RAMS analyses in een notendop
RAMS is een relatief nieuw vakgebied in onze sector. Er zijn in de gww-sector diverse publicaties verschenen [5, 6] waar diepergaande informatie te vinden is. Gezien het belang van de analyses bij het specificeren, is gekozen kort een aantal analyses te noemen en te beschrijven waarvoor ze kunnen worden gebruikt. Het is dan aan de lezer om voor toepassing kennis te vergaren over deze methodiek. De lijst is niet uitputtend, maar gekozen op basis van laagdrempelige en praktische toepassing.XXDe faalvormanalyse, een eigenlijke RAMS-analyse, is wel verder uitgewerkt in de volgende paragraaf. Dit geldt tevens voor de gebeurtenissenanalyse die in het kader van functieanalyses is beschreven. Deze kan worden ingezet om een disfunctioneren te analyseren.
Wat is RAMS?
RAMS staat voor Reliability (betrouwbaarheid), Availability (beschikbaarheid), Maintainability (onderhoudbaarheid) en Safety (veiligheid). De combinatie van aspecten heeft erg veel met elkaar te maken, waarbij onderzoek naar de beschikbaarheid van een systeem de hoofddoelstelling is. De betrouwbaarheid en mate van onderhoud beïnvloeden elkaar en ook de beschikbaarheid. Bij ongelukken wordt niet alleen schade geleden, maar tevens de beschikbaarheid beïnvloed. De technieken die worden gebruikt zijn analytisch-statistisch van aard.
RAMS kan bijvoorbeeld worden toegepast om de beschikbaarheid van een informatiesysteem of vervoerssysteem te onderzoeken in het kader van een service level agreement over beschikbaarheid, bijvoorbeeld 99% per jaar. Het kan dan tevens dienen als toets van een ontwerp. Een RAMS-analyse kan ook puur ingezet worden om de kwaliteit van de veiligheid te onderzoeken, los van ontwerpbelangen als geld en planning. Zo dient het als extra kwaliteitsborging. Met name bij geheel nieuwe systemen kan dit zeer nuttig zijn.
Overzicht methodieken
We onderkennen kwalitatieve en kwantitatieve analyses.
Kwantitatieve analyses
- Expertanalyse
Een analyse gericht op het vormen van meningen over een ontwerp, vanuit deskundigheid en ervaring. De output is niet kwantificeerbaar, maar vergelijkend. - FME(C)A
Failure Mode Effect (& Criticality) Analysis. In het Nederlands: faalmoduseffectanalyse. Systematische analyse van de mogelijke faalwijzen (met name storingen) per component of deelsysteem, met gebruikmaking van ervaringen binnen en buiten een organisatie. - HRA
Human Reliability Analysis, een onderzoek naar de menselijke fout en de achtergronden bij die fout. Geeft inzicht in de mate waarop informatie aan de mens, bijvoorbeeld instructies, kan worden verbeterd. (Denk bijvoorbeeld eens aan de kleurenblinde die verkeersborden bij wegwerkzaamheden moet kunnen lezen.)[ link ]Beheersen van ongewenst gebruik
Kwalitatieve analyses
- FTA, Fault Tree Analysis
Foutenboomanalyse. Een benadering van het disfunctioneren en onderzoek naar oorzakelijke verbanden. Input voor risicomanagement. (Zie voor een uitwerking de volgende paragraaf.) - Part Count Analysis
Statistische berekening van de optelling van faalfrequenties waardoor een verwachting kan worden berekend van de faalkans van het gehele systeem. - ETA, Event Tree Analysis
Gebeurtenissenboomanalyse. Een onderzoek naar de kans dat er (combinaties van) gevolgen ontstaan naar aanleiding van het falen van een systeem(onderdeel).