18 Geleideconstructies en geleiding

Het belang van geleiding
Geleiding heeft als doel de weggebruiker op het voor hem bedoelde weggedeelte te houden. Voorkomen moet worden dat de weggebruiker op de verkeerde rijbaan of in de berm terechtkomt. Dit is van belang in het kader van:

• de veiligheid van de weggebruiker zelf en van de overige weggebruikers
• het voorkomen van schade aan de berm, bermobjecten en weginrichtingselementen

Totaalpakket van maatregelen
Goede geleiding wordt gerealiseerd door een totaalpakket van maatregelen:

• markering aanbrengen op het wegdek, eventueel ondersteund met wegdekreflectoren
• bermobjecten plaatsen zoals reflectorpalen, bochtreflectorpalen, bochtschilden, rood-witte hekjes, enzovoort (zie factsheet Bermobjecten: borden, bakens, paaltjes, enzovoort)
• eventueel plaatsen van geleideconstructies

Ook andere objecten in de berm hebben invloed op de geleiding, bijvoorbeeld bewegwijzering, bebording en openbare verlichting (zie factsheet Bermobjecten: borden, bakens, paaltjes, enzovoort en factsheet Openbare verlichting en verkeersregelinstallaties). Daarnaast zorgen niet-verkeerstechnische aspecten voor geleiding, zoals bebouwing, een haag, een bomenrij of een aarden wal. Het is belangrijk dat al deze aspecten het verloop van de weg ondersteunen.

Geleideconstructies
Geleiderails kunnen van thermisch verzinkt staal, aluminium of hout zijn. Barriers zijn gemaakt van beton of staal. Beide constructies dienen om te geleiden en zijn tevens een afschermingsvoorziening. Ze schermen de weggebruiker af van de andere rijbaan of van gevaarlijke obstakels, zoals bomen en niet-botsvriendelijk uitgevoerde masten (zie factsheet Obstakelvrije zone en factsheet Botsvriendelijke masten).

Als de weggebruiker van de rijbaan raakt, hebben de geleideconstructies als doel het botsende voertuig te keren zonder dat het door de constructie heen breekt of terugkaatst op de rijbaan. Uiteraard mag de constructie zelf geen letsel veroorzaken aan de weggebruiker en wordt de constructie zo ver mogelijk van de rijbaan in de berm geplaatst.

Ontwerp
Het is gebruikelijk om geleiderails te plaatsen in de middenberm van stroomwegen. Alleen als de middenberm heel breed is, is dit niet nodig (zie factsheet Stroomwegen).

Bij gebiedsontsluitingswegen is het niet wenselijk om stalen geleiderails te plaatsen in de middenberm of tussenberm. Dit zou ten onrechte de indruk kunnen wekken dat men zich op een stroomweg bevindt. Geleiderails die in hout zijn uitgevoerd, zijn hier wel een goede oplossing (zie factsheet Gebiedsontsluitingswegen buiten de bebouwde kom).

• Beter ontwerp, minder borden
  Een goed wegontwerp voorkomt dat er een grote hoeveelheid bermobjecten voor geleiding nodig is. Natuurlijk sturen en self-explaining roads dragen hieraan bij (zie factsheet Natuurlijk sturen en factsheet Visuele vervuiling).
  
  
• Beheer en onderhoud
  Goed beheer en onderhoud van de berm is noodzakelijk, onder andere om ervoor te zorgen dat objecten zoals bermpaaltjes goed zichtbaar blijven (zie factsheet Groenbeheer).
  
  
• Bodemvervuiling
  Corrosie van de geleiderail komt regelmatig voor. Dit tast de geleiderail aan en leidt tevens tot vervuiling van de bodem en mogelijk het oppervlaktewater (zie factsheet Vervuiling door afstromend wegwater).

• Testen en innovaties
  Voordat een afschermingsvoorziening mag worden toegepast, moet deze uitgebreid zijn getest. Dit is logisch met het oog op de veiligheid. De kosten die hiermee zijn gemoeid, zorgen echter voor een trage doorontwikkeling van producten die vriendelijker ogen voor het landschap, minder ruimte vragen en duurzamer zijn.
  
  
• Geleiding op gevaarlijke plaatsen
  Wegbeheerders kunnen ervoor kiezen trajecten gedeeltelijk af te schermen en alleen maatregelen te nemen op gevaarlijke locaties, bijvoorbeeld in bochten of langs bomenrijen dicht bij de weg. Dit leidt tot besparingen op beheer en onderhoud. Ook biedt het kansen voor alternatief ruimtegebruik in de berm.

Autosnelweg met geleiderail in de middenberm.

Houten geleiderail in buitenberm bij gebiedsontsluitingsweg.

Geleiding in bocht door haag bij gebiedsontsluitingsweg.

Geleideconstructie in de berm met bochtschilden en motorvriendelijke afschermingsvoorziening.

Voor meer informatie zie de Literatuurlijst.
Heeft u extra informatie over of voorbeelden bij dit onderwerp?
Laat het ons weten via de reageerbutton rechtsboven in de factsheets.