IV.2.5 Tegels van natuursteen
Afmetingen en vlakheid
01 Afmetingen en maattoleranties moeten voldoen aan de eisen vermeld in NEN EN 1341. Voor de Nederlandse situatie worden de volgende klassen aanbevolen (zie tabel 31). Achter de klasse staat het bijbehorende tabelnummer van bijlage III (EN2). In sommige situaties moet eenvoudigweg aan de eisen uit de norm worden voldaan (EN1).
Tabel 31. Eisen afmetingen en vlakheid tegels
Maattolerantie voor | Aanbevolen klasse | Tabelnummer |
Lengte en breedte | P2 | 12 |
Diagonalen van tegels | D2 | 13 |
Nominale dikte van bewerkte tegels | T2 1 | 14 |
Vlakheid van kanten van bewerkte tegels | eis | 15 |
Vlakheid van zichtvlakken van tegels | eis | 16 |
1 Bij de leveranties van gekliefde tegels van natuursteen, moet de producent de maattoleranties voor iedere partij afzonderlijk aangeven |
02 De afwijkingen van de haaksheid van de zijvlakken van tegels van natuursteen ten opzichte van het bovenvlak mogen, afhankelijk van de nominale dikte, de waarden uit tabel 32 niet overschrijden.
Tabel 32. Eisen haaksheid tegels
Nominale tegeldikte | Toelaatbare afwijking in haaksheid zijvlak ten opzichte van bovenvlak |
≤ 80 mm | ≤ 12 mm |
> 80 mm | ≤ 15 mm |
Vorst/dooibestendigheid en dooizoutbestendigheid
11 Tegels van natuursteen moeten qua vorst/dooibestendigheid voldoen aan klasse F1 (zie tabel 17) (EN2).
12 De dooizoutbestendigheid moet worden bepaald conform de beproevingsmethode vermeld in NEN-EN 1338. Het gemiddelde massaverlies na uitvoering van de proef moet minder zijn dan 0,2 kg/m2; het massaverlies per proefstuk moet minder zijn dan 0,3 kg/m2. Deze eis is van toepassing voor tegels van natuursteen volgens de prestatieklassen 1 en 2 (CROW).
Sterkte
21 De producent moet opgave doen van de buigtreksterkte. Als er geen resultaat is bepaald, dan moet dit worden vermeld door de producent. De ontwerper/bestekschrijver moet in het bestek aangeven welke materialen met welke eigenschappen moeten worden toegepast. De dikte van tegels van natuursteen moet in verband met de buigtreksterkte zo groot zijn dat wordt voldaan aan de minimale breukbelasting conform NEN-EN 1341, behorend bij de verwachte bovenbelasting en gebruik van de verharding.
Slijtvastheid
31 De slijtvastheid van platen van natuursteen moet worden bepaald met de Wide Wheel Abrasion Test (NEN-EN 1341 Annex C). De gemeten voegbreedte mag voor de gewenste prestatieklasse per individueel proefstuk de waarde genoemd in tabel 33 niet overschrijden. De eisen zijn gelijk aan de eisen die aan betonstraatstenen worden gesteld (NEN-EN 1338). Aanbevolen wordt om klasse 3 met markering H te hanteren.
Tabel 33. Eisen slijtvastheid
Klasse | Markering | Eis van voegbreedte |
1 | F | Geen eis |
3 | H | ≤ 23 mm |
4 | I | ≤ 20 mm |
Stroefheid
41 Afhankelijk van de locatie, verkeersbelasting, verkeerssnelheid en toepassing moet een keuze worden gemaakt met betrekking tot de vereiste polijstweerstand van het te selecteren natuursteenmateriaal (zie tabel 34). Voor normale toepassingen wordt klasse PSV50 aanbevolen. Voor bijzondere toepassingen kan een polijstweerstand groter dan 53 vereist zijn (FGSV).
42 De stroefheid van een natuursteenelement moet ten minste 35 bedragen, uitgedrukt in de ongepolijste slipweerstand (Unpolished Slip Resistance Value,USRV), zoals gespecificeerd in NEN-EN 1341. Aanbevolen wordt om een USRV-waarde groter dan 45 te eisen, met name bij toepassing van grotere elementen (natuursteentegels) (EN2).
Tabel 34. Eisen polijstweerstand tegels
Klasse | Polijstweerstand |
PSV 50 | PSV > 50 |
PSV 44 | PSV > 44 |
PSV nader te vermelden | PSV < 44 |
Uiterlijk
51 Referentiemonsters moeten representatief zijn voor de te leveren partij tegels van natuursteen. Er dienen ten minste vijf materiaalmonsters te worden verstrekt, zijnde grensmonsters wat betreft kleurschakering, oppervlakbewerkingen en structuurkarakteristieken. Bij gemêleerde of gemengde materialen is het raadzaam een groter aantal referentietegels te nemen. Met name bij gemêleerde en/of gemengde natuursteenmaterialen dient het aantal referentiemonsters voldoende groot te zijn, opdat de weergave en de spreiding van kleuren representatief zijn voor de gehele kleurschakering in de partij (EN2).
52 Het oppervlak van de gezaagde en bewerkte tegel van natuursteen moet homogeen van kleur, textuur en structuur zijn. De natuursteen moet wat betreft kleur, textuur, structuur en bewerking(en) overeenkomen met de gewaarmerkte representatieve (grens)monsters. De natuursteen moet ‘gezond’ en gaaf zijn en vrij van in- en uitwendige onbestendige aders en scheuren, holtes en gaten en (vreemde) bestanddelen die de duurzaamheid nadelig kunnen beïnvloeden (EN2).