Gebiedsontsluitingswegen
De gebiedsontsluitingsweg binnen de bebouwde kom (GOW-bibeko) heeft de gemengde functie uitwisselen en stromen. Dit type weg komt in Nederland voor met een maximumsnelheid van 50 en 70 km/h.
Ideale inrichting gebiedsontsluitingsweg binnen de bebouwde kom (50 km/h)
[ link ] A Onderscheid in verharding
Gesloten verharding.
Gesloten verharding.
B Rijrichtingscheiding
Een dubbelbaansweg (2x1 of meer rijstroken) met fysieke rijrichtingscheiding. Pas bij een dubbelbaansweg met 2x2 rijstroken of meer een deelstreep toe tussen de rijstroken.
Een dubbelbaansweg (2x1 of meer rijstroken) met fysieke rijrichtingscheiding. Pas bij een dubbelbaansweg met 2x2 rijstroken of meer een deelstreep toe tussen de rijstroken.
C (Overige) lengtemarkering en trottoirbanden
In de maximale situatie zijn opsluitbanden aanwezig.
D (Openbare) verlichtingIn de maximale situatie zijn opsluitbanden aanwezig.
Openbare verlichting is aanwezig.
E Voorzieningen landbouwverkeer
Geen aparte voorzieningen.
Geen aparte voorzieningen.
F Oversteekvoorzieningen
Fietsers en voetgangers steken niet (gelijkvloers) over op wegvakken. Oversteken vindt (geconcentreerd) plaats bij kruispunten of ongelijkvloers.
Fietsers en voetgangers steken niet (gelijkvloers) over op wegvakken. Oversteken vindt (geconcentreerd) plaats bij kruispunten of ongelijkvloers.
G Erfaansluitingen op de rijbaan
Erfaansluitingen zijn niet aanwezig op de rijbaan
Erfaansluitingen zijn niet aanwezig op de rijbaan
H Menging verkeerssoorten
Landbouw- en bromfietsverkeer zijn toegestaan op de hoofdrijbaan bij GOW-bibeko 50 km/h.
Landbouw- en bromfietsverkeer zijn toegestaan op de hoofdrijbaan bij GOW-bibeko 50 km/h.
I Fietsvoorzieningen
Fietsen op een bij voorkeur rode vrijliggende fietsvoorziening en er is een trottoir aanwezig.
Fietsen op een bij voorkeur rode vrijliggende fietsvoorziening en er is een trottoir aanwezig.
K Obstakelafstand
Noodzakelijke obstakelafstand is aanwezig.
Noodzakelijke obstakelafstand is aanwezig.
L Ov-haltes (bus/tram)
Halteren in aanliggende haltekommen.
Halteren in aanliggende haltekommen.
M Parkeren
Niet parkeren op en/of langs de rijbaan.
Niet parkeren op en/of langs de rijbaan.
N Horizontaal en verticaal alignement
Ontwerpsnelheid is 50 km/h.
Ontwerpsnelheid is 50 km/h.
Q Helling talud
Als naast de weg een talud of sloot ligt, dan moet deze voldoen aan een veilige hellinghoek.
Als naast de weg een talud of sloot ligt, dan moet deze voldoen aan een veilige hellinghoek.
Er zijn voor de GOW-bibeko (50 km/h) met een ideale inrichting geen richtlijnen voorgeschreven voor de basiskenmerken J, O, P, R en S.
Minimale inrichting gebiedsontsluitingsweg binnen de bebouwde kom (50 km/h)
[ link ] A Verharding
Gesloten verharding.
Gesloten verharding.
B Rijrichtingscheiding – C (Overige) lengtemarkering of trottoirbanden
Een enkelbaansweg (1x2 rijstroken) met rijrichtingscheiding in de vorm van een (dubbele) ononderbroken asmarkering en geen kantmarkering.
Compenserende maatregel: bij gras aan de rechterzijde is er geen kantmarkering, tenzij gevaar/talud/geen verlichting.
Een enkelbaansweg (1x2 rijstroken) met rijrichtingscheiding in de vorm van een (dubbele) ononderbroken asmarkering en geen kantmarkering.
Compenserende maatregel: bij gras aan de rechterzijde is er geen kantmarkering, tenzij gevaar/talud/geen verlichting.
D (Openbare) verlichting
Openbare verlichting is aanwezig.
Openbare verlichting is aanwezig.
E Voorzieningen landbouwverkeer
Geen aparte voorzieningen.
Geen aparte voorzieningen.
F Oversteekvoorzieningen
Fietsers en voetgangers mogen(gelijkvloers) oversteken op wegvakken.
Compenserende maatregel: tref een voorziening als (gelijkvloers) op wegvakken wordt overgestoken (bijvoorbeeld zebrapad op een plateau of middeneiland zodat oversteken in twee fasen mogelijk is).
Fietsers en voetgangers mogen(gelijkvloers) oversteken op wegvakken.
Compenserende maatregel: tref een voorziening als (gelijkvloers) op wegvakken wordt overgestoken (bijvoorbeeld zebrapad op een plateau of middeneiland zodat oversteken in twee fasen mogelijk is).
G Erfaansluitingen op de rijbaan
Erfaansluitingen mogen aanwezig zijn op de rijbaan.
Compenserende maatregel: geef erfaansluitingen een attentieverhogende vorm, onderbreek lokaal de asmarkering.
Erfaansluitingen mogen aanwezig zijn op de rijbaan.
Compenserende maatregel: geef erfaansluitingen een attentieverhogende vorm, onderbreek lokaal de asmarkering.
H Menging verkeerssoorten
Landbouwverkeer en bromfietsverkeer zijn aanwezig op de hoofdrijbaan.
Landbouwverkeer en bromfietsverkeer zijn aanwezig op de hoofdrijbaan.
I Fietsvoorzieningen
Fietsvoorzieningen zijn minimaal als (rode) fietsstroken aanwezig. Er is een trottoir aanwezig.
Fietsvoorzieningen zijn minimaal als (rode) fietsstroken aanwezig. Er is een trottoir aanwezig.
Compenserende maatregel: de combinatie van fietsstrook (langs) en haaks of onder 45°/60° parkeren (dwars) is niet veilig bij 50 km/h. Een maatregel die de situatie met langsparkeren kan verbeteren, is een schrikstrook tussen de fietsstrook en de parkeerstrook. Beter is een vrijliggend fietspad aan de rechterzijde van de parkeerstrook.
K Obstakelafstand
Voldoende obstakelafstand is aanwezig.
Voldoende obstakelafstand is aanwezig.
L Ov-haltes (bus/tram)
Halteren mag op de rijbaan, echter niet op de fietsstroken.
Halteren mag op de rijbaan, echter niet op de fietsstroken.
M Parkeren
Niet parkeren op de rijbaan, wel in langsparkeervakken.
Compenserende maatregel: alleen langsparkeren is op een GOW-bibeko toegestaan. Langsparkeervakken hebben een extra breedte (uitstappen op rijbaan).
Niet parkeren op de rijbaan, wel in langsparkeervakken.
Compenserende maatregel: alleen langsparkeren is op een GOW-bibeko toegestaan. Langsparkeervakken hebben een extra breedte (uitstappen op rijbaan).
N Horizontaal en verticaal alignement
Ontwerpsnelheid is 50 km/h.
Ontwerpsnelheid is 50 km/h.
Q Helling talud
Als naast de weg een talud of sloot ligt, dan moet deze voldoen aan een veilige hellinghoek.
Als naast de weg een talud of sloot ligt, dan moet deze voldoen aan een veilige hellinghoek.
Er zijn voor de GOW-bibeko (50 km/h) met een minimale inrichting geen richtlijnen voorgeschreven voor de basiskenmerken J, O, P, R en S.
Inrichting gebiedsontsluitingsweg binnen de bebouwde kom (70 km/h)
Een gebiedsontsluitingsweg met een maximumsnelheid van 70 km/h kan mogelijk niet aan alle basiseisen voldoen. Met name de herkenbaarheid, basiseis 1, is moeilijk te realiseren in vergelijking met een gebiedsontsluitingsweg met een snelheid van 50 km/h. Daarnaast is de relatie met de omgeving klein (basiseis 6). De eisen die bij basiseisen 2, 3, 4 en 5 van toepassing zijn, gelden bij deze maximumsnelheid nog sterker dan bij 50 km/h.
Een gebiedsontsluitingsweg met een maximumsnelheid van 70 km/h kan mogelijk niet aan alle basiseisen voldoen. Met name de herkenbaarheid, basiseis 1, is moeilijk te realiseren in vergelijking met een gebiedsontsluitingsweg met een snelheid van 50 km/h. Daarnaast is de relatie met de omgeving klein (basiseis 6). De eisen die bij basiseisen 2, 3, 4 en 5 van toepassing zijn, gelden bij deze maximumsnelheid nog sterker dan bij 50 km/h.
De maximale inrichting lijkt op die bij 50 km/h, waarbij die bij 70 km/h aan de volgende inrichtingseisen moet voldoen:
A Onderscheid in verharding
Gesloten verharding.
Gesloten verharding.
B Rijrichtingscheiding
Een dubbelbaansweg (2x1 rijstroken of meer) met fysieke rijrichtingscheiding.
Een dubbelbaansweg (2x1 rijstroken of meer) met fysieke rijrichtingscheiding.
C (Overige) lengtemarkering of trottoirbanden
Aan de linkerzijde van de rijbaan een ononderbroken lijn en bij 2x2 rijstroken of meer een deelstreep tussen de rijstroken. Aan de rechterzijde van de rijbaan bij voorkeur opsluitbanden. Als aan de rechterzijde een berm met gras aanwezig is, dan een onderbroken kantlijn.
Aan de linkerzijde van de rijbaan een ononderbroken lijn en bij 2x2 rijstroken of meer een deelstreep tussen de rijstroken. Aan de rechterzijde van de rijbaan bij voorkeur opsluitbanden. Als aan de rechterzijde een berm met gras aanwezig is, dan een onderbroken kantlijn.
D (Openbare) verlichting
Openbare verlichting is aanwezig.
Openbare verlichting is aanwezig.
E Voorzieningen landbouwverkeer
Geen aparte voorzieningen.
Geen aparte voorzieningen.
F Oversteekvoorzieningen
Fietsers en voetgangers steken niet (gelijkvloers) over op wegvakken. Oversteken vindt (geconcentreerd) plaats bij kruispunten die geregeld zijn met verkeerslichten of een (turbo)rotonde.
Fietsers en voetgangers steken niet (gelijkvloers) over op wegvakken. Oversteken vindt (geconcentreerd) plaats bij kruispunten die geregeld zijn met verkeerslichten of een (turbo)rotonde.
G Erfaansluitingen op de rijbaan
Erfaansluitingen zijn niet aanwezig op de rijbaan. Aanvullend geldt dat er nooit erftoegangswegen aansluiten op een GOW-bibeko 70 km/h. Er zijn dus alleen kruispunten met gebiedsontsluitingswegen en ongelijkvloerse kruisingen met erftoegangswegen en solitaire fiets- en/of voetgangersvoorzieningen.
Erfaansluitingen zijn niet aanwezig op de rijbaan. Aanvullend geldt dat er nooit erftoegangswegen aansluiten op een GOW-bibeko 70 km/h. Er zijn dus alleen kruispunten met gebiedsontsluitingswegen en ongelijkvloerse kruisingen met erftoegangswegen en solitaire fiets- en/of voetgangersvoorzieningen.
H Menging verkeerssoorten
Landbouwverkeer mag aanwezig zijn op de hoofdrijbaan.
Landbouwverkeer mag aanwezig zijn op de hoofdrijbaan.
I Fietsvoorzieningen
Fietsen en bromfietsen rijden op een vrijliggende voorziening (parallelweg of fiets-/bromfietspad). Er is geen aanliggend trottoir aanwezig.
Fietsen en bromfietsen rijden op een vrijliggende voorziening (parallelweg of fiets-/bromfietspad). Er is geen aanliggend trottoir aanwezig.
K Obstakelafstand
Noodzakelijke obstakelafstand is aanwezig.
Noodzakelijke obstakelafstand is aanwezig.
L Ov-haltes (bus/tram)
Openbaar vervoer halteert niet op de rijbaan.
Openbaar vervoer halteert niet op de rijbaan.
M Parkeren
Niet parkeren op en/of langs de rijbaan.
Niet parkeren op en/of langs de rijbaan.
N Horizontaal en verticaal alignement
Ontwerpsnelheid is 70 km/h.
Ontwerpsnelheid is 70 km/h.
Q Helling talud
Als naast de weg een talud of sloot ligt, dan moet deze voldoen aan een veilige hellinghoek.
Als naast de weg een talud of sloot ligt, dan moet deze voldoen aan een veilige hellinghoek.
Gebiedsontsluitingsweg
Het blijkt dat de wegcategorieën goed passen bij een groot aantal omgevingsinvloeden. Zo wordt de keuze voor een snelheidslimiet (50 of 70 km/h) meestal al gemaakt op basis van de beschikbare ruimte en de omgevingsactiviteiten. De normale limiet van 50 km/h is nodig om de veiligheid te kunnen waarborgen. Indien niet alle basiskenmerken in het dwarsprofiel gerealiseerd kunnen worden, door bijvoorbeeld een beperkte fysieke ruimte, pas dan compenserende maatregelen toe, of heroverweeg de toegekende wegcategorie: geen gebiedsontsluitingsweg maar erftoegangsweg met bijbehorende inrichting. De fiets-, bus- of vrachtwagenroute zijn misschien te verleggen naar een andere route (inclusief juridische maatregelen voor het weren van een voertuigcategorie). Het is ongewenst om meer dan een uitzondering op het basisontwerp te maken. SWOV heeft voorgesteld om op deze wegen de limiet te verlagen naar 30 km/h en hier een nieuwe wegcategorie, de GOW30, voor te introduceren [10.11].
Het blijkt dat de wegcategorieën goed passen bij een groot aantal omgevingsinvloeden. Zo wordt de keuze voor een snelheidslimiet (50 of 70 km/h) meestal al gemaakt op basis van de beschikbare ruimte en de omgevingsactiviteiten. De normale limiet van 50 km/h is nodig om de veiligheid te kunnen waarborgen. Indien niet alle basiskenmerken in het dwarsprofiel gerealiseerd kunnen worden, door bijvoorbeeld een beperkte fysieke ruimte, pas dan compenserende maatregelen toe, of heroverweeg de toegekende wegcategorie: geen gebiedsontsluitingsweg maar erftoegangsweg met bijbehorende inrichting. De fiets-, bus- of vrachtwagenroute zijn misschien te verleggen naar een andere route (inclusief juridische maatregelen voor het weren van een voertuigcategorie). Het is ongewenst om meer dan een uitzondering op het basisontwerp te maken. SWOV heeft voorgesteld om op deze wegen de limiet te verlagen naar 30 km/h en hier een nieuwe wegcategorie, de GOW30, voor te introduceren [10.11].
Compenserende maatregelen zijn nodig om de moeilijk of onmogelijk te realiseren gewenste inrichting toch voldoende veilig te laten functioneren voor de beoogde gebruikers. Dit heeft een sterke relatie met maatregelen voor een veilige snelheid en geloofwaardige snelheidslimiet (VSGS). Voorbeelden van compenserende maatregelen zijn:
- aanleg fysieke snelheidsremmers;
- parkeren opheffen;
- aanleg parallelweg;
- smallere rijstroken om toch het fietspad te kunnen realiseren;
- het toepassen van fietsstroken.
Een andere maatregel is het verlagen van de snelheidslimiet. Bij voldoende fysieke ruimte en afwezigheid van op de weg uitstralende omgevingsactiviteiten (die het stromen op wegvakken belemmeren) bestaat de mogelijkheid om een limiet van 70 km/h in te stellen.