Verkeersborden (RVV-borden en onderborden)
Onder de categorie verkeersborden vallen alle in bijlage 1 van het RVV 1990 opgenomen ‘verkeerstekens op borden’inclusief de daarbij te gebruiken onderborden.
Definitie
RVV-borden (of verkeersborden) zijn borden waarop een verkeersteken is aangebracht en waarvan de uitvoering wettelijk is voorgeschreven.
Definitie
Onderborden zijn borden waarop nadere aanwijzingen zijn opgenomen over het verkeersbord waaronder het is geplaatst en waarvan de uitvoering wettelijk is voorgeschreven.
RVV-borden kunnen worden voorzien van onderborden.
De onderborden dienen om een nadere uitleg te geven van de daarboven geplaatste borden of om de werkingssfeer te beperken van de daarboven geplaatste gebods- of verbodsborden. Onderborden worden alleen toegepast als de situatie daarom vraagt en de informatie niet op een andere manier kan worden overgebracht (bijvoorbeeld bord J37 gebruiken in plaats van onderbord met de tekst ‘Let op’). Zowel de RVV-borden als de onderborden dienen standaard te worden uitgevoerd in reflectieklasse III. Voor verdere objecteigenschappen van RVV-borden en onderborden wordt verwezen naar vigerende regelgeving en normbladen (zie literatuurlijst). Op deze plaats wordt volstaan met enkele belangrijke objecteigenschappen die relevant zijn voor tijdelijke toepassing van verkeersborden bij wegwerkzaamheden.
De onderborden dienen om een nadere uitleg te geven van de daarboven geplaatste borden of om de werkingssfeer te beperken van de daarboven geplaatste gebods- of verbodsborden. Onderborden worden alleen toegepast als de situatie daarom vraagt en de informatie niet op een andere manier kan worden overgebracht (bijvoorbeeld bord J37 gebruiken in plaats van onderbord met de tekst ‘Let op’). Zowel de RVV-borden als de onderborden dienen standaard te worden uitgevoerd in reflectieklasse III. Voor verdere objecteigenschappen van RVV-borden en onderborden wordt verwezen naar vigerende regelgeving en normbladen (zie literatuurlijst). Op deze plaats wordt volstaan met enkele belangrijke objecteigenschappen die relevant zijn voor tijdelijke toepassing van verkeersborden bij wegwerkzaamheden.
In de Uitvoeringsvoorschriften BABW [A 04] zijn plaatsingsvoorschriften opgenomen voor het plaatsen van RVV-borden en onderborden naast of boven de weg. Deze gelden onverkort ook voor tijdelijke toepassing van RVV-borden en onderborden. Een van de belangrijkste voorschriften betreft de hoogte van het bord ten opzichte van het wegdek. Ook bij tijdelijke toepassing dienen de borden op de voorgeschreven hoogte te staan in verband met de zichtbaarheid en herkenbaarheid van de informatie.
Uitvoering van de afbeelding op verkeersborden en onderborden
| Eis-ID | Eistitel | Eistekst | Toelichting | |
| VKB-01- | 01 | Kleurstelling verkeersborden | Verkeersborden en onderborden bij tijdelijke maatregelen worden uitgevoerd in de kleuren conform RVV 1990. | Vanwege de juridische status wordt bij verkeersborden geen onderscheid gemaakt in permanente en tijdelijke toepassing. |
| VKB-01- | 02 | Kleurstelling onderborden | Standaard-onderborden bij tijdelijke maatregelen worden uitgevoerd in de kleuren conform RVV 1990 (zwarte tekst op witte achtergrond). | Vanwege de juridische status wordt bij standaard-onderborden geen onderscheid gemaakt in permanente en tijdelijke toepassing. |
| VKB-01- | 03 | Afwijkende kleurstelling onderborden | Onderborden specifiek voor tijdelijke maatregelen worden uitgevoerd in zwart op fluorescerend geel om het tijdelijk karakter te accentueren en/of de borden meer te laten opvallen. | Een voorbeeld van een specifiek onderbord is het fluorescerend gele onderbord met de tekst ‘rijdende afzetting’ in stationair geplaatste waarschuwingsborden. |
| VKB-01- | 04 | Normkleuren van de stroken | De kleuren zijn conform NEN 3381 en NEN-EN 12899. | |
| VKB-01- | 05 | Retroreflectie verkeersborden en onderborden | De afbeeldingen op verkeersborden en onderborden bij tijdelijke maatregelen worden uitgevoerd in retroreflecterend materiaal, minimaal klasse III volgens NEN-EN 12899-1 en NEN 3381 | Deze eis geldt ook bij een andere tijdelijke toepassing en/of plaatsing van RVV-borden en onderborden. In situaties waar de tijdelijke verkeersborden ondanks de retroreflectie niet voldoende zichtbaar zullen zijn moet er ook tijdelijke verlichting aanwezig zijn. |
| VKB-01- | 06 | Retroreflectie verkeersborden en onderborden | De afbeeldingen op verkeersborden en onderborden, die samen op een paal (of andere drager) zijn bevestigd, worden uitgevoerd in dezelfde klasse retroreflecterend materiaal. | |
| VKB-01- | 07 | Afbeeldingen op onderborden | Op onderborden wordt zo veel mogelijk gebruikgemaakt van afbeeldingen die ook op RVV-borden worden gebruikt. | |
| VKB-01- | 08 | Leesbaarheid onderbord | De leesbaarheid van het onderbord is afgestemd op het RVV-bord waarmee het wordt gecombineerd. | |
| VKB-01- | 09 | Lettertype onderbord | Voor de tekst op onderborden wordt gebruikgemaakt van lettertype Ee met verzwaarde stokdikte. | Voor afmetingen van het lettertype wordt verwezen naar de Uitvoeringsvoorschriften BABW. |
Maatvoering van de afbeelding op verkeersborden en onderborden
| Eis-ID | Eistitel | Eistekst | Toelichting | |
| VKB-02- | 01 | Afmetingen in relatie tot type en ligging van de weg | De afmetingen van de borden zijn afgestemd op het type weg en op de ligging binnen dan wel buiten de bebouwde kom. | |
| VKB-02- | 02 | Afmetingen in relatie tot snelheid autoverkeer | De afmetingen van de borden zijn gerelateerd aan de geldende maximumsnelheid in de normale situatie. | De afmetingen worden dus niet afgestemd op de vanwege de werkzaamheden ingestelde tijdelijke snelheidslimiet. |
| VKB-02- | 03 | Afmetingen conform RVV | De afmetingen van RVV-borden zijn conform type I, II of III (zie tabel 3). | Type 0 (voor onder andere herhalingsborden) wordt niet toegepast bij tijdelijke verkeersmaatregelen, maar is voor de volledigheid wel opgenomen in tabel 3. |
| VKB-02- | 04 | Vorm onderborden | Onderborden zijn rechthoekig. | |
| VKB-02- | 05 | Afmetingen onderborden | De afmetingen van een onderbord zijn afgestemd op het RVV-bord waarmee het wordt gecombineerd. | |
Tabel 3. Maatvoering RVV-borden (maten in mm)
| V max | 120/130 km/h 100 km/h | 80 km/h 70 km/h 60 km/h | 50 km/h 30 km/h | ||
| type | III | II | I | 0 | |
| rond (diameter) | 1.000 | 800 | 600 | 400 | |
| driehoek (zijde) | 1.100 | 900 | 700 | 500 | |
| vierkant (zijde) | 1.000 | 800 | 600 | 400 | |
| rechthoek (zijden) | 800 x 1.200 | 600 x 900 | 400 x 600 | 300 x 450 | |
| achthoek (hoogte) | - | 900 | 700 | - | |
| bron: NEN 3381, bijlage A, tabel A.1 - Hoofdafmetingen verkeersborden | |||||
Uitvoering van de drager van de afbeelding op verkeersborden en onderborden
| Eis-ID | Eistitel | Eistekst | Toelichting | |
| VKB-03- | 01 | Oppervlak voorzijde van de drager | De voorzijde van het bord waarop de afbeelding is bevestigd, bestaat uit een plat vlak. | In verband met de zichtbaarheid wordt op het platte vlak retroreflecterend materiaal aangebracht. |
| VKB-03- | 02 | Randen van de drager | De randen van het bord zijn zo uitgevoerd dat zij geen letsel veroorzaken bij losraken van het bord en bij het veelvuldig plaatsen en verwijderen. | In de praktijk worden de borden uitgevoerd met een dubbel omgezette rand of een speciale beschermingsconstructie op de rand. |
Combinaties van verkeersborden en onderborden
| Eis-ID | Eistitel | Eistekst | Toelichting | |
| VKB-04- | 01 | Combinatie verkeersbord en onderbord | Voor een aantal veelvoorkomende situaties bij wegwerkzaamheden zijn standaardcombinaties van RVV-bord en tekst op het onderbord voorgeschreven (zie tabel 4). | |
| VKB-04- | 02 | Onderbord bij RVV-bord J37 | Voor RVV-bord J37 (algemeen gevaarteken) geldt dat altijd een onderbord moet worden toegepast met daarop de aanduiding van de aard van het gevaar. |
Tabel 4. Veelvoorkomende combinaties van RVV-borden en onderborden bij wegwerkzaamheden
| Verkeersbord | Onderborden | ||
| soort werk | waarschuwing gevaar | ||
| J16 | - maaien - bomen snoeien - strepen trekken (met afbeelding | - uitrit werkverkeer - tijdelijke uitrit - rijdende afzetting (in combinatie met bord A1) | |
| J20 | - modder - vervuild wegdek | ||
| J37 | - verkeersonderzoek | - strepen ontbreken - stoomvorming - zachte berm - langere remweg, nieuw wegdek | |
| C1 | - uitgezonderd werkverkeer | ||
| Eis-ID | Eistitel | Eistekst | Toelichting | |
| VKB-05- | 01 | Productiekenmerk op verkeersborden en onderborden | Verkeersborden en onderborden zijn aan de achterzijde voorzien van een productiekenmerk met informatie over producent en/of leverancier en het kwartaal en jaar van productie. | [ link ] Figuur 19. Voorbeeld van een productiekenmerk |
| VKB-05- | 02 | Informatie op productiekenmerk | De informatie op het productiekenmerk voldoet aan NEN-EN 12899-1. | |
| VKB-05- | 03 | Leesbaarheid productiekenmerk | Het productiekenmerk blijft gedurende de levensduur van het bord leesbaar. | |
| VKB-05- | 04 | Afmetingen productiekenmerk | De oppervlakte van het productiekenmerk bedraagt maximaal 40 cm 2 . | |
| VKB-05- | 05 | Uitvoering productiekenmerk | Het productiekenmerk is uitgevoerd in laagreflecterend materiaal, klasse I. | |
| VKB-05- | 06 | Aanduiding naam en/of logo eigenaar | Verkeersborden en onderborden in tijdelijke verkeersmaatregelen mogen aan de achterzijde zijn voorzien van een sticker of afbeelding met naam en/of logo van de eigenaar. | |
| VKB-05- | 07 | Afmetingen naam en/of logo eigenaar | De oppervlakte van de sticker of afbeelding met naam en/of logo van de eigenaar bedraagt maximaal 100 cm 2 . | |
| VKB-05- | 08 | Uitvoering naam en/of logo eigenaar | De sticker of afbeelding mag niet zijn uitgevoerd in (retro)reflecterend materiaal. | |
| VKB-05- | 09 | Plaats naam en/of logoeigenaar | De sticker of afbeelding is zodanig aangebracht dat het productiekenmerk van het bord en andere aanwezige productie- en kwaliteitskenmerken van bord en afbeelding zichtbaar en leesbaar zijn. | |
| VKB-05- | 10 | Aanduiding naam en/of logo eigenaar op voorzijde afbeelding | De afbeelding aan de voorzijde van het bord mag in de zwarte bies zijn voorzien van naam of logo van de eigenaar. | [ link ] Figuur 20. De naam of het logo mag op alle zijkanten |
Staat van onderhoud verkeersborden en onderborden
| Eis-ID | Eistitel | Eistekst | Toelichting | |
| VKB-06- | 01 | Kleurechtheid van het materiaal | Het materiaal van de afbeelding is kleurecht en uv-bestendig. | |
| VKB-06- | 02 | Maximale levensduur | De afbeeldingen op verkeersborden en onderborden voldoen gedurende hun gegarandeerde levensduur aan de minimumeisen die gelden voor het product. | Deze eis houdt in dat verkeersborden en onderborden bij het bereiken van de gegarandeerde levensduur vervangen dienen te worden. |
| VKB-06- | 06 | Minimaal beeldkwaliteitsniveau | De afbeeldingen op verkeersborden en onderborden voldoen minimaal aan beeldkwaliteitsniveau B (licht beschadigd). | Zie bijlage III – Beoordeling staat van onderhoud materiaal met retroreflecterende afbeeldingen. |
| VKB-06- | 04 | Vervanging op termijn | De afbeeldingen op verkeersborden en onderborden met beeldkwaliteitsniveau C (beschadigd) worden vervangen, afhankelijk van de risico’s voor de weggebruikers en de duur van het werk. | |
| VKB-06- | 05 | Vervanging direct | De afbeeldingen op verkeersborden en onderborden met beeldkwaliteitsniveau D (zwaar beschadigd) worden in alle situaties vervangen. | |
| VKB-06- | 06 | Vervanging foute borden | De afbeeldingen op verkeersborden en onderborden met beeldkwaliteitsniveau E (fout bord) worden direct vervangen als er sprake is van extra risico’s voor weggebruikers. |
CE-normering verkeersborden
Met ingang van 2013 is de CE-markering van verkeersborden verplicht in Europa. De CE-markering beoogt betrouwbare informatie te geven over belangrijke producteigenschappen zoals de retroreflectie en de sterkte van het verkeersbord. Op basis hiervan kan de wegbeheerder eenvoudig bepalen wanneer de verkeersborden toe zijn aan onderhoud of vervanging. De CE-markering is een merkteken dat aangebracht is op producten die vallen onder de Europese wet- en regelgeving. Met het teken geeft de fabrikant of de importeur aan dat het product voldoet aan alle de wettelijke eisen. Producten met een CE-markering hebben vrij toegang tot de gehele markt binnen de EER (de Europese Economische Ruimte). Producten die niet in overeenstemming zijn met bijbehorende richtlijnen en geen CE-markering hebben, mogen niet binnen de EER verhandeld worden.