Schade door wortelgroei aan kabels, leidingen en rioleringen
Beschrijving
Boomwortels kunnen op verschillende manieren schade veroorzaken aan kabels, leidingen en riolering:
Boomwortels kunnen in en onder de bekleding van kabels en leidingen groeien en deze beschadigen of ervan af drukken. Dit kan leiden tot roestvorming en op den duur tot lekkage. Dit verschijnsel treedt op bij leidingen voor gas, water en warmtedistributie.
Haarwortels kunnen de kabel, leiding of rioolbuis ingroeien op plaatsen waar koppelingen en buisovergangen niet volledig zijn gesloten, bijvoorbeeld door kieren in moffen en door breuken of scheuren. Als de wortels in de buis in de dikte gaan groeien, drukken ze de buisdelen uit elkaar. Als er ruimte is ontwikkelt het wortelstelsel zich in de buis verder. Dit kan tot lekkage en storingen leiden.
- worteldruk, direct en op afstand;
- vergroeiing en afknelling;
- wortelingroei in bekledingen;
- wortelingroei in leidingen en riolering.
Boomwortels kunnen in en onder de bekleding van kabels en leidingen groeien en deze beschadigen of ervan af drukken. Dit kan leiden tot roestvorming en op den duur tot lekkage. Dit verschijnsel treedt op bij leidingen voor gas, water en warmtedistributie.
Haarwortels kunnen de kabel, leiding of rioolbuis ingroeien op plaatsen waar koppelingen en buisovergangen niet volledig zijn gesloten, bijvoorbeeld door kieren in moffen en door breuken of scheuren. Als de wortels in de buis in de dikte gaan groeien, drukken ze de buisdelen uit elkaar. Als er ruimte is ontwikkelt het wortelstelsel zich in de buis verder. Dit kan tot lekkage en storingen leiden.
In rioolbuizen en strengen kan door wortelgroei de afvoercapaciteit verminderen en verstopping ontstaan. Ook kan de rioolinspectie worden gehinderd. De genoemde knelpunten doen zich, wat de riolering betreft, vrijwel uitsluitend voor bij rioolbuizen van beton en gres. Het kan optreden bij zowel huisaansluitingen als hoofdbuizen. Bij kunststof leidingen (waar veelal sprake is van goed sluitende verbindingen) en bij persleidingen komen deze problemen zelden of nooit voor.
Oorzaken
De ongewenste wortelgroei in kabels en leidingen wordt veroorzaakt door:
- onvoldoende afscherming van het kabel- en leidingentracé;
- onvoldoende goed doorwortelbare ruimte voor de boom buiten het tracé;
- onvoldoende afstand van de boom tot het tracé;
- toepassing van kwetsbare materialen en koppelingen.
Daarnaast kan het leidingtracé aantrekkelijk voor wortels zijn door vocht vanwege lekkage of condens en dankzij minder verdichte grond in het tracé.
De onvoldoende doorwortelbare ruimte buiten het tracé kan het gevolg zijn van een aantal factoren zoals:
- een verkeerde keuze van de boomsoort;
- onvoldoende inrichting van de groeiplaats van de boom (grootte, kwaliteit);
- veranderingen in de situatie na aanleg.
Mogelijke oplossingen
| Aanvullende maatregelen (eventueel in combinatie) | Aandachtspunten | |
| Bij gelijkblijvend profiel | ||
| Wortels verwijderen en kabel, leidingof riool herstellen § 5.1.3 | a verbetering van de groeiplaatsvan de boom of bomen § 5.4 | Sleuf zo veel mogelijk, en gelijkmatig,verdichten. Bij wortelgroei in riolen alle wortelgroeiwegfrezen tijdens de reiniging,voorafgaand aan de inspectie. |
| b toepassing van wortelgeleidingof –wering § 5.3.1 | Wortelverwijdering zonder aanvullendemaatregelen leidt vrijwelzeker tot terugkeer van het knelpuntna een tot enkele jaren. Eengoede groeiplaats alleen is geengarantie. Zonder b, c of d kan hetknelpunt terugkeren (na langeretijd of in mindere mate). | |
| c vervangen van kabels, leidingenof buizen door bestendigermateriaal en goed sluitende verbindingen | Dit is niet altijd een optie. Veel leidingenzijn van zeer bestendigematerialen. | |
| Boom aanpassen aan kabel- en leidingentracédoor soort te vervangen Bijlagen I.1.1, bijlage II.1.4 | Indiennodig aanvullende maatregelena, b en/of c | Soortkeuze afstemmen op beschikbaredoorwortelbare ruimte |
| Toepassing van een mantelbuis ofkabelgoot § 5.3.2 | Verbetering van de groeiplaatsvan de boom of bomen § 5.4 | |
| Opties bij aanpassing profiel | ||
| Bomenrij vervangen met terugplaatsingvan minder bomen | Indien nodig aanvullende maatregelena, b en/of c | Minder bomen resulteert in eengrotere groeiplaats per boom |
| Boom of bomenrij verplanten naargeschiktere locatie | Aanpassing van de locatie op basisvan de ontwerpeisen | |
| Kabel- en leidingentracé aanpassenaan boom door verlegging kabels ofleidingen | Indien nodig aanvullende maatregelena, b en/of c | |
| Aanpassing van de locatie op basisvan de ontwerpeisen en de aandachtspunten‘samenvoegen’ Bijlage I, § 4.2 | ||
Voorbeelden van knelpunten
Wortel omgroeit gasleiding en veroorzaakt breuk
Wortelgroei in riool leidt tot verminderde afvoercapaciteit
Mogelijke oplossingen
Wortelwerend scherm
Groeiplaatsconstructie, bestaande uit onder andere verticale scheidingswanden, te vullen met fijngemalen compost