Verkeersbesluiten
Zelfs de meest kleinschalige evenementen krijgen te maken met wegafzettingen of extra bebording. Dit is een logisch gevolg van evenementen die zich in de openbare ruimte afspelen. Omdat evenementen slechts kort duren, bestaat er enige verwarring wanneer wel en wanneer niet een verkeersbesluit nodig is. Niet altijd is een verkeersbesluit noodzakelijk. Deze paragraaf biedt meer informatie hierover.
Toelichting
In Nederland is een verkeersbesluit een besluit van een wegbeheerder om een bepaald verkeersteken te plaatsen, te wijzigen of in te trekken of een bepaalde fysieke maatregel te treffen. Een wegbeheerder, zoals de gemeente, dient zich in Nederland aan de vigerende regels voor het plaatsen van verkeerstekens te houden, die zijn vastgelegd in de wegenverkeerswetgeving, namelijk in het Besluit Administratieve Bepalingen inzake het Wegverkeer (BABW) en de daaruit voortvloeiende uitvoeringsvoorschriften, in dit geval de Uitvoeringsvoorschriften BABW inzake verkeerstekens.
De wetgever zorgt er zo voor, dat de wegbeheerder verplicht is om nut en noodzaak van een verkeersbesluit te onderbouwen. Bovendien biedt het besluit voor belanghebbenden de juridische mogelijkheid om bezwaar en beroep aan te tekenen. Aantekenen van bezwaar en beroep heeft geen schorsende werking op het geplaatste verkeersteken. Om dat voor elkaar te krijgen, dienen belanghebbenden een voorlopige voorziening aan te vragen bij de voorzieningenrechter.
Tijdelijke verkeersmaatregelen: wel of geen verkeersbesluit?
Bij tijdelijke verkeersmaatregelen wordt volgens direct betrokkenen door de wegbeheerder vaak geen verkeersbesluit genomen terwijl dat officieel wel zou moeten. Dus ook bij tijdelijke evenementen, zoals braderieën, straatbarbecues, buurtfeesten et cetera, worden vaak voor een dag of dagdeel inrijverboden of parkeerverboden geplaatst zonder dat daar een verkeerbesluit aan ten grondslag ligt. Officieel zijn ‘dringende omstandigheden’ zoals opdooi, ongevallen of ander dreigend gevaar voor de weggebruiker, de enige reden om géén verkeersbesluit voor een verkeersmaatregel te hoeven nemen (art. 17 WVW 1994; art. 34 BABW). Het is dus verplicht om ook voor tijdelijke maatregelen bij bijvoorbeeld evenementen een verkeersbesluit te nemen en te publiceren.
In de praktijk zou dit echter betekenen dat een wegbeheerder alleen al voor evenementen, buurtfeesten en dergelijke, vele verkeersbesluiten per jaar zou moeten opstellen, laten vaststellen en publiceren (voor de gemeente Amsterdam zijn dat er duizenden). Dit zou ten eerste veel tijd kosten en ten tweede zou het publiek via de daarvoor bestemde kanalen (website, lokale krant) worden overladen met talloze meldingen van verkeersbesluiten die voor het gros van de burgers niet van belang zijn. Dit zou ervoor zorgen dat de werkelijk belangrijke informatie, zoals afsluitingen op doorgaande wegen, onvoldoende aandacht krijgt.
In de praktijk is er dan ook jurisprudentie dat gemeenten géén verkeerbesluit hoeven te nemen zolang de verkeersmaatregelen van kortdurende aard zijn en er geen grote belangen spelen die het nemen en publiceren van een verkeersbesluit noodzakelijk maken. Dit gegeven ontslaat de desbetreffende wegbeheerder echter niet van de verantwoordelijkheid om voor het instellen van de verkeersmaatregel overleg te voeren met de politie en andere hulpdiensten en belanghebbenden tijdig te informeren.
Publicatie Beleid en proces veilig werken aan wegen
In CROW-publicatie Werk in Uitvoering – Deel Beleid en proces veilig werken aan wegen staat in bijlage III staat vermeld: “bij gehele of gedeeltelijke wegafsluitingen die korter duren dan vier maanden, maar waarbij wel sprake is van grote belangen of een sterke ingreep in de afwikkeling van het verkeer, dient wel een verkeersbesluit genomen te worden. De begrippen ‘grote belangen’ en ‘sterke ingreep’ zijn niet heel strikt te definiëren. Maar bij een afsluiting van één rijstrook tijdens verkeersluwe uren zal bijvoorbeeld minder snel sprake zijn van een sterke ingreep op de verkeersafwikkeling dan bij een volledige afsluiting van een weg met een belangrijke verkeersfunctie, ook al duurt deze afsluiting maar één uur”.
In de CROW-publicatie staat verder: “Vanwege het zorgvuldigheidsprincipe is het aan te bevelen om bij alle werkzaamheden op of aan de weg die invloed hebben op het verloop van het wegverkeer en/of van invloed zijn op de verkeersafwikkeling, de procedure voor het nemen van een verkeersbesluit te doorlopen en in goed overleg met betrokken wegbeheerders en politie vast te stellen of de gevolgen van die orde zijn dat er daadwerkelijk een verkeersbesluit moet worden genomen”.
Bij evenementen wordt daarom geadviseerd om een verkeersbesluit te nemen, tenzij de verkeersmaatregelen van kortdurende aard zijn, en er geen grote belangen spelen die het nemen en publiceren van een verkeersbesluit noodzakelijk maken.
Wanneer is een verkeersbesluit nodig?
Een verkeersbesluit is niet voor alle verkeerstekens nodig, voor waarschuwingsborden is dit bijvoorbeeld niet het geval. Ook voor het aanbrengen van een verkeersdrempel of het plaatsen van verkeerslichten is geen verkeersbesluit nodig, omdat hierdoor de functie van de weg niet verandert. Hiertegen kan dus ook geen bezwaar worden gemaakt. Een verkeersbesluit is wel nodig bij:
- Verkeersborden: globaal kan worden gesteld dat het gaat om borden die een verbod of gebod inhouden, dan wel zogenoemde regimeborden die bepaalde regels uit het RVV van kracht laten zijn (bijvoorbeeld autoweg, fietspad)
- Verkeerstekens op het wegdek
- Doorgetrokken streep
- De aanduiding van een fietsstrook
- De aanduiding van een busstrook of een busbaan
- Een voetgangersoversteekplaats (zebrapad)
- Een gele doorgetrokken streep
- Een gele onderbroken streep
- Haaientanden
Wie neemt een verkeersbesluit?
Een verkeersbesluit wordt altijd door een overheidsinstantie genomen en nooit door een particulier. Welke overheidsinstantie bevoegd is om een verkeersbesluit te nemen, is vastgelegd in art. 18 van de Wegenverkeerswet.
- Voor (vaar)wegen die worden beheerd door het rijk is de minister van Infrastructuur en Milieu bevoegd om verkeersbesluiten te nemen. Het gaat hier om alle rijks(vaar)wegen, dus niet alleen autosnelwegen, maar ook wegen van Staatsbosbeheer en Defensie.
- Voor (vaar)wegen die worden beheerd door de provincie zijn Gedeputeerde Staten bevoegd om verkeersbesluiten te nemen. Hier gaat het voornamelijk om provinciale wegen.
- Voor (vaar)wegen in beheer bij een waterschap is het algemeen of het dagelijks bestuur van het waterschap bevoegd om verkeersbesluiten te nemen. Het gaat voornamelijk om wegen buiten de bebouwde kom.
- Voor alle andere (vaar)wegen is het college van burgemeester en wethouders bevoegd om verkeersbesluiten te nemen.
Verkeersmaatregelen zonder verkeersbesluit
Ook het plaatsen van een verkeersteken zonder verkeersbesluit of het nemen van een maatregel zonder verkeersbesluit kan alleen door een overheidsinstantie worden uitgevoerd. Anders zouden weggebruikers niet meer op de verkeersborden kunnen vertrouwen, en zouden wegbeheerders bovendien niet meer kunnen inspelen op noodsituaties. Denk aan het plaatsen van bijvoorbeeld een inrijdverbod bij plotselinge(weg)werkzaamheden waarbij er geen tijd is om een verkeersbesluit op te stellen, te nemen en te publiceren.
Een weggebruiker moet zich dus aan alle verkeerstekens houden die hij op de weg tegenkomt. Wel kan een weggebruiker een illegaal geplaatst teken laten verwijderen en/of de desbetreffende wegbeheerder verzoeken om alsnog een verkeersbesluit te laten nemen.