III.3 Beeldkwaliteitsniveaus verkeersborden en ander materiaal voor tijdelijke verkeersmaatregelen
Voor de permanente voorzieningen in de openbare ruimte bestaat een zogenoemde kwaliteitscatalogus waarin de landelijke standaard voor onderhoudsniveaus is vastgelegd (CROW-publicatie 380 ‘Kwaliteitscatalogus openbare ruimte 2018’). Op basis van de daarin opgenomen niveaus worden afspraken gemaakt tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. Deze afspraken worden vastgelegd in een onderhoudscontract. In genoemde publicatie is een groot aantal schaalbalken opgenomen voor onderdelen van de openbare ruimte (beplanting, bomen, gras, kunstwerken, afvalbakken, verkeersborden, palen, kolken, asfaltverharding, klinkerverharding, tegelverharding en watergangen). Per onderdeel is een schaalbalk met vijf niveaus gedefinieerd (A+ tot en met D) en voorzien van een afbeelding die de beeldkwaliteit visualiseert.
Specifiek voor het gebruik van verkeersborden en ander materiaal met (retro)reflecterende afbeelding bij tijdelijke verkeersmaatregelen is er een niveau toegevoegd (niveau E) en zijn de indicaties van de beeldkwaliteit per niveau nader gekwantificeerd. Daarnaast zijn er per niveau acties gedefinieerd; deze moeten worden uitgevoerd om de zichtbaarheid, herkenbaarheid en leesbaarheid van de afbeelding gedurende de inzet van de tijdelijke verkeersmaatregel te waarborgen.
Bij het formuleren van de acties, gekoppeld aan de beeldkwaliteitsniveaus, is rekening gehouden met het feit dat het vervangen van het materiaal in de wegafzetting extra risico’s meebrengt voor de wegwerkers die het materiaal vervangen. Voor borden of ander materiaal met beschadigde afbeeldingen is de urgentie van de vervanging mede afhankelijk van de mate waarin wegwerkers extra risico’s lopen bij het tussentijds vervangen van het materiaal. Voor borden of ander materiaal met een verkeerde afbeelding, tekst of figuratie is de urgentie afhankelijk van de mate waarin het ontbreken van de juiste informatie leidt tot extra risico’s voor de weggebruiker. Een en ander heeft geleid tot onderstaande indeling in beeldkwaliteitsniveaus en acties.
Bij A+ en A is sprake van een nieuwe of nagenoeg niet beschadigde afbeelding op een niet beschadigde drager, welke ruim voldoen aan de eisen. Vervanging is hier zeker niet aan de orde.
Bij B is wel sprake van lichte beschadigingen, maar deze zijn zodanig dat de afbeelding en de drager nog voldoen aan de eisen. Er is geen noodzaak tot het direct vervangen of herstellen (gedurende de verwachte duur van het werk).
Bij C is de afbeelding en/of de drager dusdanig beschadigd dat het materiaal in principe niet meer voldoet aan de eisen. De informatie voor de weggebruikers is (voor de verwachte duur van de werkzaamheden) nog net voldoende zichtbaar, herkenbaar en leesbaar. Vervanging is noodzakelijk, maar is afhankelijk van de risico’s voor de wegwerkers die het materiaal vervangen en van de duur van de werkzaamheden. Na beëindiging van de werkzaamheden dient het materiaal vervangen of hersteld te worden alvorens het bij volgende werkzaamheden wordt ingezet. Het mag duidelijk zijn dat materiaal dat bij de start van de werkzaamheden al in beeldkwaliteitsniveau C valt, niet gebruikt mag worden en direct vervangen dient te worden door materiaal dat wel voldoet.
Bij D is de afbeelding en/of de drager zeer ernstig beschadigd. Er is sprake van een ongewenste situatie, omdat de veiligheid van wegwerker en weggebruiker in het geding is en juridische aansprakelijkstelling van de wegbeheerder mogelijk is. De werkzaamheden moeten onderbroken of stilgelegd worden en het beschadigde materiaal moet direct vervangen worden.
Bij E is sprake van een verkeerde of niet volledige afbeelding, figuratie en/of tekst. De kans is aanwezig dat weggebruikers het bord niet herkennen en/of de informatie niet tijdig kunnen lezen en begrijpen. Als de verwarring zodanig is dat de veiligheid van wegwerkers en/ of weggebruikers in het geding is, moet het verkeerde bord direct vervangen worden.
Bij tijdelijke verkeersborden wordt onderscheid gemaakt tussen de mate van beschadiging van de gehele afbeelding en die van de afzonderlijke onderdelen van de afbeelding (tekst, figuratie etc.). De beschadiging kan bestaan uit:
- krassen en gaten in de feitelijke afbeelding;
- bevuiling, beplakking en graffiti op de afbeelding;
- deuken, gaten en andere vervormingen van de drager die van invloed zijn op de afbeelding.
Daarnaast zijn de kleurechtheid van de afbeelding en de (retro)reflectiewaarde van belang.
In de Kwaliteitscatalogus openbare ruimte wordt voor verkeersborden gewerkt met schaalbalken met onderscheid in dekkingsgraad van de afbeelding (nieuw bord = 100%, aftellend tot beschadigd bord ≤ 80%). Voor tijdelijke verkeersborden en andere dragers van retroreflecterende afbeeldingen is gekozen voor een percentage van het oppervlak dat beschadigd is, ontbreekt of afgedekt is door sticker, verf of graffiti (nieuw bord = 0%, oplopend tot zwaar beschadigd bord ≥ 10%).
In de Kwaliteitscatalogus openbare ruimte wordt voor verkeersborden gewerkt met schaalbalken met onderscheid in dekkingsgraad van de afbeelding (nieuw bord = 100%, aftellend tot beschadigd bord ≤ 80%). Voor tijdelijke verkeersborden en andere dragers van retroreflecterende afbeeldingen is gekozen voor een percentage van het oppervlak dat beschadigd is, ontbreekt of afgedekt is door sticker, verf of graffiti (nieuw bord = 0%, oplopend tot zwaar beschadigd bord ≥ 10%).
Tabel III-2. Omschrijving beeldkwaliteitsniveaus voor borden en ander materiaal met retroreflecterende afbeeldingen en bijbehorende acties bij
tijdelijke verkeersmaatregelen
tijdelijke verkeersmaatregelen
Beeldkwaliteitsniveau | Omschrijving (indicatief) | Indicatie kwaliteit | Actie bij tijdelijke verkeersmaatregelen |
A+ | zeer goed | nieuw (niet beschadigd) | geen actie |
A | goed | nagenoeg niet beschadigd geen | geen actie |
B | voldoende | licht beschadigd | geen actie |
C | matig | beschadigd | vervangen, afhankelijk van de risico’s voor de wegwerkers en de duur van de werkzaamheden |
D | slecht | zwaar beschadigd | in alle situaties direct vervangen |
E | verkeerd bord of verkeerde afbeelding | verkeerde of niet volledige afbeelding, tekst of figuratie, geen randbescherming etc. | bij extra risico’s voor weggebruikers direct vervangen |
De functionaliteit van de afbeelding wordt niet alleen bepaald door de totale afbeelding. Bij veel borden zijn de symbolen, de figuratie of de tekst op het bord bepalend voor de informatie die de weggebruiker nodig heeft. De cijfers in het bord A1 (aanduiding maximumsnelheid) zijn zodanig essentieel voor de functionaliteit van het bord dat als een van de twee cijfers niet meer herkenbaar is, dit bord direct vervangen moet worden. Met andere woorden, er moet niet alleen worden gekeken naar de beeldkwaliteit van de totale afbeelding, maar ook naar de beeldkwaliteit van de symbolen, de figuratie en/of de tekst op het bord die het gebod, verbod of de boodschap over moeten brengen.
Zo beslaat het zwarte figuur in bord J16 slechts 10% van het totale oppervlak van het bord. Als het figuur ontbreekt, is slechts 10% van het bord als ‘beschadigd’ aan te merken, maar de essentie van de boodschap ontbreekt volledig.
In tabellen III-3a en III-3b zijn enkele schaalbalken opgenomen voor veelvoorkomende materialen met retroreflecterende afbeelding (verkeersbord, verkeerskegel, geleidebaken en waarschuwingshek). Naast het onderscheid in de mate van beschadiging, is ook aangegeven welke actie gewenst of noodzakelijk is.
Tabel III-3a. Schaalbalken met beeldkwaliteitsniveaus voor verkeersborden met retrorefl ecterende afbeeldingen en bijbehorende acties bij tijdelijke
verkeersmaatregelen
verkeersmaatregelen
Beeldkwaliteitsniveau | A+ en A | B | C | D | E |
Omschrijving (indicatief) | zeer goed/goed | voldoende | matig | slecht | fout bord |
Indicatie beeldkwaliteit | nieuw / nagenoeg niet beschadigd | licht beschadigd | beschadigd | zwaar beschadigd | verkeerde afbeelding of onduidelijke fi guratie |
Beschadiging totale afbeelding | 0% / ≤ 2% | ≤ 5% | ≤ 10% | > 10% | n.v.t. |
Beschadiging tekst en fi guratie | 0% /≤ 2% | ≤ 5% | ≤ 10% | > 10% | n.v.t. |
Actie | geen actie | geen actie | vervangen, afhankelijk van de risico’s voor de wegwerkers en de duur van de werkzaamheden | in alle situaties direct vervangen | bij extra risico’s voor weggebruikers direct vervangen |
Tabel III-3b. Schaalbalken met beeldkwaliteitsniveaus voor materiaal met retrorefl ecterende afbeeldingen en bijbehorende acties bij tijdelijke verkeersmaatregelen
Beeldkwaliteitsniveau | A+ en A | B | C | D | E |
Omschrijving (indicatief) | zeer goed/goed | voldoende | matig | slecht | foute afbeelding |
Indicatie beeldkwaliteit | nieuw / nagenoeg niet beschadigd | licht beschadigd | beschadigd | beschadigd zwaar beschadigd | verkeerde afbeelding of onduidelijke fi guratie |
Beschadiging totale afbeelding | 0% / ≤ 2% | ≤ 5% | ≤ 10% | > 10% | n.v.t. |
Beschadiging tekst en fi guratie | 0% /≤ 2% | ≤ 10% | > 10% | n.v.t. | |
Actie | geen actie | geen actie | vervangen, afhankelijk van de risico’s voor de wegwerkers en de duur van de werkzaamheden | in alle situaties direct vervangen | bij extra risico’s voor weggebruikers direct vervangen |