4 Culemborg-centrum
Kengetallen 1999/2000
Aantal inwoners: 24.400
Type winkelgebied: hoofdwinkelgebied
m2vvo centrum: 15.900
Aantal parkeerplaatsen centrum: 1.080
Aantal inwoners: 24.400
Type winkelgebied: hoofdwinkelgebied
m2vvo centrum: 15.900
Aantal parkeerplaatsen centrum: 1.080
Culemborg (hoofdwinkelgebied)
- Autoluw maken van de binnenstad (parkeerpoortenplan), aanleg van parkeervoorzieningen aan de rand van de binnenstad
- Jaartal maatregel: 1997
- Aantal inwoners destijds: 24.000
| Effecten | Uitwerking | |
| Verkeer | Afsluiting binnenstad en verbeteren parkeermogelijkheden worden door ondernemer/consument lager gewaardeerd | – – |
| Toename van gebruik van fiets | + | |
| Lokale economie | Maatregelen hebben negatieve uitwerking gehad; 50% van ondernemers zegt omzetverlies te hebben | – – |
| 69% van ondernemers geeft aan dat het minder druk is geworden | – – |
4.1 Achtergrond
Culemborg is een kleine stad gelegen in de Betuwe met een oude historische binnenstad. De ruimte in het centrum is schaars en wordt in de toekomst steeds intensiever gebruikt door de groeifunctie die Culemborg heeft. Oponthoud en opstoppingen zijn het gevolg, waardoor de noodzaak tot het opstellen van een mobiliteitsplan onontkoombaar was.
De directe aanleidingen voor het opstellen van een verkeersplan zijn:Culemborg is een kleine stad gelegen in de Betuwe met een oude historische binnenstad. De ruimte in het centrum is schaars en wordt in de toekomst steeds intensiever gebruikt door de groeifunctie die Culemborg heeft. Oponthoud en opstoppingen zijn het gevolg, waardoor de noodzaak tot het opstellen van een mobiliteitsplan onontkoombaar was.
- slecht functioneren van de binnenstad door opstoppingen;
- te hard rijden;
- weinig ruimte voor fietsers en voetgangers;
- kwaliteit van de leefomgeving wordt bedreigd door toename van geluid, trilling en luchtverontreiniging.
Dit heeft tot gevolg dat er eind 1992 een plan is gepresenteerd, dat uiteindelijk in 1997 is doorgevoerd.
4.2 Maatregel
De binnenstad moet goed bereikbaar blijven, daarom zijn enkele maatregelen ingevoerd. Het parkeerpoortenplan, waarbij de mogelijkheid bestaat de binnenstad af te sluiten voor autoverkeer. Deze maatregel heeft direct als nevengevolg het realiseren van nieuwe parkeerplaatsen aan de rand van de binnenstad. De bezoeker van Culemborg heeft nu enkele mogelijkheden met betrekking tot het parkeren, betaald dan wel gratis. De automobilist wordt via een parkeerroute om het centrum heen geleid. Het aantal parkeerplaatsen voor de ingreep is niet te achterhalen, maar indien wordt gekeken naar het aantal parkeerplaatsen in 1998 (440) dan is na uitvoering van het plan nog een sterke toename waarneembaar tot 1.080 parkeerplaatsen in 2000.
De binnenstad moet goed bereikbaar blijven, daarom zijn enkele maatregelen ingevoerd. Het parkeerpoortenplan, waarbij de mogelijkheid bestaat de binnenstad af te sluiten voor autoverkeer. Deze maatregel heeft direct als nevengevolg het realiseren van nieuwe parkeerplaatsen aan de rand van de binnenstad. De bezoeker van Culemborg heeft nu enkele mogelijkheden met betrekking tot het parkeren, betaald dan wel gratis. De automobilist wordt via een parkeerroute om het centrum heen geleid. Het aantal parkeerplaatsen voor de ingreep is niet te achterhalen, maar indien wordt gekeken naar het aantal parkeerplaatsen in 1998 (440) dan is na uitvoering van het plan nog een sterke toename waarneembaar tot 1.080 parkeerplaatsen in 2000.
Om het leefklimaat van het centrum te verbeteren, is ook het lopen, het fietsen en het stallen van fietsen aangepakt. Er zijn meer verbindingen gecreëerd zodat het aantrekkelijker wordt om de auto te laten staan. Tijdens drukke dagen (zoals op de dinsdag: marktdag) is er de mogelijkheid om ook de fietsers de toegang tot het centrum te ontzeggen, waardoor het centrum een voetgangersgebied wordt. Voor het stallen van de fietsen was vóór het plan al een mogelijkheid aan de rand van het centrum aanwezig, maar er zullen nog meer van deze stallingen moeten worden gecreëerd.
4.3 Effecten
4.3.1Verkeerseffecten
Meningen en oordelen
Uit het onderzoek blijkt met betrekking tot de wijzigingen op het gebied van de bereikbaarheid en parkeervoorzieningen, dat de ondernemers een aantal punten slecht of redelijk vinden. Vooral de parkeerroute en de bewegwijzering naar de parkeerplaatsen scoren slecht. Alleen de parkeertarieven scoren hier redelijk tot goed
(tarief wisselt tussen ƒ 1,-/€ 0,45 en ƒ 2,-/€ 0,91).
In 1999 heeft de gemeente Culemborg een evaluatierapport geschreven. Uit dit onderzoek blijkt dat er bijstellingsmaatregelen zijn doorgevoerd en dat de aanbevelingen uit het evaluatierapport van de Kamer van Koophandel hierin zijn meegenomen.
Meningen en oordelen
Uit het onderzoek blijkt met betrekking tot de wijzigingen op het gebied van de bereikbaarheid en parkeervoorzieningen, dat de ondernemers een aantal punten slecht of redelijk vinden. Vooral de parkeerroute en de bewegwijzering naar de parkeerplaatsen scoren slecht. Alleen de parkeertarieven scoren hier redelijk tot goed
(tarief wisselt tussen ƒ 1,-/€ 0,45 en ƒ 2,-/€ 0,91).
In 1999 heeft de gemeente Culemborg een evaluatierapport geschreven. Uit dit onderzoek blijkt dat er bijstellingsmaatregelen zijn doorgevoerd en dat de aanbevelingen uit het evaluatierapport van de Kamer van Koophandel hierin zijn meegenomen.
4.3.2Effecten op de lokale economie
Feitelijke waarnemingen
In 1996 waren ongeveer 125 verkooppunten (zonder consumentgerichte dienstverlening) met een verkoopvloeroppervlak van ruim 15.000 m2 gevestigd in het centrum van Culemborg. In 1999 is het aantal verkooppunten nagenoeg gelijk gebleven en het verkoopvloeroppervlak iets toegenomen, waardoor de winkelgrootte licht is toegenomen. Wordt gekeken naar andere cijfers, dan zijn die alleen bekend van vóór de ingreep. De gemiddelde besteding per persoon per jaar voor de dagelijkse sector was ƒ 3.225,-/€ 1.463,44 en voor de niet-dagelijkse sector ƒ 4.636,-/€ 2.103,73 De gemiddelde vloerproductiviteit kwam neer op ƒ 17.500,-/€ 7.941,15 voor de dagelijkse sector en ƒ 6.100,-/€ 2.768,06 voor de niet-dagelijkse sector. In de dagelijkse sector werd een economische marktsituatie behaald van 57,2 miljoen gulden/25,96 miljoen euro en voor de niet-dagelijkse ruim 74,3 miljoen gulden/33.72 miljoen euro. Omdat het aantal m2 verkoopvloeroppervlak iets is toegenomen en niet bekend is wat er met de vloerproductiviteit is gebeurd, mag voorzichtig worden geconcludeerd dat het effect voor de lokale economie als geheel niet negatief geweest.
Feitelijke waarnemingen
In 1996 waren ongeveer 125 verkooppunten (zonder consumentgerichte dienstverlening) met een verkoopvloeroppervlak van ruim 15.000 m2 gevestigd in het centrum van Culemborg. In 1999 is het aantal verkooppunten nagenoeg gelijk gebleven en het verkoopvloeroppervlak iets toegenomen, waardoor de winkelgrootte licht is toegenomen. Wordt gekeken naar andere cijfers, dan zijn die alleen bekend van vóór de ingreep. De gemiddelde besteding per persoon per jaar voor de dagelijkse sector was ƒ 3.225,-/€ 1.463,44 en voor de niet-dagelijkse sector ƒ 4.636,-/€ 2.103,73 De gemiddelde vloerproductiviteit kwam neer op ƒ 17.500,-/€ 7.941,15 voor de dagelijkse sector en ƒ 6.100,-/€ 2.768,06 voor de niet-dagelijkse sector. In de dagelijkse sector werd een economische marktsituatie behaald van 57,2 miljoen gulden/25,96 miljoen euro en voor de niet-dagelijkse ruim 74,3 miljoen gulden/33.72 miljoen euro. Omdat het aantal m2 verkoopvloeroppervlak iets is toegenomen en niet bekend is wat er met de vloerproductiviteit is gebeurd, mag voorzichtig worden geconcludeerd dat het effect voor de lokale economie als geheel niet negatief geweest.
Meningen en oordelen
Het onderzoeksrapport ‘Economische effecten afsluiting binnenstad Culemborg’ opgesteld door de Kamer van Koophandel voor Rivierenlanden van oktober 1998 geeft geen absolute waarden, maar geeft wel een stijging dan wel daling weer ten opzichte van 1996. Dit onderzoek is gebaseerd op een enquête die is verspreid onder de ondernemers in het gebied. In 1997 zag de helft van de ondernemers hun omzet dalen ten opzichte van 1996. Vooral de groep met een daling van meer dan 5% is erg groot, daarentegen is er ook een groep die een flinke omzetstijging heeft gehaald.
Het onderzoeksrapport ‘Economische effecten afsluiting binnenstad Culemborg’ opgesteld door de Kamer van Koophandel voor Rivierenlanden van oktober 1998 geeft geen absolute waarden, maar geeft wel een stijging dan wel daling weer ten opzichte van 1996. Dit onderzoek is gebaseerd op een enquête die is verspreid onder de ondernemers in het gebied. In 1997 zag de helft van de ondernemers hun omzet dalen ten opzichte van 1996. Vooral de groep met een daling van meer dan 5% is erg groot, daarentegen is er ook een groep die een flinke omzetstijging heeft gehaald.
Voor het jaar 1998 zien de ondernemers het iets minder ongunstig in. Van de ondernemers verwacht 60% dat de omzet gelijk zal blijven of zal dalen. Gezien de landelijk goedlopende economie kan worden geconcludeerd dat de vooruitzichten van 1998 niet echt positief zijn.
De daling van de omzet is vooral zichtbaar in de dagelijkse sector, daar ziet ongeveer 60% van de respondenten de omzet dalen. Voor niet-dagelijkse goederen is dit percentage 50% en voor de horeca maar 33%. Geconcludeerd kan worden dat in de binnenstad van Culemborg een te groot aantal ondernemers zegt te maken te hebben met een daling van de omzet of een stabilisering van de omzet, zowel voor 1997 als in 1998. Dit is in tegenspraak met de regionale en landelijke ontwikkelingen in de detailhandel, die juist positief zijn.
Wordt gekeken naar het aantal klanten dat de binnenstad bezoekt, dan blijft het aantal volgens de ondernemers vanaf begin 1997 achter bij het aantal van vóór de ingreep. Op de vraag of het drukker is geworden, geeft 69% van de ondernemers als antwoord dat zij vinden dat het minder druk is geworden. Gezien de aanbeveling van de Kamer van Koophandel wordt de maatregel op zich wel positief beoordeeld, maar richt de kritiek zich vooral op de uitvoering en de detaillering ervan.
4.4 Parkeren als concurrentiefactor
Culemborg heeft weinig concurrentie te duchten vanuit de nabije omgeving. Parkeren kan dus ook niet als concurrentiefactor worden gezien om de consumenten naar Culemborg te trekken of te binden. Als parkeren al als concurrentiefactor kan worden opgenomen, dan kan gezien de onderzoeksresultaten worden geconcludeerd dat de parkeervoorziening een negatief effect teweegbrengt.
Culemborg heeft weinig concurrentie te duchten vanuit de nabije omgeving. Parkeren kan dus ook niet als concurrentiefactor worden gezien om de consumenten naar Culemborg te trekken of te binden. Als parkeren al als concurrentiefactor kan worden opgenomen, dan kan gezien de onderzoeksresultaten worden geconcludeerd dat de parkeervoorziening een negatief effect teweegbrengt.
4.5 Klassieke discussiepunten rondom de invoering van parkeermaatregelen
4.5.1Ondernemers
De ‘angst voor omzetverlies’ door ondernemers in het winkelgebied blijkt in Culemborg een belangrijke rol te spelen. Uit het onderzoek onder ondernemers is gebleken dat 50% van de respondenten de omzet heeft zien dalen. Het ‘aantal klanten voor de deur’ is duidelijk afgenomen en de ondernemers klagen ook over het feit dat de bevoorrading slecht voor de deur kan komen.
De ‘angst voor omzetverlies’ door ondernemers in het winkelgebied blijkt in Culemborg een belangrijke rol te spelen. Uit het onderzoek onder ondernemers is gebleken dat 50% van de respondenten de omzet heeft zien dalen. Het ‘aantal klanten voor de deur’ is duidelijk afgenomen en de ondernemers klagen ook over het feit dat de bevoorrading slecht voor de deur kan komen.
4.5.2Bewoners
In de rapporten komt niet duidelijk naar voren of de bewoners van het gebied het rustiger ervaren dan voor de ingreep.
In de rapporten komt niet duidelijk naar voren of de bewoners van het gebied het rustiger ervaren dan voor de ingreep.
4.5.3Gemeente
Er wordt geen aandacht besteed aan de gevolgen voor het milieu. Het ‘aantrekkelijker maken van het winkelgebied’ is wel enigszins gelukt, maar in de beleving van de ondernemers is dit niet het geval, wat ook blijkt uit de aantrekkingskracht. Door het autoluw maken van de oude binnenstad is de ‘historische waarde’ versterkt.
Er wordt geen aandacht besteed aan de gevolgen voor het milieu. Het ‘aantrekkelijker maken van het winkelgebied’ is wel enigszins gelukt, maar in de beleving van de ondernemers is dit niet het geval, wat ook blijkt uit de aantrekkingskracht. Door het autoluw maken van de oude binnenstad is de ‘historische waarde’ versterkt.
4.6 Algemene conclusies en aanbevelingen voor de toekomst
De Vereniging Ondernemers Culemborg en de Kamer van Koophandel voor Rivierenland hebben eind 1998 een aantal aanbevelingen opgesteld ter verbetering van het centrum. De binnenstad moet grotendeels autoluw worden gehouden en een aantal maatregelen moet ervoor zorgen dat het kernwinkelapparaat beter bereikbaar en aantrekkelijker wordt.
In Culemborg is geen duidelijke parkeerroute aanwezig. De parkeerroute dient een circuit te vormen vlak om het winkelapparaat heen. Om dit te bereiken, zullen enkele straten weer moeten worden opengesteld voor auto’s.
De bewegwijzering naar parkeerplaatsen moet worden verbeterd.
Vanaf de parkeerplaatsen moet er een betere bewegwijzering komen naar het kernwinkelgebied. Betreffende looproutes dienen veiliger en aantrekkelijker te worden gemaakt.
Er dienen parkeerplaatsen bij het nieuwe gemeentehuis te worden gecreëerd.
In de toekomst moet naar mogelijkheden worden gekeken voor de aanleg van een parkeerplaats aan de westkant.
Als deze wijzigingen zijn gerealiseerd, moet naar de consument toe het positieve karakter van het winkelgebied worden benadrukt.
De Vereniging Ondernemers Culemborg en de Kamer van Koophandel voor Rivierenland hebben eind 1998 een aantal aanbevelingen opgesteld ter verbetering van het centrum. De binnenstad moet grotendeels autoluw worden gehouden en een aantal maatregelen moet ervoor zorgen dat het kernwinkelapparaat beter bereikbaar en aantrekkelijker wordt.
In Culemborg is geen duidelijke parkeerroute aanwezig. De parkeerroute dient een circuit te vormen vlak om het winkelapparaat heen. Om dit te bereiken, zullen enkele straten weer moeten worden opengesteld voor auto’s.
De bewegwijzering naar parkeerplaatsen moet worden verbeterd.
Vanaf de parkeerplaatsen moet er een betere bewegwijzering komen naar het kernwinkelgebied. Betreffende looproutes dienen veiliger en aantrekkelijker te worden gemaakt.
Er dienen parkeerplaatsen bij het nieuwe gemeentehuis te worden gecreëerd.
In de toekomst moet naar mogelijkheden worden gekeken voor de aanleg van een parkeerplaats aan de westkant.
Als deze wijzigingen zijn gerealiseerd, moet naar de consument toe het positieve karakter van het winkelgebied worden benadrukt.
De aanbevelingen uit het evaluatierapport van de gemeente Culemborg zijn concreter en gaan verder tot op detailniveau, maar liggen in het verlengde van de hiervoor omschreven aanbevelingen.
| Bronvermelding Culemborg |
|