19 Kabels en leidingen

Ondergrondse infrastructuur
Kabels en leidingen zijn nodig om het transport van elektriciteit, water, gas en data/telecom mogelijk te maken. Ze liggen vaak langs de openbare weg. Daarnaast worden verkeersvoorzieningen zoals openbare verlichting (OVL), verkeersregelinstallaties (VRI’s) en verlichte wegwijzers gevoed door elektriciteit. Ook hiervoor zijn kabels en leidingen nodig.

Kabels en leidingen worden bij voorkeur buiten de verhardingen aangelegd, in de berm. Een enkele keer wordt gekozen voor aanleg onder de wegverharding. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat er in een berm monumentale bomen staan die men wil ontzien.

Aandachtspunten bij de aanleg
Als basis voor een goede ordening van ondergrondse netten (met uitzondering van netten met gevaarlijke inhoud) geeft de ‘NEN 7171-1 Ordening van ondergrondse netten – Deel 1 Criteria’ handvatten.

Andere aandachtspunten bij de aanleg zijn:

• het voorkomen van graafschade aan al aanwezige kabels en leidingen in de berm
• het voorkomen van graafschade aan bomen en boomwortels in de berm
• regelkasten en leidingen moeten in verband met onderhoud goed bereikbaar zijn
• het is in het kader van de [ link ] (de ‘grondroerdersregeling’) verplicht graafwerkzaamheden te melden bij het Kadaster (graafmelding/KLIC-melding)
• schade aan de berm (inclusief flora en fauna) dient zo veel mogelijk te worden beperkt
• eventueel aangebrachte schade dient zo veel mogelijk te worden hersteld
• het werken met kabels en leidingen in verontreinigde grond vraagt om specifieke aandacht, CROW heeft hierover diverse publicaties

Essentieel is een goede afstemming tussen alle betrokken partijen over de werkzaamheden in de berm.

Druk op berm en groen
De ondergrondse infrastructuur verdicht zicht steeds meer. Dit vergroot de kans op schade aan kabels en leidingen bij graafwerkzaamheden. Het geeft bovendien extra druk op de bermen en het vergroot de kans op verstoringen. Van de aanwezige flora en fauna, maar ook van bijvoorbeeld de bodemkwaliteit en het waterbergend vermogen van de berm.

Manieren om het risico op beschadigingen en de druk op de berm te verminderen, zijn onder andere:

• het gecombineerd (compact) aanleggen van kabels en leidingen, bijvoorbeeld in kabelgoten
• het gebruikmaken van non-destructieve technieken voor het detecteren van kabels en leidingen
• het van elkaar gescheiden houden van ondergrondse infra en boomwortels door harde afscheidingen, om te voorkomen dat de boomwortels de leidingen en kabels beschadigen

• Wet natuurbescherming
  Bij het uitvoeren van graafwerkzaamheden ten behoeve van de aanleg van kabels en leidingen dient men zich te houden aan de Wet natuurbescherming (zie factsheet Wet natuurbescherming, zie ook factsheet Bomen en bermen integraal bezien en factsheet Ecologische bermen).
  
  
• Veilig werken
  Ook bij graafwerkzaamheden is het belangrijk om veilig te werken (zie factsheet Maatregelen Werk in Uitvoering).
  

• Afstemming en vergunning
  Goede communicatie en afstemming over graafwerkzaamheden is belangrijk. Mede om die reden dient voor graafwerkzaamheden een vergunning aangevraagd te worden bij de wegbeheerder.
  
  
• Verwijderen ongebruikte kabels
  De partij die de kabel heeft aangelegd, is verplicht deze te verwijderen op het moment dat deze niet meer wordt gebruikt. In de praktijk is het weghalen van ongebruikte kabels niet altijd wenselijk: het openhalen van de berm veroorzaakt schade. Dit probleem is op te lossen door af te spreken dat op het moment dat de berm toch al opengemaakt wordt voor andere werkzaamheden, tevens ongebruikte kabels verwijderd dienen te worden.
  
  
• GPKL en KLO
  Er zijn diverse overlegplatforms, onder andere het Kabel- en Leiding Overleg (KLO) en het Gemeentelijk Platform Kabels en Leidingen (GPKL). Doel van het KLO is het voorkomen van graafschade aan kabels en leidingen. Het GPKL heeft als doel de behartiging van gemeentelijke belangen rond de ondergrondse infrastructuur van kabels en leidingen, het verzamelen van kennis en ervaring, en het bevorderen van kennisuitwisseling.

Graafwerkzaamheden in en naast de berm.

Glasvezelkabel aangelegd direct naast een rij bomen.
(Foto: Olga van de Veer, provincie Gelderland)

Voor meer informatie zie de Literatuurlijst.
Heeft u extra informatie over of voorbeelden bij dit onderwerp?
Laat het ons weten via de reageerbutton rechtsboven in de factsheets.