Categorie-­indeling van de wegen

Het concept ‘Duurzaam Veilig’ is in Nederland geïntroduceerd om het aantal verkeersslachtoffers terug te dringen. Dit concept benadert de problematiek van de verkeersveiligheid op systematische wijze waarbij elementen als functie van de weg, uitvoeringsvorm, regelgeving en gebruik op elkaar zijn afgestemd. Hierbij wordt rekening gehouden met aspecten als routekeuze, voertuigsoorten, doorstroming en bereikbaarheid.

Een uniforme inrichting van wegen en kruispunten verhoogt de herkenbaarheid ervan voor de weggebruikers en beïnvloedt het verkeersgedrag in positieve zin. De weggebruiker moet uit de inrichting kunnen afleiden welk gedrag van hem wordt verlangd. Om eenduidigheid in het wegennet te verkrijgen, zijn of worden de wegen in wegcategorieën ingedeeld.

Ook een uniforme uitvoering van het wegmeubilair langs de weg, waaronder de bewegwijzering, bevordert de herkenbaarheid van de wegcategorieën. Hierbij is sprake van een duidelijke relatie tussen de functie van de weg en de kwaliteit van de bewegwijzering. Hoe belangrijker de weg voor het doorgaand verkeer is, hoe harder er gereden mag worden en hoe hoogwaardiger de bewegwijzering moet zijn. Dit komt tot uitdrukking in het aantal en het type wegwijzers, de in de bewegwijzering op te nemen hoeveelheid informatie en de kapitaalhoogte van de opschriften.

Op termijn wordt het wegennet ingedeeld in categorieën die gebaseerd zijn op de uitgangspunten van Duurzaam Veilig. Omdat de ombouw van de bestaande wegcategorieën naar de duurzaam veilige categorieën jaren, wellicht decennia, in beslag zal nemen, moet de inrichting van de bewegwijzering aansluiten op zowel de huidige indeling, als de toekomstige indeling.

Tabel 1.1 geeft de wegindeling weer op basis van Duurzaam Veilig. Tevens is in de tabel aangegeven bij welke wegbeheerder(s) bepaalde wegcategorieën in beheer zijn of komen.

De functie van de weg, de daarbij behorende wegcategorie en de toegestane maximumsnelheid zijn van invloed op de kwaliteit van de bewegwijzering. Deze invloed is als volgt:

• Hoe belangrijker de functie van de weg, hoe grootschaliger de verwijzingen langs die weg. Met andere woorden: langs stroomwegen (verbindingen tussen belangrijke steden, landsdelen en landen) wordt verwezen naar op grote(re) afstand gelegen grote bestemmingen en langs erftoegangswegen naar kleine op korte afstand gelegen bestemmingen.
• Hoe belangrijker de functie van de weg, hoe omvangrijker de bewegwijzering. De bewegwijzering langs stroomwegen is uitgebreider wat de uitvoering betreft (aantal en soort wegwijzers) dan die langs erftoegangswegen.
• Hoe hoger de toegestane rijsnelheid op een weg, hoe langer de beschikbare leestijd van een wegwijzer moet zijn, dus hoe groter de kapitaalhoogte.
• Hoe hoger de rijsnelheid op een weg, hoe belangrijker de aanwezigheid van voorwegwijzers om de weggebruiker te attenderen op een verderop gelegen kruispunt.
• Hoe hoger de rijsnelheid op een weg, hoe belangrijker de geleiding van het verkeer op kruispunten.
  Met andere woorden: de geleiding van het verkeer op complexe, grootschalige kruispunten vergt meer besliswegwijzers dan die op kleinschalige kruispunten.

Behalve de hoofdcategorieën stroomwegen, gebiedsontsluitingswegen en erftoegangswegen komen ook twee tussencategorieën voor. Tot deze tussencategorieën behoren wegen die tijdelijk zijn ondergebracht in een hogere hoofdcategorie in afwachting van de ombouw (afbouw) naar de juiste categorie. De bewegwijzering langs wegen behorend tot de tussencategorieën wordt uitgevoerd conform de bij de hogere hoofdcategorie behorende uitgangspunten. Pas nadat een dergelijke weg is omgebouwd naar de juiste hoofdcategorie wordt de uitvoering van de bewegwijzering daarmee in overeenstemming gebracht.