Afstemming en beheersing van raakvlakken

Een systeem kent raakvlakken met de omgeving (extern) en raakvlakken tussen onderdelen van het systeem (intern). De term ‘raakvlak’ agendeert de notie om onderlinge belangen af te stemmen. Raakvlakken vormen het gemeenschappelijke gebied waar afstemming moet plaatsvinden. Het belang respectievelijk de problematiek vraagt om afstemming en beheersing. Goede beheersing vraagt om duidelijke afspraken. Raakvlakken worden derhalve als ‘eis’ gespecificeerd. Door raakvlakken te definiëren in de specificatie, kunnen onderwerpen die gericht zijn op afstemming van het ontwerp en beheersing van raakvlakken, expliciet worden gemaakt en worden ondervangen. Daardoor kan gecontroleerd worden of de gepleegde afstemming, de genomen besluiten en de gemaakte afspraken ook daadwerkelijk resulteren in de juiste kwaliteit. Door het specificeren van de raakvlakken wordt ook de samenhang tussen objecten, processen en functionaliteiten expliciet gemaakt. Daarmee voorkom je dat verbanden over het hoofd worden gezien. Paradoxaal genoeg vormen raakvlakken ook een beheersingsrisico. Dit maakt het doen van een goede raakvlakanalyse, en het onderkennen van ‘kritische’ raakvlakken, des te belangrijker. Goede afstemming en beheersing van de raakvlakken blijken bepalend voor de kwaliteit van het bouwproces en het bouwwerk. Raakvlakken vragen daarom de volle aandacht en zo nodig acties van zowel opdrachtgever, ontwerper, bouwer als leverancier.

We onderkennen externe raakvlakeisen en interne raakvlakeisen. Vroeg in het specificatieproces spelen nadrukkelijk de externe (omgevings)raakvlakken een rol. Dit zijn veelal raakvlakken met de omgeving die als hinderlijk worden ervaren. Deze omgevingsproblematiek komt voort uit aspecten zoals geluid(hinder), beschikbaarheid(sbeperking) enzovoorts. De afspraken over deze aspecten worden als raakvlakeis vastgelegd en gemanaged. Daarnaast kennen we de interne raakvlakken die voortkomen uit een steeds verdere detaillering van de specificatie (decompositie). Dit kunnen objectrelaties, maar ook functionele of procesmatige (bijvoorbeeld tijdgebonden) relaties zijn. Het is gezien de realiteit van een grote hoeveelheid aan raakvlakken belangrijk om een goed overzicht te hebben en hierin de kritische raakvlakken te onderkennen om hierop te kunnen anticiperen. Zo is bijvoorbeeld binnen het vakgebied ‘planning’ het begrip ‘kritisch pad’ een belangrijk te beheersen tijdpad, vaak voortkomend uit raakvlakken tussen faseringen in de planning. ‘Fase 3 start pas als fase 2 is opgeleverd’. Een raakvlak kan ook als kritisch worden aangemerkt als de negatieve effecten op kosten of kwaliteit erg groot zijn. Ook kunnen er simpelweg heel veel raakvlakken met een bepaald object te maken hebben. Dit object is dan kritisch. Naast de duidelijke afspraken over de ‘normale’ raakvlakken (weergegeven als eis) worden aanvullende beheermaatregelen getroffen op de kritische raakvlakken.