Vormen van onderhoud
Er zijn verschillende vormen van onderhoud aan de trambaan te onderscheiden. Zij hebben als doel om de staat van de infrastructuur tussen nominale en interventiewaarde te houden. Onderhoud aan de trambaan is te typeren in drie categorieën van onderhoudswerkzaamheden.
Reactief onderhoud betreft het verrichten van werkzaamheden nadat uit een melding (door een persoon of vanuit een systeem) is gebleken dat onderhoud nodig is. Storingsherstel en correctief onderhoud zijn voorbeelden van vormen van reactief onderhoud. Reactief onderhoud wordt op korte termijn gepland en kan (onverwacht en per direct) hinder veroorzaken voor de exploitatie en de omgeving. Hinder kan ontstaan door de uitvoering van de werkzaamheden, maar ook het uitblijven van werkzaamheden kan hinder veroorzaken.
Conditiegestuurd onderhoud: hierbij is de conditie van de trambaan de maatstaf om te bepalen of bepaalde onderhoudswerkzaamheden nodig zijn. Metingen of meldingen kunnen aanleiding zijn voor het treffen van dergelijk onderhoud. Het slijpen van de rails is een vorm van conditiegestuurd onderhoud. Dit onderhoud wordt op middellange termijn gepland en kan enige hinder veroorzaken voor de exploitatie en de omgeving. Aangezien conditiegestuurd onderhoud planbaar is – in tegenstelling tot reactief onderhoud – het soms mogelijk mitigerende maatregelen te nemen om de overlast te beperken. Zonder onderhoud valt de overlast voor de exploitatie en omgeving aanvankelijk vaak mee, maar als het onderhoud uitblijft kan er wel (toenemende) hinder ontstaan. Tevens bestaat het risico dat dan op een zeker moment reactief onderhoud nodig is.
Proactief onderhoud is het plegen van onderhoudswerkzaamheden waarbij het verstrijken van een bepaalde mate van gebruik (in tijd of belasting) de voornaamste aanleiding is. Dergelijk onderhoud wordt gepleegd om te voorkomen dat later reactief onderhoud nodig is – met veel meer impact voor de exploitatie en omgeving. Het schoonspuiten of preventief vervangen van bepaalde (slijtagegevoelige) onderdelen van wissels is een vorm van proactief onderhoud. Proactief onderhoud vindt met name plaats bij essentiële schakels van de infrastructuur, denk aan onderhoud van liftschachten om te voorkomen dat mensen vast komen te zitten in de lift. Proactief onderhoud is zeer goed planbaar en daardoor is het ook mogelijk de hinder voor de exploitatie en de omgeving zo veel mogelijk te beperken.
Onderhoudsfilosofie in de praktijk Een eenvoudig voorbeeld van het toepassen van verschillende onderhoudsfilosofieën is het vervangen van lampen, bijvoorbeeld op een halte of langs de trambaan. Ook nominale, onderhouds- en afkeurnormen spelen hier een rol. Gaat het om een direct herleidbare indicator zoals het werken van de lamp, of om een maat voor de hoeveelheid licht op een locatie? De laatste indicator kan immers verder reiken dan enkel de lamp en ook beïnvloed worden de aanwezige verlichting als geheel. Als het uitgangspunt is dat een individuele lamp moet functioneren, wordt in geval van reactief onderhoud een lamp vervangen nadat uit een melding (meting of schouw) blijkt dat de lamp niet functioneert. Bij conditiegestuurd onderhoud worden lampen bijvoorbeeld al vervangen als uit een meting blijkt dat de lichtopbrengst van de lamp te laag is. Proactief onderhoud voorkomt dat de lamp niet functioneert en dan worden preventief lampen vervangen, bijvoorbeeld elke 5.000 branduren. In de visie die de beheerder heeft op het onderhoud, moet hij een balans vinden tussen beschikbaarheid en kwaliteit (altijd licht), mogelijk effect op de exploitatie (gepland of ongepland onderhoud), kosten en duurzaamheid. |