7 Groningen-centrum
[ link ]
Figuur 12. Groningen-centrum
Kengetallen 1999/2000
Aantal inwoners: 168.900
Type winkelgebied: binnenstad
m2vvo centrum: 137.000
Aantal parkeerplaatsen centrum: 4.400
Aantal inwoners: 168.900
Type winkelgebied: binnenstad
m2vvo centrum: 137.000
Aantal parkeerplaatsen centrum: 4.400
Groningen (binnenstad)
- Autoluw maken van 12 straten in de omgeving van de Herestraat, uitbreiding parkeerplaatsen, verschuiving van
- parkeerplaatsen naar de rand binnenstad
- Jaartal maatregel: 1994-1996
- Aantal inwoners destijds: 168.000
| Effecten | Uitwerking | |
| Verkeer | Kwaliteit van binnenstadsomgeving en parkeergelegenheid worden door consument hoger gewaardeerd | ++ |
| Toename van gebruik van fiets en openbaar vervoer | ++ | |
| Lokale economie | 5% meer bezoekers per jaar (100.000 op zaterdag in 1998) 5% omzettoename bij winkeliers | ++ ++ |
7.1 Achtergrond
In 1977 is de stad Groningen begonnen met het weren van het doorgaande autoverkeer middels het realiseren van een verkeerscirculatieplan. Alle straten waren nog toegankelijk met uitzondering van de Herestraat. Het autovrije karakter had een positieve uitwerking op de aantrekkingskracht van filiaalbedrijven. De Herestraat werd de toplocatie van Groningen, waardoor de omliggende locaties verbleekten. Dit heeft gevolgen voor het vestigingsklimaat, vele winkelformules vestigden zich hierdoor niet in Groningen. Het winkelgebied van Groningen concentreerde zich te veel op enkele straten. Uiteindelijk leidde dit tot een verschraling van het voorzieningenniveau in de binnenstad en kwamen er steeds minder consumenten naar Groningen. De negatieve spiraal werd ingezet. In 1990 is het plan ‘Binnenstad Beter’ gelanceerd om deze spiraal weer om te buigen en in 1993 is begonnen met de uitvoering.
In 1977 is de stad Groningen begonnen met het weren van het doorgaande autoverkeer middels het realiseren van een verkeerscirculatieplan. Alle straten waren nog toegankelijk met uitzondering van de Herestraat. Het autovrije karakter had een positieve uitwerking op de aantrekkingskracht van filiaalbedrijven. De Herestraat werd de toplocatie van Groningen, waardoor de omliggende locaties verbleekten. Dit heeft gevolgen voor het vestigingsklimaat, vele winkelformules vestigden zich hierdoor niet in Groningen. Het winkelgebied van Groningen concentreerde zich te veel op enkele straten. Uiteindelijk leidde dit tot een verschraling van het voorzieningenniveau in de binnenstad en kwamen er steeds minder consumenten naar Groningen. De negatieve spiraal werd ingezet. In 1990 is het plan ‘Binnenstad Beter’ gelanceerd om deze spiraal weer om te buigen en in 1993 is begonnen met de uitvoering.
Door verschillende omschrijvingen van het centrum in de verschillende rapporten is het moeilijk aan te geven hoeveel winkels en verkoopvloeroppervlak er voor en na de ingreep aanwezig waren. Gezien de cijfers kan worden geconcludeerd dat in de loop der tijd het winkelaanbod langzaam is gegroeid. Dit blijkt ook uit de conclusie in de rapporten waar wordt gesproken over ruimte voor uitbreidingen in de detailhandel. In 2000 waren ongeveer 115 verkooppunten (12.200 m2 vvo) in de dagelijkse sector aanwezig en ongeveer 675 verkooppunten in de niet-dagelijkse sector (124.700 m2).
7.2 Maatregel
In ‘Binnenstad Beter’ worden drie maatregelen beschreven, die moeten zorgen voor het versterken van de kwantiteit en kwaliteit van het winkelaanbod in de binnenstad. Ten eerste wordt de uitbreiding van het winkelwandelgebied genoemd. Naast de Herestraat zijn nog twaalf straten of pleinen autovrij gemaakt, waardoor twee winkelcircuits zijn ontstaan in de vorm van een acht met de Grote Markt als snijpunt. Ten tweede zijn nieuwe winkelprojecten in de binnenstad ontwikkeld, waaronder het Waagstraat-complex op het snijpunt van de winkelacht. Als laatste maatregel zijn drie entreegebieden aan de rand van de binnenstad aangewezen, waar projecten van de grond konden komen met grote ondergrondse parkeergarages.
In ‘Binnenstad Beter’ worden drie maatregelen beschreven, die moeten zorgen voor het versterken van de kwantiteit en kwaliteit van het winkelaanbod in de binnenstad. Ten eerste wordt de uitbreiding van het winkelwandelgebied genoemd. Naast de Herestraat zijn nog twaalf straten of pleinen autovrij gemaakt, waardoor twee winkelcircuits zijn ontstaan in de vorm van een acht met de Grote Markt als snijpunt. Ten tweede zijn nieuwe winkelprojecten in de binnenstad ontwikkeld, waaronder het Waagstraat-complex op het snijpunt van de winkelacht. Als laatste maatregel zijn drie entreegebieden aan de rand van de binnenstad aangewezen, waar projecten van de grond konden komen met grote ondergrondse parkeergarages.
In samenhang met de nieuwe winkelstructuur zijn ook de overige functies van de binnenstad zo veel mogelijk versterkt; gedacht moet worden aan woningen, bibliotheek, universiteit en kantoorruimte. De binnenstad heeft een flinke opschoonactie ondergaan.
Het aantal parkeerplaatsen is in de loop van de tijd toegenomen. Voor de ingreep waren ongeveer 4.300 parkeerplaatsen beschikbaar, na de ingreep is dat vermeerderd tot 5.500 en voor de toekomst verwacht men nog een verdere toename. Opvallend is de verschuiving van de plek van de parkeerplaatsen in de binnenstad naar de rand van de binnenstad.
Figuur 13. Parkeersituatie Groningen-centrum
[ link ] 7.3 Effecten
7.3.1 Verkeerseffecten
Feitelijke waarnemingen
Verkeerseffecten zijn duidelijk merkbaar. Veel van het autoverkeer is uit het straatbeeld verdwenen. Enkele straten zijn geheel voetgangersgebied geworden, maar een groot deel van de straten is ingericht voor fietsers. Fietsers zijn er het meest op vooruitgegaan. Voor hen zijn nieuwe verbindingen gecreëerd en nieuwe (bewaakte) stallingsmogelijkheden geplaatst.
De grote aandacht voor de fietser is ook terecht, want de meeste mensen die naar de binnenstad gaan, komen met de fiets (36%). Van alle bezoekers komt 32% met de auto. De automobilist wordt naar een van de vijf grote parkeergarages geleid aan de rand van de binnenstad. In totaal herbergen deze garages 2.400 parkeerplaatsen, waarvan er 800 ter compensatie zijn van de vervallen plaatsen in de binnenstad. Daarnaast moeten vijf transferia aan de rand van de stad komen met in totaal 5.000 parkeerplaatsen. De huidige P+R-capaciteit is verdeeld over vier plaatsen aan de rand van de stad met in totaal 2.300 parkeerplaatsen. De effecten van de uitbreiding zijn duidelijk zichtbaar op de zaterdagen, dan wordt er door circa 7.500 reizigers gebruikgemaakt van de voorzieningen. Door het creëren van parkeerplaatsen aan de rand van de stad zullen ook op het vlak van het openbaar vervoer de effecten zichtbaar worden. Er zijn en worden snelle busverbindingen aangelegd tussen de transferia en het centrum.
Feitelijke waarnemingen
Verkeerseffecten zijn duidelijk merkbaar. Veel van het autoverkeer is uit het straatbeeld verdwenen. Enkele straten zijn geheel voetgangersgebied geworden, maar een groot deel van de straten is ingericht voor fietsers. Fietsers zijn er het meest op vooruitgegaan. Voor hen zijn nieuwe verbindingen gecreëerd en nieuwe (bewaakte) stallingsmogelijkheden geplaatst.
De grote aandacht voor de fietser is ook terecht, want de meeste mensen die naar de binnenstad gaan, komen met de fiets (36%). Van alle bezoekers komt 32% met de auto. De automobilist wordt naar een van de vijf grote parkeergarages geleid aan de rand van de binnenstad. In totaal herbergen deze garages 2.400 parkeerplaatsen, waarvan er 800 ter compensatie zijn van de vervallen plaatsen in de binnenstad. Daarnaast moeten vijf transferia aan de rand van de stad komen met in totaal 5.000 parkeerplaatsen. De huidige P+R-capaciteit is verdeeld over vier plaatsen aan de rand van de stad met in totaal 2.300 parkeerplaatsen. De effecten van de uitbreiding zijn duidelijk zichtbaar op de zaterdagen, dan wordt er door circa 7.500 reizigers gebruikgemaakt van de voorzieningen. Door het creëren van parkeerplaatsen aan de rand van de stad zullen ook op het vlak van het openbaar vervoer de effecten zichtbaar worden. Er zijn en worden snelle busverbindingen aangelegd tussen de transferia en het centrum.
Uit tellingen blijkt dat het doel om een groei van 5% per jaar teweeg te brengen, wordt gehaald. In 1998 komen er ongeveer 100.000 bezoekers op zaterdag naar de binnenstad van Groningen, maar vooral het aantal winkelende bezoekers is toegenomen. De herinrichting maakt duidelijk dat voorrang geven aan voetgangers, fietsers en openbaar vervoer leidt tot een beter leefklimaat en een betere binnenstad.
7.3.2 Effecten op de lokale economie
Feitelijke waarnemingen
De opwaardering van de binnenstad heeft geleid tot een toename van het aantal bezoekers. In het winkelgebied is het een stuk drukker geworden en de verblijfsduur van de bezoekers is flink toegenomen. Door deze langere verblijfsduur, maar ook door de toename van het aantal kapitaalkrachtige bezoekers, zijn de gemiddelde bestedingen per persoon toegenomen. Voor het grootste deel van de ondernemers hebben deze ontwikkelingen geleid tot een omzettoename in winkels van 5% per jaar.
Feitelijke waarnemingen
De opwaardering van de binnenstad heeft geleid tot een toename van het aantal bezoekers. In het winkelgebied is het een stuk drukker geworden en de verblijfsduur van de bezoekers is flink toegenomen. Door deze langere verblijfsduur, maar ook door de toename van het aantal kapitaalkrachtige bezoekers, zijn de gemiddelde bestedingen per persoon toegenomen. Voor het grootste deel van de ondernemers hebben deze ontwikkelingen geleid tot een omzettoename in winkels van 5% per jaar.
Niet alles gaat zo goed. De ontwikkelingen in het zuidoostelijk deel van de binnenstad blijven achter, wat te merken is aan het aantal bezoekers in dit deel van de stad. Hier zijn relatief minder investeringen gedaan, waardoor geen versterking van de winkelfunctie heeft plaatsgevonden. Hier zijn enkele verklaringen voor aan te dragen. Dit deel van het centrum is namelijk pas later gerealiseerd. Bovendien is dit deel van de binnenstad geen winkelwandelgebied, waardoor bussen en taxi’s het straatbeeld bepalen.
Meningen en oordelen
In een gebied als de binnenstad zullen altijd tegenstrijdige belangen aanwezig zijn. Dit resulteert in ontevredenheid bij een deel van de betrokkenen. In het algemeen is er echter waardering voor de hoofdlijnen van ‘Binnenstad beter’. Dit blijkt ook uit het waarderingscijfer dat men aan de binnenstad toekent.
In een gebied als de binnenstad zullen altijd tegenstrijdige belangen aanwezig zijn. Dit resulteert in ontevredenheid bij een deel van de betrokkenen. In het algemeen is er echter waardering voor de hoofdlijnen van ‘Binnenstad beter’. Dit blijkt ook uit het waarderingscijfer dat men aan de binnenstad toekent.
7.4 Parkeren als concurrentiefactor
Dichtbijzijnde concurrentie met de binnenstad is bijvoorbeeld het stadsdeelcentrum Paddepoel. Dit centrum heeft 84 verkooppunten (14.806 m2 vvo), verdeeld over 18 in de dagelijkse sector, 46 in de niet-dagelijkse sector en de rest in overig en leegstand. De parkeervoorzieningen in dit centrum zijn naar behoren geregeld. In 1997 is onderzoek gedaan naar de parkeercapaciteit van dit centrum en de conclusie was dat er ruimte was voor een toename van 250 parkeerplaatsen. Net als in het centrum is een positieve ontwikkeling waarneembaar. Mogelijk dat de twee centra die functioneel zeer verschillend zijn, elkaar juist versterken in plaats van beconcurreren.
Dichtbijzijnde concurrentie met de binnenstad is bijvoorbeeld het stadsdeelcentrum Paddepoel. Dit centrum heeft 84 verkooppunten (14.806 m2 vvo), verdeeld over 18 in de dagelijkse sector, 46 in de niet-dagelijkse sector en de rest in overig en leegstand. De parkeervoorzieningen in dit centrum zijn naar behoren geregeld. In 1997 is onderzoek gedaan naar de parkeercapaciteit van dit centrum en de conclusie was dat er ruimte was voor een toename van 250 parkeerplaatsen. Net als in het centrum is een positieve ontwikkeling waarneembaar. Mogelijk dat de twee centra die functioneel zeer verschillend zijn, elkaar juist versterken in plaats van beconcurreren.
7.5 discussiepunten rondom de invoering van parkeermaatregelen
7.5.1 Ondernemers
De ‘angst voor omzetverlies’ in Groningen is grotendeels ongegrond. Er is een klein deel van het centrum dat de omzet heeft zien dalen, maar het grootste deel van het centrum is verbeterd en heeft de omzet zien stijgen. Door de goede afstemming van openbaar vervoer, fietsvervoer en parkeervoorzieningen kunnen de klanten ‘voor de deur’ blijven komen.
De ‘angst voor omzetverlies’ in Groningen is grotendeels ongegrond. Er is een klein deel van het centrum dat de omzet heeft zien dalen, maar het grootste deel van het centrum is verbeterd en heeft de omzet zien stijgen. Door de goede afstemming van openbaar vervoer, fietsvervoer en parkeervoorzieningen kunnen de klanten ‘voor de deur’ blijven komen.
7.5.2 Bewoners
Over de ‘rust voor de bewoners’ wordt in de rapportages niets gemeld. Door de grondige opknapbeurt is het een stuk aantrekkelijker om in het centrum te wonen.
Over de ‘rust voor de bewoners’ wordt in de rapportages niets gemeld. Door de grondige opknapbeurt is het een stuk aantrekkelijker om in het centrum te wonen.
7.5.3 Gemeente
Het ‘aantrekkelijker maken van het winkelgebied’ en het ‘versterken van de historische binnenstad’ waren de uitgangspunten van het gehele project. Gezien de waardering voor het plan is dit ook gelukt.
Het ‘aantrekkelijker maken van het winkelgebied’ en het ‘versterken van de historische binnenstad’ waren de uitgangspunten van het gehele project. Gezien de waardering voor het plan is dit ook gelukt.
7.6 Algemene conclusies en aanbevelingen voor de toekomst
Gezien de evaluatie kan worden geconcludeerd dat een grote stap in de goede richting is gezet in het centrum van Groningen. Belangrijke aandachtspunten blijven de gebieden in het centrum die enigszins achterblijven in de ontwikkeling en dat de plannen zoals in het plan omschreven, ook in de toekomst gerealiseerd gaan worden.
Gezien de evaluatie kan worden geconcludeerd dat een grote stap in de goede richting is gezet in het centrum van Groningen. Belangrijke aandachtspunten blijven de gebieden in het centrum die enigszins achterblijven in de ontwikkeling en dat de plannen zoals in het plan omschreven, ook in de toekomst gerealiseerd gaan worden.
| Bronvermelding binnenstad Groningen |
|