3 Breda
[ link ]
Figuur 5. Breda-centrum
Kengetallen 1999/2000
Aantal inwoners: 130.000
Type winkelgebied: binnenstad
m2vvo centrum: 85.400
Aantal parkeerplaatsen centrum: 4.230
Aantal inwoners: 130.000
Type winkelgebied: binnenstad
m2vvo centrum: 85.400
Aantal parkeerplaatsen centrum: 4.230
Breda (binnenstad)
- Invoering betaald parkeren op 648 van de 823 gratis parkeerplaatsen, tariefsverhoging op een aantal ‘betaald-
- parkeerlocaties’
- Jaartal maatregel: 1997
- Aantal inwoners destijds: 130.000
Effecten | Uitwerking | |
Verkeer | Geen effect op de modal split Straatparkeren neemt af, garageparkeren neemt toe | 0 ++ |
Lokale economie | Bezoekfrequentie neemt af door negatieve beoordeling parkeermogelijkheden en hoger parkeertarief Bezoekmotief winkelen neemt procentueel toe | – + |
3.1 Achtergrond
In Breda is al tientallen jaren een voetgangersgebied in de binnenstad aanwezig. Omdat veel automobilisten toch met hun auto dit gebied inreden en er veel overlast was van foutparkeerders is eind jaren tachtig een palenplan ingesteld in de binnenstad van Breda. Dit hield in dat het gebied fysiek werd afgesloten. In de loop van de jaren negentig heeft de gemeente de doelstelling geformuleerd om alle nog vrije parkeerplaatsen onder te brengen in een vorm van betaald parkeren. Het aanbod van parkeerplaatsen moet daarbij gelijk blijven, dus op het moment dat er op straat parkeerplaatsen verdwijnen, moeten deze gecompenseerd worden door plaatsen in een parkeergarage.
In Breda is al tientallen jaren een voetgangersgebied in de binnenstad aanwezig. Omdat veel automobilisten toch met hun auto dit gebied inreden en er veel overlast was van foutparkeerders is eind jaren tachtig een palenplan ingesteld in de binnenstad van Breda. Dit hield in dat het gebied fysiek werd afgesloten. In de loop van de jaren negentig heeft de gemeente de doelstelling geformuleerd om alle nog vrije parkeerplaatsen onder te brengen in een vorm van betaald parkeren. Het aanbod van parkeerplaatsen moet daarbij gelijk blijven, dus op het moment dat er op straat parkeerplaatsen verdwijnen, moeten deze gecompenseerd worden door plaatsen in een parkeergarage.
3.2 Maatregel
De maatregel bestaat uit het invoeren van betaald parkeren op nagenoeg alle vrije parkeerplaatsen in de binnenstad van Breda. In 1997 is het aantal vrije parkeerplaatsen teruggebracht van 823 naar 175. Hierbij is het de bedoeling dat het straatparkeren voor het grootste deel wordt vervangen door het parkeren in garages. Breda heeft daarom ook geïnvesteerd in het bouwen van parkeergarages. In 1995 waren er 4.360 openbare parkeerplaatsen op straat en 1.199 in parkeergarages. In 1999 waren er nog 4.057 openbare straatparkeerplaatsen en was het aantal parkeerplaatsen in garages toegenomen tot 1.394.
De maatregel bestaat uit het invoeren van betaald parkeren op nagenoeg alle vrije parkeerplaatsen in de binnenstad van Breda. In 1997 is het aantal vrije parkeerplaatsen teruggebracht van 823 naar 175. Hierbij is het de bedoeling dat het straatparkeren voor het grootste deel wordt vervangen door het parkeren in garages. Breda heeft daarom ook geïnvesteerd in het bouwen van parkeergarages. In 1995 waren er 4.360 openbare parkeerplaatsen op straat en 1.199 in parkeergarages. In 1999 waren er nog 4.057 openbare straatparkeerplaatsen en was het aantal parkeerplaatsen in garages toegenomen tot 1.394.
3.3 Effecten
3.3.1 Verkeerseffecten
Feitelijke waarnemingen
In 1999 is onderzocht met welk vervoermiddel bezoekers naar de Bredase binnenstad komen. Doordat dit onderzoek nagenoeg hetzelfde is opgezet als in 1995, kunnen de resultaten goed met elkaar vergeleken worden. Er blijkt dat het autogebruik bij bezoek aan de binnenstad toeneemt (2%), evenals het bezoek te voet (1%). Er wordt minder gebruikgemaakt van de fiets. De uitbreiding van het aantal betaald-parkeerplaatsen heeft dus nauwelijks effect gehad op de modal split.
In 1999 staat op donderdag 85% van de auto’s op een betaalde parkeerplaats, dit is 1% meer dan in 1995. Zaterdag is dit 81%, een toename ten opzichte van 1995 met 4%. De druk is het hoogst op de parkeerlocaties in de buurt Chassé. Het parkeeraandeel van Chassé is sinds 1995 flink toegenomen, terwijl het aandeel van Valkenberg is afgenomen en het aandeel van City nagenoeg gelijk is gebleven. De toename van het parkeeraandeel van Chassé is te verklaren door het feit dat dit de goedkoopste optie is om in de buurt van de binnenstad te parkeren. Parkeren kost hier ƒ 4,50/€ 2,04 voor een hele dag, waar men op andere locaties soms ƒ 3,50/€ 1,59 per uur betaalt. In 1995 lagen deze uurtarieven nog betrekkelijk lager.
Feitelijke waarnemingen
In 1999 is onderzocht met welk vervoermiddel bezoekers naar de Bredase binnenstad komen. Doordat dit onderzoek nagenoeg hetzelfde is opgezet als in 1995, kunnen de resultaten goed met elkaar vergeleken worden. Er blijkt dat het autogebruik bij bezoek aan de binnenstad toeneemt (2%), evenals het bezoek te voet (1%). Er wordt minder gebruikgemaakt van de fiets. De uitbreiding van het aantal betaald-parkeerplaatsen heeft dus nauwelijks effect gehad op de modal split.
In 1999 staat op donderdag 85% van de auto’s op een betaalde parkeerplaats, dit is 1% meer dan in 1995. Zaterdag is dit 81%, een toename ten opzichte van 1995 met 4%. De druk is het hoogst op de parkeerlocaties in de buurt Chassé. Het parkeeraandeel van Chassé is sinds 1995 flink toegenomen, terwijl het aandeel van Valkenberg is afgenomen en het aandeel van City nagenoeg gelijk is gebleven. De toename van het parkeeraandeel van Chassé is te verklaren door het feit dat dit de goedkoopste optie is om in de buurt van de binnenstad te parkeren. Parkeren kost hier ƒ 4,50/€ 2,04 voor een hele dag, waar men op andere locaties soms ƒ 3,50/€ 1,59 per uur betaalt. In 1995 lagen deze uurtarieven nog betrekkelijk lager.
De bezetting van de vrije parkeerplaatsen is toegenomen, evenals die van de parkeergarages. Alleen op zaterdag tussen 13.00 en 16.00 uur is de parkeerdruk in de garages niet veranderd, omdat de bezetting al nagenoeg 100% was op deze tijd. Absoluut gezien is het aantal parkerende auto’s in de parkeergarages op deze tijd wel toegenomen, aangezien er meer parkeerplaatsen in garages zijn dan voorheen. De bezetting van parkeerplaatsen bij parkeermeters is afgenomen. De toename van de parkeerdruk op de vrije parkeerplaatsen is logisch, omdat op ongeveer 80% van de capaciteit tussen 1995 en 1999 betaald parkeren is ingevoerd. Het garageparkeren stijgt met 7%, waar het straatparkeren met 22% daalt. Ondanks het feit dat het straatparkeren sterk daalt, wordt er in 1999 nog wel 1,9 keer zoveel op straat geparkeerd als in parkeergarages. Deze factor was in 1995 nog 2,6.
Meningen en oordelen
Bezoekers vinden het parkeren in Breda duur. Van de ondervraagden vindt 38% de tarieven veel te hoog en 33% vindt ze te hoog. Overigens wordt het parkeren niet duurder ervaren dan in andere grote steden en vinden mensen die van buiten de regio komen, het parkeertarief helemaal niet zo hoog. Waarschijnlijk zijn de Bredanaars dus verwend en is niet het hoge tarief, maar de verhoging op zich reden voor de negatieve waardering. Als gevraagd wordt naar de hoogte van het tarief, wordt het tarief ook te hoog ingeschat.
Bezoekers vinden het parkeren in Breda duur. Van de ondervraagden vindt 38% de tarieven veel te hoog en 33% vindt ze te hoog. Overigens wordt het parkeren niet duurder ervaren dan in andere grote steden en vinden mensen die van buiten de regio komen, het parkeertarief helemaal niet zo hoog. Waarschijnlijk zijn de Bredanaars dus verwend en is niet het hoge tarief, maar de verhoging op zich reden voor de negatieve waardering. Als gevraagd wordt naar de hoogte van het tarief, wordt het tarief ook te hoog ingeschat.
Figuur 6. Overzicht van parkeerlocaties in Breda
[ link ] 3.3.2 Effecten op de lokale economie
Feitelijke waarnemingen
Passantenaantallen in de Bredase binnenstad zijn in 1999 ten opzichte van 1995 afgenomen. In de tussentijd is het aantal koopzondagen vergroot, dus mogelijk heeft dit invloed op het druktebeeld op donderdag en zaterdag. Het is niet duidelijk of de afnemende drukte toegeschreven kan worden aan de verhoogde parkeertarieven.
Feitelijke waarnemingen
Passantenaantallen in de Bredase binnenstad zijn in 1999 ten opzichte van 1995 afgenomen. In de tussentijd is het aantal koopzondagen vergroot, dus mogelijk heeft dit invloed op het druktebeeld op donderdag en zaterdag. Het is niet duidelijk of de afnemende drukte toegeschreven kan worden aan de verhoogde parkeertarieven.
Andere waarnemingen die zijn gedaan, zijn dat de bestedingen gegroeid zijn en de verkoopvloerproductiviteit gestegen is, terwijl de verkoopvloeroppervlakte van de detailhandel in de Bredase binnenstad gedaald is van 87.300 naar 86.900 m2. Een belangrijke oorzaak hiervan ligt in het feit dat er een belangrijk winkelcentrum bij gekomen is in Breda, namelijk winkelcentrum De Barones.
Ten opzichte van 1995 is de gemiddelde verblijfsduur gedaald. Op donderdag is de verblijfsduur gedaald van 11,5 naar 11,1 kwartier en op zaterdag van 12,9 naar 10,5 kwartier. Hierbij is ook onderzocht wat het bezoekmotief is. Van de ondervraagden geeft 52% aan dat ze naar de binnenstad komt om te winkelen. Dit percentage was in 1995 nog 40%. Vermoedelijk is de daling van de verblijfsduur het gevolg van het feit dat er minder (werkende) langparkeerders in de binnenstad parkeren. Deze mensen maken plaats voor winkelende bezoekers. Een deel van de daling in de verblijfsduur kan echter toegeschreven worden aan het feit dat mensen minder lang winkelen vanwege de hogere parkeerprijzen.
Uit de bezoekersenquête blijkt verder ook dat 40% van de bezoekers aangeeft de stad minder vaak te bezoeken, voor 50% is de bezoekfrequentie gelijk gebleven en 10% bezoekt de binnenstad vaker. Van de mensen die de stad minder vaak bezoeken dan voorheen, geeft 21% van de Bredanaars als reden dat er onvoldoende goede parkeermogelijkheden zijn. Opvallend is dat onder niet-Bredanaars maar 12% dit aangeeft. Ook de slechte bereikbaarheid en het hoge parkeertarief zijn in iets mindere mate redenen voor bezoekers om minder naar de Bredase binnenstad te gaan. Dit werd genoemd door 3% (Bredanaars) tot 6% (niet-Bredanaars) van degenen die de binnenstad van Breda minder bezoeken dan voorheen.
Meningen en oordelen
Uit enquêtes blijkt dat bezoekers parkeren in Breda duur vinden en dat zij Oosterhout en Etten-Leur op dit gebied beter waarderen. In deze plaatsen is het parkeren gratis. Dit is een mogelijk gevaar voor de bezoekersaantallen en -frequentie van de binnenstad van Breda. Het is echter onduidelijk of het aantal bezoekers en de bezoekfrequentie van de Bredase binnenstad ook daadwerkelijk afneemt als gevolg van de hoge parkeertarieven.
Uit enquêtes blijkt dat bezoekers parkeren in Breda duur vinden en dat zij Oosterhout en Etten-Leur op dit gebied beter waarderen. In deze plaatsen is het parkeren gratis. Dit is een mogelijk gevaar voor de bezoekersaantallen en -frequentie van de binnenstad van Breda. Het is echter onduidelijk of het aantal bezoekers en de bezoekfrequentie van de Bredase binnenstad ook daadwerkelijk afneemt als gevolg van de hoge parkeertarieven.
3.4 Relaties met regionale en stedelijke studies
3.4.1 Relatie met regionale studies
In het Parkeerbelevingsonderzoek Zuid-Limburg kwam naar voren dat het invoeren van betaald parkeren niet of nauwelijks zal leiden tot wijziging van de koopstromen. In Breda komt dit ook naar voren. Voor Breda als geheel is de kooporiëntatie precies gelijk gebleven. Wel moet hierbij aangegeven worden dat er een kleine verschuiving zit binnen Breda. De Bredase binnenstad levert 3% in ten koste van overig Breda.
Daarnaast is Breda onderdeel van de regionale studie naar economische effecten van parkeermaatregelen in Noord-Brabant. In deze studie komt naar voren dat consumenten eerder naar andere winkelgebieden uitwijken dan dat zij met een ander middel van vervoer het betreffende gebied bezoeken. Ook in Breda is het gevaar aanwezig van de omliggende winkelgebieden in Oosterhout en Etten-Leur. In het onderzoek wordt tevens aanbevolen om parkeerbeleid niet als concurrentiemiddel te gebruiken en het parkeerbeleid regionaal af te stemmen.
In het Parkeerbelevingsonderzoek Zuid-Limburg kwam naar voren dat het invoeren van betaald parkeren niet of nauwelijks zal leiden tot wijziging van de koopstromen. In Breda komt dit ook naar voren. Voor Breda als geheel is de kooporiëntatie precies gelijk gebleven. Wel moet hierbij aangegeven worden dat er een kleine verschuiving zit binnen Breda. De Bredase binnenstad levert 3% in ten koste van overig Breda.
Daarnaast is Breda onderdeel van de regionale studie naar economische effecten van parkeermaatregelen in Noord-Brabant. In deze studie komt naar voren dat consumenten eerder naar andere winkelgebieden uitwijken dan dat zij met een ander middel van vervoer het betreffende gebied bezoeken. Ook in Breda is het gevaar aanwezig van de omliggende winkelgebieden in Oosterhout en Etten-Leur. In het onderzoek wordt tevens aanbevolen om parkeerbeleid niet als concurrentiemiddel te gebruiken en het parkeerbeleid regionaal af te stemmen.
3.4.2 Relatie met stedelijke studies
In het Proefproject Parkeerordening Utrecht bleek dat het omzetten van vrije parkeerplaatsen in betaald parkeren niet geleid heeft tot een reductie van het aantal winkelbezoekers met een langere verblijfsduur. In Breda is echter de gemiddelde verblijfsduur wel degelijk gereduceerd, voornamelijk op zaterdag. De reductie van de gemiddelde verblijfsduur is toe te schrijven aan het lagere percentage werkers. Werkers wijken nu uit naar gratis parkeerplaatsen buiten het centrum.
In het Proefproject Parkeerordening Utrecht bleek dat het omzetten van vrije parkeerplaatsen in betaald parkeren niet geleid heeft tot een reductie van het aantal winkelbezoekers met een langere verblijfsduur. In Breda is echter de gemiddelde verblijfsduur wel degelijk gereduceerd, voornamelijk op zaterdag. De reductie van de gemiddelde verblijfsduur is toe te schrijven aan het lagere percentage werkers. Werkers wijken nu uit naar gratis parkeerplaatsen buiten het centrum.
3.5 Parkeren als concurrentiefactor
Ook Breda heeft te maken met concurrentie van omliggende plaatsen. Het gaat hierbij vooral om Oosterhout en Etten-Leur. In deze plaatsen bevinden zich grote overdekte winkelcentra waar men gratis kan parkeren. Aangezien uit onderzoek is gebleken dat mensen het parkeertarief in Breda erg hoog vinden, is Oosterhout of Etten-Leur een goed alternatief. Het probleem is niet alleen dat mensen de prijs van het parkeren hoog vinden (men beoordeelt het parkeertarief in Breda met een 4,4), maar ook de situering van de parkeergelegenheid (6,8) en de verwijzing worden in Breda het slechtst gewaardeerd (6,7), waar dit in andere Brabantse steden overal met meer dan een 7 beoordeeld wordt. Andere grote Brabantse steden leveren echter niet direct gevaar op voor de concurrentiepositie van Breda, omdat het verzorgingsgebied van Breda en de andere steden weinig overlap vertonen. Opvallend is wel dat Breda een erg hoog percentage betaald-parkeerplaatsen heeft vergeleken met andere Brabantse steden.
Ook Breda heeft te maken met concurrentie van omliggende plaatsen. Het gaat hierbij vooral om Oosterhout en Etten-Leur. In deze plaatsen bevinden zich grote overdekte winkelcentra waar men gratis kan parkeren. Aangezien uit onderzoek is gebleken dat mensen het parkeertarief in Breda erg hoog vinden, is Oosterhout of Etten-Leur een goed alternatief. Het probleem is niet alleen dat mensen de prijs van het parkeren hoog vinden (men beoordeelt het parkeertarief in Breda met een 4,4), maar ook de situering van de parkeergelegenheid (6,8) en de verwijzing worden in Breda het slechtst gewaardeerd (6,7), waar dit in andere Brabantse steden overal met meer dan een 7 beoordeeld wordt. Andere grote Brabantse steden leveren echter niet direct gevaar op voor de concurrentiepositie van Breda, omdat het verzorgingsgebied van Breda en de andere steden weinig overlap vertonen. Opvallend is wel dat Breda een erg hoog percentage betaald-parkeerplaatsen heeft vergeleken met andere Brabantse steden.
3.6 Klassieke discussiepunten rondom de invoering van parkeermaatregelen
3.6.1 Ondernemers
In de enquête Regionale Bedrijfsontwikkeling komt naar voren dat de ondernemers het parkeerbeleid van de gemeente negatief waarderen. Dit past goed in het beeld van de klassieke discussiepunten. Ondernemers vergeten dat bij het invoeren van betaald parkeren het voor langparkeerders minder aantrekkelijk wordt om dicht
bij de binnenstad te gaan staan en dat er daardoor ruimte komt voor hun klanten. Uit de enquête onder bezoekers is ook gebleken dat tussen 1995 en 1999 het percentage dat winkelen als motief heeft, gestegen is van 40 naar 52%.
In de enquête Regionale Bedrijfsontwikkeling komt naar voren dat de ondernemers het parkeerbeleid van de gemeente negatief waarderen. Dit past goed in het beeld van de klassieke discussiepunten. Ondernemers vergeten dat bij het invoeren van betaald parkeren het voor langparkeerders minder aantrekkelijk wordt om dicht
bij de binnenstad te gaan staan en dat er daardoor ruimte komt voor hun klanten. Uit de enquête onder bezoekers is ook gebleken dat tussen 1995 en 1999 het percentage dat winkelen als motief heeft, gestegen is van 40 naar 52%.
3.6.2 Gemeente
Het doel van de gemeente was om het straatparkeren zo veel mogelijk te vervangen door het parkeren in parkeergarages. Dit doel is gesteld met het oog op het aantrekkelijk maken van de binnenstad voor de bezoeker, iets dat past in het beeld van de klassieke discussiepunten. Uit de effecten is gebleken dat de gemeente met het nemen van de maatregelen heeft bereikt dat er meer gebruik wordt gemaakt van parkeergarages en minder op straat wordt geparkeerd. Op dit gebied is de doelstelling van de gemeente dus geslaagd.
Het doel van de gemeente was om het straatparkeren zo veel mogelijk te vervangen door het parkeren in parkeergarages. Dit doel is gesteld met het oog op het aantrekkelijk maken van de binnenstad voor de bezoeker, iets dat past in het beeld van de klassieke discussiepunten. Uit de effecten is gebleken dat de gemeente met het nemen van de maatregelen heeft bereikt dat er meer gebruik wordt gemaakt van parkeergarages en minder op straat wordt geparkeerd. Op dit gebied is de doelstelling van de gemeente dus geslaagd.
3.7 Algemene conclusies en aanbevelingen voor de toekomst
De maatregelen hebben niet geleid tot een verschuiving van de modal split. Het straatparkeren is echter wel afgenomen en verschoven naar de garages. Opvallend is dat het parkeeraandeel van het Chasséveld sterk is toegenomen. Na het invoeren van betaald parkeren op 80% van de vrije plaatsen, is dit de goedkoopste optie om in de buurt van de binnenstad te kunnen parkeren.
De gemiddelde verblijfsduur van de bezoekers is afgenomen als gevolg van het feit dat meer mensen naar de stad komen om te winkelen, wat minder tijd in beslag neemt dan werken. Voor de lokale economie is dit een goede ontwikkeling, want zo worden de parkeerplaatsen in het centrum ingenomen door bezoekers die daadwerkelijk aankopen doen in de binnenstad.
De maatregelen hebben niet geleid tot een verschuiving van de modal split. Het straatparkeren is echter wel afgenomen en verschoven naar de garages. Opvallend is dat het parkeeraandeel van het Chasséveld sterk is toegenomen. Na het invoeren van betaald parkeren op 80% van de vrije plaatsen, is dit de goedkoopste optie om in de buurt van de binnenstad te kunnen parkeren.
De gemiddelde verblijfsduur van de bezoekers is afgenomen als gevolg van het feit dat meer mensen naar de stad komen om te winkelen, wat minder tijd in beslag neemt dan werken. Voor de lokale economie is dit een goede ontwikkeling, want zo worden de parkeerplaatsen in het centrum ingenomen door bezoekers die daadwerkelijk aankopen doen in de binnenstad.
Veel bezoekers geven aan dat ze Breda minder bezoeken dan voorheen als gevolg van de parkeersituatie.
De bedreigingen van de binnenstad van Breda bestaan vooral uit de concurrentie met Oosterhout en Etten-Leur, waar men gratis kan parkeren. Door het aanbieden van een breder en kwalitatief beter winkelaanbod moet Breda proberen om de parkeersituatie ondergeschikt te maken als concurrentiefactor.
De bedreigingen van de binnenstad van Breda bestaan vooral uit de concurrentie met Oosterhout en Etten-Leur, waar men gratis kan parkeren. Door het aanbieden van een breder en kwalitatief beter winkelaanbod moet Breda proberen om de parkeersituatie ondergeschikt te maken als concurrentiefactor.
Bronvermelding Breda |
|