Verkeerslichten

Verkeersregelinstallatie
Geheel van technische voorzieningen voor een verkeerslichtenregeling.
Verkeerslantaarn
Armatuur die een of meer verkeerslichten bevat.
Secundaire lantaarn
Kleine, laaggeplaatste (extra) verkeerslantaarn. Een secundaire lantaarn (ook wel onderlicht genoemd) kan worden aangebracht als het zicht op de gewone verkeerslantaarn van nabij onvoldoende is; het moet altijd dezelfde kleur licht tonen als de gewone verkeerslantaarn.
Pijllicht
Verkeerslicht voorzien van een pijlsjabloon dat aangeeft voor welke richting dit verkeerslicht geldt.
Negenoog
Licht ter regeling van het tram- en busverkeer dat tot het openbaar vervoer behoort (ook wel tram-/buslicht genoemd).
Verschijnbord
Inwendig verlicht bord met tekst ‘Rechtsaf voor (brom)fietsers vrij’ (ASVV).
Fase
Periode waarin een verkeerslantaarn een kleur (knipperlicht) toont.
Fasencyclus
Opeenvolging van een groen-, geel- en roodfase, of van een groen- en roodfase, per verkeerslantaarn of per signaalgroep.
Cyclustijd
Tijdsduur waarin de fasencycli, inclusief fase-overslagen, van alle richtingen van een verkeerslichtenregeling zijn doorlopen.
Effectieve groenfase
Groenfase verminderd met de reactietijd en het optrekverlies, en vermeerderd met de tijd dat nog door geel wordt gereden.
Effectieve roodfase
Roodfase vermeerderd met de tijd dat niet meer door geel wordt gereden, met het optrekverlies en met de reactietijd bij de eerstvolgende groenfase.
Signaalgroep
Groep verkeerslantaarns die gelijktijdig dezelfde fasencyclus doorlopen.
Afrijcapaciteit
Het maximaal aantal verkeerseenheden dat een bepaalde – door verkeerslichten geregelde – rijstrook kan verwerken onder de heersende omstandigheden ten aanzien van de weg, het verkeer en de regeling, als het verkeerslicht voor die rijstrook een uur lang groen licht toont.
Belastingsgraad
Verhouding tussen de verkeersintensiteit en de afrijcapaciteit in een bepaalde richting.
Verzadigingsgraad
Verhouding tussen de verkeersintensiteit en de capaciteit in een bepaalde richting.
Conflictrichting
Verkeersstroom die met de beschouwde verkeersstroom samenkomt of deze kruist.
Conflictgroep
Verzameling van onderling conflicterende verkeersstromen.
Conflictbelasting
Aantal voertuigen dat per tijdseenheid een kruisingsvlak of kruispuntvlak in conflicterende richtingen wil passeren. In incidentele gevallen kunnen dat ook voetgangers zijn.
Ontruimingstijd
Tijdsduur die nodig is voor het ontruimen van het conflictvlak.
Deelconflict
Conflict tussen verkeersstromen die in een groenfasencombinatie worden afgewikkeld en die ten opzichte van elkaar de geldende gedragsregels in acht moeten nemen.
Starre verkeersregeling
Verkeerslichtenregeling waarbij een vaste volgorde, vaste groentijden en vaste cyclustijden worden gehanteerd, onafhankelijk van het momentane verkeersaanbod.
Verkeersafhankelijke regeling
Verkeerslichtenregeling waarbij het begin en/of de lengte van de groenfases afhankelijk is van het verkeer dat door middel van verkeersdetectoren wordt aangemeld. Door velen wordt onderscheid gemaakt tussen voertuigafhankelijke en verkeersafhankelijke regelingen. Omdat dit onderscheid in sommige gevallen moeilijk is te handhaven en het voor dit handboek niet noodzakelijk is, wordt hierin alleen over verkeersafhankelijke regelingen gesproken.
Groene golf
Reeks van achtereenvolgende verkeerslichten waarvan de regelingen zo zijn gecoördineerd dat het verkeer, bij het aanhouden van een bepaalde snelheid, op een bepaald traject niet hoeft te stoppen (ASVV).
Grenshiaattijd
Tijdsduur waarbinnen de verkeersregelinstallatie informatie van de verkeersdetector moet hebben ontvangen om fasen te kunnen verlengen.
Afkappen
Vervroegd beëindigen van een groenfase in een verkeerslichtenregeling.
Wachtstand rood
Toestand bij verkeersafhankelijke verkeerslichtenregeling waarbij de verkeerslantaarns voor alle richtingen rood licht tonen zolang er geen verkeer wordt aangemeld.
Wachtstand groen
Toestand bij verkeersafhankelijke verkeerslichtenregeling waarbij de verkeerslantaarns voor een bepaalde richting groen licht tonen zolang er geen verkeer uit conflictrichtingen is gemeld.
Detector
Instrument waarmee verkeersgegevens worden waargenomen.
Rateltikker
Apparaat dat bij een voetgangerslicht door geluidssignalen informatie geeft over de kleur van het licht.
Wachttijdvoorspeller
Apparaat dat door middel van oplichtende lampjes in een tijdbalk een indicatie geeft van de tijd die een fietser of voetganger maximaal moet wachten voordat het rode licht groen wordt (ASVV).
Voorstartgroen
Deel van de groenfase dat voor het vastgroen kan worden gegeven wanneer de desbetreffende richting groen kan hebben, maar het om regeltechnische redenen ongewenst is om het vastgroen al te laten beginnen.
Vastgroen
Deel van de groenfase dat nodig is om betrouwbaar te kunnen meten met de verlengdetector.
Wachtgroen
Deel van de groenfase dat wordt ingelast na het vastgroen als het verlenggroen nog niet mag beginnen; dit kan het geval zijn wanneer moet worden gewacht totdat een peloton, afkomstig van een stroomopwaarts gelegen kruispunt, de verlengdetector heeft bereikt; of totdat een aanvraag van een conflictrichting is ontvangen.
Verlenggroen
Deel van de groenfase waarvan de lengte wordt bepaald door detectorinformatie en het ingestelde verlengcriterium tot een ingesteld maximum.
Meeverlenggroen
Deel van de groenfase dat na het verlenggroen ontstaat als er geen reden is om de groenfase te beëindigen.
Netwerkregeling
Regeling die samenhang brengt tussen meerdere afzonderlijke regelingen. Doel van de regeling is een bepaalde netwerkoptimalisatie te verkrijgen (in plaats van een lokale optimalisatie).
IVRI
Een intelligente verkeersregelinstallatie, iVRI, is een regelinstallatie die kan communiceren met voertuigen en fietsers. Op basis van de ontvangen voertuigdata kunnen kruispunten efficiënter worden geregeld. De iVRI 'weet' immers beter dan een conventionele VRI hoeveel verkeer er aankomt en wat voor verkeer het is.