Heeft u vragen? U kunt ons ook bellen op tel: 0318-695315

Alles over wegbermen
Deze tekst is gepubliceerd op 23-03-16

11 Halfverharde bermen

Voordelen en mogelijkheden van halfverharde bermen en aandachtspunten bij de aanleg ervan

Illustratie

Basisinformatie

Halfverharding
Halfverharde bermen kunnen eraan bijdragen dat:

  • de berm voldoende draagkracht heeft
  • er een egaal bermoppervlak is naast de rijbaan
  • er een goed grip is tussen het bermoppervlak en de banden van het voertuig
  • het wegvlak goed aansluit op de berm (weinig hoogteverschil)

Dit kan leiden tot:

  • meer verkeersveiligheid
  • minder bermschade
  • minder randschade

Als de halfverharding of semi-verharding begroeid is, behoudt de berm haar groene uitstraling. Bovendien kan het afstromend wegwater op een natuurlijke manier in de grond wegzakken.

Soorten halfverharding
De halfverharding kan bestaan uit:

  • grasbetontegels, opgenomen in het bermoppervlak
  • kunststofroosters, opgenomen in het bermoppervlak
  • steenmengsels bestaande uit gebroken stenen, eventueel vermengd met zand

In Nederland zijn verschillende typen semi-verhardingen uitgetest. Zo kwam in een onderzoek van de provincie Overijssel de grasbetontegel op een doek van kunststof als beste naar voren wat betreft draagkracht, wrijvingsweerstand, beheer en onderhoud. In Noord-Brabant heeft men veel ervaring met het gebruik van Doornik-steen vermengd met bermgrond.

Aanleg
Aandachtspunten bij de aanleg van halfverharding zijn onder andere:

  • In de ideale situatie wordt de semi-verharding over de volle breedte van de vlucht- en bergingszone aangebracht. Uit het oogpunt van kosten kan, met name bij zandgronden, worden volstaan met een breedte van circa 0,60 meter.
  • Soms wordt de halfverharding gebruikt als ‘rammelstrook’, om weggebruikers te waarschuwen dat ze van de weg raken en hen de gelegenheid te geven bij te sturen. In dat geval kan worden volstaan met een smallere strook.
  • Er mag geen verhardingsmateriaal op de rijbaan terechtkomen als een voertuig dat in de berm is geraakt weer terugkomt op de rijbaan. Grind mag daarom niet worden toegepast. De halfverharding dient aan de bovenkant op de een of andere manier ‘gewapend’ te zijn.
  • Het is belangrijk dat de weg visueel niet breder wordt door de halfverharding. Dit zou er namelijk toe kunnen leiden dat weggebruikers harder gaan rijden.
  • Bij het ontwerp moet tevens rekening worden gehouden met de veiligheid van fietsers. Ribbels kunnen bijvoorbeeld tot valpartijen leiden. Een smalle gleuf tussen wegdek en halfverharding kan maken dat de band van een (wielren)fiets hierin klem komt te zitten. Dit kan ernstige ongelukken veroorzaken.
  • Bij het overlagen van de rijbaan moet de berm op te hogen zijn. Dit om de berm (blijvend) op nagenoeg dezelfde hoogte te laten aansluiten op de verharding van de rijbaan. Dit betekent in veel gevallen dat de halfverharding op dat moment opnieuw gelegd moet worden.
  • De berm zal meestal natuurlijker en sneller begroeid raken indien menging/vulling plaatsvindt met gebiedseigen materiaal.
Samenhang
Aandachtspunten

  • Veiligheid fietsers
    Bij het verharden van de berm moet rekening worden gehouden met het gedrag van de automobilisten. Zij kunnen de (half)verharde berm zien als strook voor de fietsers en hen daarnaartoe drukken. Het is daarom belangrijk (visueel) goed duidelijk te maken dat de (half)verharde berm geen fietsstrook is.

  • Zwijnverdwijnblokken
    Een speciale vorm van halfverharding zijn de zwijnverdwijnblokken. Het opvroeten van deze blokken door zwijnen is lastig door de aanwezigheid van scherpe randen. Bovendien maken de blokken de gehele berm minder aantrekkelijk voor zwijnen. Dit is een verschil met andere vormen, waar de zwijnen naast de halfverharding in de berm gaan wroeten.

  • Hergebruik van grondstoffen
    Bij het gebruik van secundaire bouwstoffen (hergebruik) bij halfverharding speelt milieubelasting mogelijk een rol. Vandaar dat het [ link ] geraadpleegd dient te worden.
Afbeeldingen

Aanleg halfverharding (zwijnverdwijnblokken).
(Foto: Olga van de Veer, provincie Gelderland)

Halfverharding tevens zwijnverdwijnblok (begroeid).
(Foto: Olga van de Veer, provincie Gelderland)

Aanleg van bermmatten

Strook halfverharding in de berm (niet begroeid).

Voorbeelden

Voorbeeld zelfreinigende wegberm
Waar:N310 bij Schaarsbergen, provincie Gelderland
Wat:Berm aangelegd die afstromend weg- en regenwater zuivert
Waarom: Om verontreiniging van bodem- en grondwater waterwingebied te voorkomen
Hoe:Speciale opbouw berm, waarbij gewerkt wordt met biogrit
Status:Uit onderzoek blijkt dat de zelfreinigende berm gedurende dertig tot veertig jaar beschermt tegen zware metalen, minerale olie en PAK

Voorbeeld Noord-Brabant
Waar: Provinciale wegen Noord-Brabant
Wat:Bij gevaarlijke provinciale wegen wordt semi-verharding aangebracht in de bermen
Waarom: Om de verkeersveiligheid te vergroten
Hoe:Er wordt een 30 centimeter dikke laag aangebracht van een waterdoorlatende steensoort, hierop komt een dun laagje grond en daarop een 2 centimeter dikke graslaag
Status: Uitgevoerd op diverse trajecten
Meer informatie

Voor meer informatie zie de Literatuurlijst.
Heeft u extra informatie over of voorbeelden bij dit onderwerp?
Laat het ons weten via de reageerbutton rechtsboven in de factsheets.