5 Dokkum
[ link ]
Figuur 8. Dokkum-centrum
Kengetallen 1999/2000
Aantal inwoners: 12.500
Type winkelgebied: hoofdwinkelgebied
m2 vvo centrum: 21.600
Aantal parkeerplaatsen centrum: 540
Aantal inwoners: 12.500
Type winkelgebied: hoofdwinkelgebied
m2 vvo centrum: 21.600
Aantal parkeerplaatsen centrum: 540
Dokkum (hoofdwinkelgebied)
- Invoering betaald parkeren en parkeren voor vergunninghouders in centrumgebied, invoering maximum-parkeerduur
- van 1 uur, verschuiving parkeerplaatsen van kernwinkelgebied naar de rand van het centrum
- Jaartal maatregel: 1996
- Aantal inwoners destijds: 12.600
| Effecten | Uitwerking | |
| Verkeer | Parkeerplaatsen in centrum gebruikt door kortparkeerders in plaats van langparkeerders | ++ |
| Enige overlast voor bewoners van woonstraten rondom centrum van langparkeerders | – | |
| Bezoekers vinden de maximumparkeerduur van 1 uur ultrakort | – | |
| Parkeerplaatsen met maximumparkeerduur worden nauwelijks gebruikt | + | |
| Lokale economie | Omzetdaling voor ondernemers in centrum Mensen uit naburige gemeente Dantumadeel bezoeken Dokkum minder | – – – |
5.1 Achtergrond
Dokkum heeft, als onderdeel van de gemeente Dongeradeel, een functie als regionaal verzorgingscentrum en de omvang van de detailhandel in de kern Dokkum bedraagt circa 21.000 m2 vvo. Hiervan behoort 80% tot de niet-dagelijkse artikelensector. De gemeente wil de positie van het centrum behouden en waar mogelijk versterken. Eén van de onderdelen in het beleid op dit gebied vormt het Verkeersstructuurplan 1992. Hierin wordt gestreefd naar een autoluwe binnenstad. Men wil de verkeerscirculatie en de ontsluiting van de binnenstad van Dokkum beter reguleren door het doorgaande autoverkeer zo veel mogelijk uit de binnenstad te weren. Daarnaast maken ook fietsroutes vanuit de vier omliggende wijken van het centrum en extra gelegenheid voor de stalling van tweewielers deel uit van de plannen van de gemeente.
Dokkum heeft, als onderdeel van de gemeente Dongeradeel, een functie als regionaal verzorgingscentrum en de omvang van de detailhandel in de kern Dokkum bedraagt circa 21.000 m2 vvo. Hiervan behoort 80% tot de niet-dagelijkse artikelensector. De gemeente wil de positie van het centrum behouden en waar mogelijk versterken. Eén van de onderdelen in het beleid op dit gebied vormt het Verkeersstructuurplan 1992. Hierin wordt gestreefd naar een autoluwe binnenstad. Men wil de verkeerscirculatie en de ontsluiting van de binnenstad van Dokkum beter reguleren door het doorgaande autoverkeer zo veel mogelijk uit de binnenstad te weren. Daarnaast maken ook fietsroutes vanuit de vier omliggende wijken van het centrum en extra gelegenheid voor de stalling van tweewielers deel uit van de plannen van de gemeente.
5.2 Maatregel
Tegelijk met de vervanging van de parkeerapparatuur zijn er in augustus 1996 diverse wijzigingen doorgevoerd op het gebied van parkeren. De gehele binnenstad van Dokkum is aangewezen als parkeerverbodzone. Parkeren mag alleen op plaatsen die daarvoor specifiek zijn aangewezen. Blauwe zones zijn vervangen door betaald parkeren en parkeren voor vergunninghouders. Er is in de binnenstad een maximumparkeerduur van één uur ingevoerd. Op randparkeerplaatsen geldt geen beperking in tijdsduur. Het aantal parkeervakken in het kernwinkelgebied is per saldo verminderd. Er wordt een sturend parkeerbeleid gehanteerd door toepassing van het prijsmechanisme. De druk op de parkeerplaatsen binnen de stadswallen moet hiermee verminderen.
Tegelijk met de vervanging van de parkeerapparatuur zijn er in augustus 1996 diverse wijzigingen doorgevoerd op het gebied van parkeren. De gehele binnenstad van Dokkum is aangewezen als parkeerverbodzone. Parkeren mag alleen op plaatsen die daarvoor specifiek zijn aangewezen. Blauwe zones zijn vervangen door betaald parkeren en parkeren voor vergunninghouders. Er is in de binnenstad een maximumparkeerduur van één uur ingevoerd. Op randparkeerplaatsen geldt geen beperking in tijdsduur. Het aantal parkeervakken in het kernwinkelgebied is per saldo verminderd. Er wordt een sturend parkeerbeleid gehanteerd door toepassing van het prijsmechanisme. De druk op de parkeerplaatsen binnen de stadswallen moet hiermee verminderen.
5.3 Effecten
5.3.1Verkeerseffecten
Feitelijke waarnemingen
Vanaf september 1996 tot en met februari 1997 zijn steekproefsgewijs op verschillende dagen en tijdstippen tellingen verricht. Deze tellingen hebben zo veel mogelijk tijdens piekuren plaatsgevonden. Hieruit kwam naar voren dat de nieuwe parkeergarage ’t Panwurk slechts een bezettingsgraad heeft van 15%. Op het moment van deze telling was echter nog niet het gehele kernwinkelgebied autoluw gemaakt. Parkeerterrein Lutjebleek kent een erg hoge bezettingsgraad (100%). Deze wordt veroorzaakt door langparkeerders die in de binnenstad werken. Omdat overal in de binnenstad betaald parkeren is ingevoerd, zijn deze langparkeerders uitgeweken naar een gratis parkeerplaats net buiten de binnenstad. Plaatsen met een parkeerduurbeperking (bijvoorbeeld aan de Lyceumkade en de Strobosserkade) worden amper gebruikt. Op twee van de vier randparkeerplaatsen is ook betaald parkeren ingevoerd. Hierdoor wijken langparkeerders uit naar de omliggende woonstraten. Dit levert overlast op voor de bewoners aldaar.
Feitelijke waarnemingen
Vanaf september 1996 tot en met februari 1997 zijn steekproefsgewijs op verschillende dagen en tijdstippen tellingen verricht. Deze tellingen hebben zo veel mogelijk tijdens piekuren plaatsgevonden. Hieruit kwam naar voren dat de nieuwe parkeergarage ’t Panwurk slechts een bezettingsgraad heeft van 15%. Op het moment van deze telling was echter nog niet het gehele kernwinkelgebied autoluw gemaakt. Parkeerterrein Lutjebleek kent een erg hoge bezettingsgraad (100%). Deze wordt veroorzaakt door langparkeerders die in de binnenstad werken. Omdat overal in de binnenstad betaald parkeren is ingevoerd, zijn deze langparkeerders uitgeweken naar een gratis parkeerplaats net buiten de binnenstad. Plaatsen met een parkeerduurbeperking (bijvoorbeeld aan de Lyceumkade en de Strobosserkade) worden amper gebruikt. Op twee van de vier randparkeerplaatsen is ook betaald parkeren ingevoerd. Hierdoor wijken langparkeerders uit naar de omliggende woonstraten. Dit levert overlast op voor de bewoners aldaar.
Meningen en oordelen
De ingestelde parkeerduurbeperking in de binnenstad van één uur wordt door bezoekers als ultrakort ervaren. Zelfs bij het doen van doelgerichte aankopen moet de bezoeker zich voor zijn gevoel al haasten.
De ingestelde parkeerduurbeperking in de binnenstad van één uur wordt door bezoekers als ultrakort ervaren. Zelfs bij het doen van doelgerichte aankopen moet de bezoeker zich voor zijn gevoel al haasten.
5.3.2Effecten op de lokale economie
Feitelijke waarnemingen
Als gevolg van het parkeerverbod in de binnenstad is nogal wat commotie ontstaan. Na een halfjaar ging een ondernemer failliet en trok de ondernemingsvereniging Club 65 aan de bel. Ondernemingen op de Markt en aanloopstraten daarnaartoe konden aantonen dat het parkeerverbod negatieve gevolgen oplevert voor hun omzetcijfers. De gemeente is toen overgegaan tot het gedeeltelijk intrekken van de maatregelen, totdat er voldoende parkeercapaciteit in de vorm van parkeergarages in het centrum aanwezig was. In 2000 is dat echter nog steeds niet het geval. De gemeente is ook de looproutes gaan verbeteren, om de afstand van parkeerplaats naar winkelcentrum kleiner en aantrekkelijker te maken.
Feitelijke waarnemingen
Als gevolg van het parkeerverbod in de binnenstad is nogal wat commotie ontstaan. Na een halfjaar ging een ondernemer failliet en trok de ondernemingsvereniging Club 65 aan de bel. Ondernemingen op de Markt en aanloopstraten daarnaartoe konden aantonen dat het parkeerverbod negatieve gevolgen oplevert voor hun omzetcijfers. De gemeente is toen overgegaan tot het gedeeltelijk intrekken van de maatregelen, totdat er voldoende parkeercapaciteit in de vorm van parkeergarages in het centrum aanwezig was. In 2000 is dat echter nog steeds niet het geval. De gemeente is ook de looproutes gaan verbeteren, om de afstand van parkeerplaats naar winkelcentrum kleiner en aantrekkelijker te maken.
Meningen en oordelen
Men beoordeelt het winkelcentrum van Dokkum positief. Als gevraagd wordt naar een suggestie ter verbetering, worden in 30% van de gevallen betere parkeervoorzieningen in het centrum genoemd. Mensen uit de naburige gemeente Dantumadeel geven aan Dokkum minder te bezoeken (55% van de ondervraagden) dan twee jaar geleden. Van de mensen die aangeven het centrum van Dokkum minder te bezoeken, noemt 59% als reden het moeilijke parkeren in Dokkum.
Men beoordeelt het winkelcentrum van Dokkum positief. Als gevraagd wordt naar een suggestie ter verbetering, worden in 30% van de gevallen betere parkeervoorzieningen in het centrum genoemd. Mensen uit de naburige gemeente Dantumadeel geven aan Dokkum minder te bezoeken (55% van de ondervraagden) dan twee jaar geleden. Van de mensen die aangeven het centrum van Dokkum minder te bezoeken, noemt 59% als reden het moeilijke parkeren in Dokkum.
Figuur 9. Overzicht parkeermogelijkheden in de binnenstad van Dokkum
[ link ] 5.4 Relaties met regionale en stedelijke studies
5.4.1 Relatie met regionale studies
In het Parkeeronderzoek Zuid-Limburg van MuConsult bleek dat mensen niet houden van tijdsduurrestricties. Ook in Dokkum wordt dit door bezoekers aangegeven. Zelfs bij doelgericht boodschappen doen, ervaren zij de parkeerduurbeperking van één uur als te kort.
In het Parkeerbelevingsonderzoek Zuid-Limburg (D&P) komt naar voren dat het invoeren van betaald parkeren werkt als ‘push’-factor op met name woon-werkverkeer. Ook in Dokkum blijkt dat de invoering van betaald parkeren heeft geleid tot een verhoogde druk van langparkeerders op de omliggende woonstraten.
Sturend parkeerbeleid leidt volgens de regionale studie Noord-Brabant tot verschuivingen in koopstromen. Dokkum ligt in een gebied waar plaatsen van vergelijkbare omvang op enige afstand liggen. Toch blijkt als gevolg van het sturend parkeerbeleid het aantal bezoekers uit de gemeente Dantumadeel af te nemen. De verschuiving vindt dus alleen plaats voor mensen die een ander alternatief hebben. Het belangrijkste alternatief voor consumenten uit Dantumadeel is Leeuwarden.
In het Parkeeronderzoek Zuid-Limburg van MuConsult bleek dat mensen niet houden van tijdsduurrestricties. Ook in Dokkum wordt dit door bezoekers aangegeven. Zelfs bij doelgericht boodschappen doen, ervaren zij de parkeerduurbeperking van één uur als te kort.
In het Parkeerbelevingsonderzoek Zuid-Limburg (D&P) komt naar voren dat het invoeren van betaald parkeren werkt als ‘push’-factor op met name woon-werkverkeer. Ook in Dokkum blijkt dat de invoering van betaald parkeren heeft geleid tot een verhoogde druk van langparkeerders op de omliggende woonstraten.
Sturend parkeerbeleid leidt volgens de regionale studie Noord-Brabant tot verschuivingen in koopstromen. Dokkum ligt in een gebied waar plaatsen van vergelijkbare omvang op enige afstand liggen. Toch blijkt als gevolg van het sturend parkeerbeleid het aantal bezoekers uit de gemeente Dantumadeel af te nemen. De verschuiving vindt dus alleen plaats voor mensen die een ander alternatief hebben. Het belangrijkste alternatief voor consumenten uit Dantumadeel is Leeuwarden.
5.5 Parkeren als concurrentiefactor
Dokkum heeft in de directe omgeving niet veel concurrentie. Er liggen geen vergelijkbare of sterkere plaatsen op korte afstand. Alle dorpen in de directe omgeving zijn beduidend kleiner van omvang en het hier aanwezige winkelaanbod is beperkt en richt zich voornamelijk op de dagelijkse behoeften. Het enige dorp dat een (beperkte) rol van betekenis speelt is Damwoude, dat op vijf kilometer afstand ligt en ook voorziet in een aantal niet-dagelijkse artikelen. De concurrentie die Dokkum ondervindt, is vooral van aankoopplaatsen die verder weg liggen en deze dan vooral op het gebied van niet-dagelijkse artikelen. Parkeren speelt hierin nauwelijks een rol, het is voornamelijk het winkelaanbod dat de keuze van een bezoeker voor een winkelcentrum bepaalt.
Dokkum heeft in de directe omgeving niet veel concurrentie. Er liggen geen vergelijkbare of sterkere plaatsen op korte afstand. Alle dorpen in de directe omgeving zijn beduidend kleiner van omvang en het hier aanwezige winkelaanbod is beperkt en richt zich voornamelijk op de dagelijkse behoeften. Het enige dorp dat een (beperkte) rol van betekenis speelt is Damwoude, dat op vijf kilometer afstand ligt en ook voorziet in een aantal niet-dagelijkse artikelen. De concurrentie die Dokkum ondervindt, is vooral van aankoopplaatsen die verder weg liggen en deze dan vooral op het gebied van niet-dagelijkse artikelen. Parkeren speelt hierin nauwelijks een rol, het is voornamelijk het winkelaanbod dat de keuze van een bezoeker voor een winkelcentrum bepaalt.
5.6 Klassieke discussiepunten rondom de invoering van parkeermaatregelen
5.6.1 Ondernemers
De ondernemers, verenigd in ondernemersvereniging Club 65, hebben aangegeven als gevolg van het parkeerbeleid omzetverliezen te lijden en voor één van de ondernemers leidde het parkeerbeleid zelfs tot een faillissement. De ondernemers zijn vooral ontevreden over het feit dat de gemeente niet eerst gezorgd heeft voor voldoende parkeeraanbod in de vorm van parkeergarages voordat overgegaan werd op het instellen van een parkeerverbodzone voor de gehele binnenstad.
De ondernemers, verenigd in ondernemersvereniging Club 65, hebben aangegeven als gevolg van het parkeerbeleid omzetverliezen te lijden en voor één van de ondernemers leidde het parkeerbeleid zelfs tot een faillissement. De ondernemers zijn vooral ontevreden over het feit dat de gemeente niet eerst gezorgd heeft voor voldoende parkeeraanbod in de vorm van parkeergarages voordat overgegaan werd op het instellen van een parkeerverbodzone voor de gehele binnenstad.
5.6.2 Gemeente
Het doel van de gemeente is om ervoor te zorgen dat de verkeersdruk in de binnenstad afneemt en er sprake is van een vlotte doorstroming van het verkeer. De binnenstad moet gebruikt worden door kortparkeerders in plaats van langparkeerders. Nadat de maatregelen vooral door de ondernemers ter discussie gesteld werden en de gemeente toegaf dat de compenserende parkeerplaatsen in de binnenstad nog niet in voldoende mate aanwezig waren (een halfjaar na de invoering van de maatregelen), heeft de gemeente besloten de maatregelen gedeeltelijk terug te draaien en pas opnieuw in te voeren als er voldoende parkeerplaatsen in de binnenstad zijn.
Het doel van de gemeente is om ervoor te zorgen dat de verkeersdruk in de binnenstad afneemt en er sprake is van een vlotte doorstroming van het verkeer. De binnenstad moet gebruikt worden door kortparkeerders in plaats van langparkeerders. Nadat de maatregelen vooral door de ondernemers ter discussie gesteld werden en de gemeente toegaf dat de compenserende parkeerplaatsen in de binnenstad nog niet in voldoende mate aanwezig waren (een halfjaar na de invoering van de maatregelen), heeft de gemeente besloten de maatregelen gedeeltelijk terug te draaien en pas opnieuw in te voeren als er voldoende parkeerplaatsen in de binnenstad zijn.
5.7 Algemene conclusies en aanbevelingen voor de toekomst
Het instellen van een parkeerverbodzone in het gehele centrum van Dokkum heeft ertoe geleid dat de langparkeerders vooral gaan parkeren in het omliggende gebied en dat de betaald-parkeerplaatsen in het centrum gebruikt kunnen worden door kortparkeerders. Hierbij moet opgemerkt worden dat plaatsen met een parkeerduurbeperking heel weinig gebruikt worden. De verkeerseffecten die optreden als gevolg van de parkeerverbodzone, zijn dus zoals bedoeld door de gemeente. Doordat de gemeente nog niet genoeg plaatsen in parkeergarages gerealiseerd had, bleef echter ook een aantal klanten van de ondernemers in de binnenstad weg. Na een halfjaar zag de gemeente in dat de ondernemers te veel benadeeld werden en werden daarom de maatregelen gedeeltelijk teruggedraaid totdat er wel genoeg parkeergarages gereed zijn. Door het ontbreken van het tijdig nemen van flankerende maatregelen is het instellen van de parkeerverbodzone in het gehele centrum dus niet goed uitgepakt voor de ondernemers.
Het instellen van een parkeerverbodzone in het gehele centrum van Dokkum heeft ertoe geleid dat de langparkeerders vooral gaan parkeren in het omliggende gebied en dat de betaald-parkeerplaatsen in het centrum gebruikt kunnen worden door kortparkeerders. Hierbij moet opgemerkt worden dat plaatsen met een parkeerduurbeperking heel weinig gebruikt worden. De verkeerseffecten die optreden als gevolg van de parkeerverbodzone, zijn dus zoals bedoeld door de gemeente. Doordat de gemeente nog niet genoeg plaatsen in parkeergarages gerealiseerd had, bleef echter ook een aantal klanten van de ondernemers in de binnenstad weg. Na een halfjaar zag de gemeente in dat de ondernemers te veel benadeeld werden en werden daarom de maatregelen gedeeltelijk teruggedraaid totdat er wel genoeg parkeergarages gereed zijn. Door het ontbreken van het tijdig nemen van flankerende maatregelen is het instellen van de parkeerverbodzone in het gehele centrum dus niet goed uitgepakt voor de ondernemers.
| Bronvermelding Dokkum |
|