51.03 | Definities Snoeien |
| 5.1.1 | Snoei | 51.51.04 | Definities Boombeeld |
| 5.1.1 | Snoei | 51.52.08 | Eisen Snoeien algemeen |
| 5.1.1 | Snoei | 51.52.10 | Eisen Begeleidingssnoei |
| 5.1.1 | Snoei | 51.52.11 | Eisen Onderhoudssnoei |
| 5.1.1 | Snoei | 51.52.12 | Eisen Aanvaard boombeeld |
| 5.1.2 | Verplanten | 51.52.16 | Eisen verplantbaarheidsonderzoek |
| 5.1.2 | Verplanten | 51.54.02 | Risicoverdeling en garantie verplanten bomen |
| 5.1.2 | Verplanten | 51.55.02 | Bijbehorende verplichtingen verplanten bomen |
| 5.1.3 | Wortels verwijderen | 51.52.09 | Eisen wortelsnoei |
| 5.2.1 | Bomenzand | 51.06.03 | Bomenzand |
| 5.2.1 | Bomenzand | 51.01.01 lid 1 sub f | Definitie Bomenzand |
| 5.2.1 | Bomenzand | 51.02.06 | Eisen Standplaats bomen in verharding |
| 5.2.1 | Bomenzand | 51.06.03 | Bouwstoffen Bomenzand |
| 5.2.2 | Bomengranulaat | 51.02.07 | Standplaats bomen in verharding verbeteren met bomengranulaat |
| 5.2.3 | Groeiplaatsconstructie – boomkratten | 51.62.01 | Eisen Draag- en drukspreidende constructies |
| 5.2.4 | Groeiplaatsconstructie – bomenbunkers | 51.62.01 | Eisen Draag- en drukspreidende constructies |
| 5.2.5 | Sandwichconstructies | 51.62.01 | Eisen Draag- en drukspreidende constructies |
| 5.3.2 | Mantelbuizen en kabelgoten | 24.02.03 | Eisen – grondwerk aanvulling |
| 5.3.2 | Mantelbuizen en kabelgoten | 24.07.02 | Meet- en verrekenmethode – sleufdiepte |
| 5.3.2 | Mantelbuizen en kabelgoten | 28.15.08 | Bijbehorende verplichting – aanbrengen mantelbuis |
| 5.3.2 | Mantelbuizen en kabelgoten | 26.21.01 | Begrippen – communicatiekabels |
| 5.3.2 | Mantelbuizen en kabelgoten | 26.22.03 | Eisen – kabels invoeren |
| 5.3.2 | Mantelbuizen en kabelgoten | 27.1 | Verticale boringen |
| 5.4.1 | Teelgrond | 51.01.01 | Begrippen – Teelgrond en bodemverbeteraar |
| 5.4.1 | Teelgrond | 51.02.01 | Eisen – grondwerk |
| 5.4.1 | Teelgrond | 51.02.03 | Eisen – standplaatsverbetering met bomenzand en met bomengranulaat |
| 5.4.1 | Teelgrond | 51.06.01 | Bouwstoffen – teelgrond |
| Bomenverbeteraar | 51.06.02 | Bouwstoffen - bodemverbeteraar | |
| Bomenzand | 51.06.03 | Bouwstoffen - bomenzand | |
| 5.4.2 | Pneumatisch losmaken | 51.02.03 | Pneumatisch losmaken van de bodem |
| 5.4.2 | Pneumatisch losmaken | 51.05.02 | Pneumatisch losmaken van de bodem onder een verharding |
| 5.5.2 | Gestuurd boren en persen van leidingen | 24.23.02 | Informatieoverdracht – boorplan |
| 5.5.3 | Grondzuigen | 51.02.04 | Grondzuigen |
| Aanvullend | 51.01.02 | Begrippen - bomen in infrastructuur | |
| Aanvullend | 51.62.01 | Aanbrengen van scheidingsdoek | |
| Aanvullend | 51.52.06 | Ondergronds verankeren van een boom | |
| Aanvullend | 51.02.08 | Standplaats van bomen verbeteren met voedingspijler | |
| Aanvullend | 51.05.03 | Aanbrengen van een voedingspijler onder een verharding |