Amsterdam
Met een totaal van 227 trams is het Amsterdamse tramnetwerk op basis van het aantal ingezette voertuigen verreweg het grootste van Nederland. In Amsterdam rijden Siemens Combino’s en CAF Urbos 100 trams, die bij het Gemeentevervoersbedrijf (GVB) de typeaanduidingen 13G (Siemens Combino eenrichtingsmaterieel), 14G (Siemens Combino’s tweerichtingsmaterieel) en 15G (CAF Urbos 100) hebben. Alle trams hebben over de volledige lengte een lage vloer en bieden bij verhoogde haltes een gelijkvloerse in- en uitstap voor reizigers.
De afmeting zowel in lengte als breedte van de tramtypen is nagenoeg gelijk, doordat de buitenmaten van de 13/14G bij de keuze voor nieuw materieel (de latere 15G) als voorwaarde was meegegeven. Uitgangspunt was dat nieuwe trams in het Amsterdamse tramnetwerk moeten passen. Hierdoor zijn geen aanpassingen aan de traminfrastructuur nodig. Door een iets verdere ligging van de instapdeuren en een tweede deur voor mindervaliden, moest de halte-indeling wel aangepast worden om aan toegankelijkheid te voldoen. Dit heeft voordelen voor de inpassing van de trams in het Amsterdamse tramnetwerk, bijvoorbeeld als het gaat om de noodzakelijke vrije ruimte tussen tramsporen en de lengte en inpassing van de lengte van de halteperrons.
De geleding tussen rijtuigbakken van Amsterdamse trams is relatief kort, zodat hoge en bolle bruggen in het historische centrum van de stad geen belemmering vormen voor de inzet van de trams. Er is dus vooral ingezet op trams die over het hele tramnetwerk flexibel inzetbaar zijn.
In tegenstelling tot de andere steden, heeft Amsterdam (nog) geen geheel open instapregime. Instappen kan alleen bij de bestuurder (vooraan) of bij de conducteur (op circa twee derde van het voertuig). Uitstappen kan bij alle overige deuren; daar zitten klaphekjes om het instappen tegen te gaan. De trambestuurder verkoopt in Amsterdam soms ook plaatsbewijzen, vooral als de conducteur ontbreekt.
Het tramnetwerk van Amsterdam kenmerkt zich door tramtracés met in principe aan beide zijde van de lijn keervoorzieningen in de vorm van keerlussen. Vanwege het (deels) ontbreken van keerlussen, rijdt op de tramlijnen 5 (Amstelveen – Jordaan) en lijn 25 (Amstelveen – Station Zuid) alleen tweerichtingsmaterieel, terwijl op alle andere tramlijnen eenrichtingsmaterieel kan worden ingezet.
Kinderziektes van Combino’s Bij de introductie van Combino’s in 2004 speelde een (te) hoge geluidsproductie in bochten en bij circa 50 km/u op rechte tramtracés de inzet parten. Na aanhoudende klachten uit de (woon)omgeving is bij onderzoek vastgesteld dat geluidsnormen werden overschreden [54]. Het GVB heeft vervolgens maatregelen getroffen die het geluidniveau van Combino’s reduceren tot binnen de maximaal toegestane geluidsnormering, zoals smeerinstallaties in bochten en wieldempers. [ link ] Figuur 4-37. Siemens Combino (13G) (Amsterdam) [f11] IJtram Binnen het Amsterdamse tramnetwerk heeft IJtram (lijn 26) een bijzondere status voor de inzet van trams. Omdat de tramlijn gebruikmaakt van de Piet Heintunnel (lengte gesloten gedeelte 1.490 meter) mogen vanwege tunnelveiligheid uitsluiteind trams worden ingezet die voorzien zijn van een eenvoudige vorm van treinbeïnvloeding (ATB). Tot op heden (2021) zijn dit 25 exemplaren uit de serie Combino, maar voor de toekomst is ook inzet door het tramtype 15G voorzien, waar alsnog ATB-apparatuur wordt ingebouwd. In tegenstelling tot alle andere Amsterdamse tramlijnen, was bij de IJtram altijd voorzien om op termijn met gekoppelde tramvoertuigen te gaan rijden. Sinds 2020 is dit ook daadwerkelijk het geval, waarbij de lengte van een gekoppeld tramstel 62 meter is. De tramperrons hadden al een lengte waar een tweede tram kan halteren. Voor een optimale verdeling van reizigers over de gekoppelde voertuigen, is de halte-indeling wel aangepast. Aanpassingen vonden met name plaats aan de locatie van de wachtvoorzieningen op het perron. |
[ link ]
Figuur 4-38. CAF Urbos 100 (15G) (Amsterdam) [f2]
Tabel 4-1. Kenmerken Siemens Combino (13G & 14G) en CAF Urbos 100 (15G)
| Type | Siemens Combino (13G & 14G) | CAF Urbos 100 (15G) |
| Fabrikant | Siemens | CAF |
| Aantal (in dienst) | 151 (13G) 4 (14G) | 72 |
| Aantal (nog te leveren) | 0 | 51 (optie) |
| Indienststelling | 2002 | 2020 |
| Samenstelling | 5-delig | 5-delig |
| Rijrichtingen | 1 (13G) 2 (14G) | 2 |
| Lengte | 29,2 m | 30 m |
| Breedte | 2,40 m | 2,40 m |
| Hoogte | 3,51 m | 3,51 m |
| Maximumsnelheid | 70 km/u | 70 km/u |
| Vloerhoogte | 300 mm | 300 mm |
| Aantal deuren per zijde (dubbel+enkel) | 4+2 (13G) 4+2 (14G) | 2+2 |
| Aantal zitplaatsen | 57/59 (13 G) 52 (14G) | 50 |
| Aantal staanplaatsen | 125 | 125 |