Drie soorten geheugen

Er zijn drie soorten geheugen, liever gezegd: drie stappen in het proces van waarneming tot opslag in het geheugen. Dat zijn het zintuigelijk geheugen, het kortetermijngeheugen en het langetermijngeheugen.

Het zintuigelijk, sensorisch of ‘waarnemingsgeheugen’ kan worden gezien als een bandje dat nog een paar seconden blijft draaien en kan worden afgeluisterd of bekeken. Daarna is het weg. Binnenkomende informatie wordt gedurende zeer korte tijd vastgehouden: van 1 seconde voor visuele informatie tot 20 seconden voor bewegingsinformatie. De voornaamste functies van het zintuigelijk geheugen zijn:

• Kortstondig bewaren van informatie voor het geval je niet meteen datgene wat je waarneemt in het geheugen kunt (of hoeft) op te slaan, zoals bij links kijken en rechts kijken als je een kruispunt moet oversteken.
• Om informatie in een context te kunnen plaatsen. Lezen is daarvan een goed voorbeeld: een woord in een zin krijgt een functie in een zin doordat de rest van die zin een tijdje blijft hangen. Hetzelfde geldt voor de bestemmingen op een wegwijzer.

Het kortetermijn- of korteduurgeheugen is het geheugen dat (beperkte) informatie van enkele seconden tot enkele minuten vasthoudt: wat is er zopas gebeurd, wat heb ik net gehoord, gezien, gevoeld?
Belangrijke functie van het kortetermijngeheugen is het coderen van informatie zodat die in het langetermijngeheugen kan worden opgeslagen. Het lijkt een beetje op de relatie tussen werkgeheugen en harde schijf van een computer.

Het langetermijngeheugen komt het meest overeen met wat in het spraakgebruik onder ‘geheugen’ wordt verstaan: datgene wat men ooit heeft opgepikt en onthouden. Het wordt ook wel vaak oneerbiedig als ‘de harde schijf’ aangeduid. De werkelijkheid is wel iets complexer. Er is erg veel bekend over hoe mensen onthouden en vooral over hoe dingen uit het geheugen kunnen worden opgehaald. Ook dingen waarvan een persoon niet meer wist dat hij ze wist.