Verkeersveiligheid bedrijventerreinen

Problemen
Bedrijventerreinen vormen een lastig onderdeel van de stedelijke structuur en vragen maatwerk. Er is een grote diversiteit aan bedrijventerreinen, variërend van haventerrein tot kleinschalig bedrijventerrein met functiemenging.
Op bedrijventerreinen is er doorgaans veel zwaar verkeer en bestelverkeer en de infrastructuur is vaak ruim opgezet, met grote rechtstanden. Fietspaden zijn lang niet altijd aanwezig en voor zover die er zijn, hebben ze geen continu karakter doordat er veel en brede in- en uitritten zijn.
Een 30 km/h-zone, die redelijkerwijs zelfhandhavend is, is in de praktijk lastig op een bedrijventerrein, afhankelijk van de omgeving en de samenstelling van het bedrijventerrein. Het toepassen van allerlei standaard verkeerstechnische maatregelen (zoals in verblijfsgebieden) is niet of nauwelijks mogelijk. Hooguit is het mogelijk om aangepaste maatregelen toe te passen, en dan vooral op de kruisingen.

Oplossingsrichtingen
Er is een aantal mogelijkheden om de verkeersveiligheid van bedrijventerreinen aan te pakken.

Duurzaam Veilig inrichten
Er zijn verschillende aangrijpingspunten om een bedrijventerrein Duurzaam Veilig te gaan inrichten: bij nieuwbouw, bij regulier onderhoud, bij groot onderhoud of bij revitalisering. Ook een herprofilering van het bedrijventerrein (een transformatie naar andere functies) kan een goede aanleiding zijn.
De stappen die dan moeten worden doorlopen, zijn:

• inventariseren van gebiedskarakteristieken;
• inventariseren van het gebruik van de infrastructuur;
• formuleren van wensbeelden;
• categoriseren van het wegennet;
• opstellen van een maatregelenpakket om te komen tot een Duurzaam Veilige inrichting.

Aandachtspunten zijn:

• Voor nieuwe bedrijventerreinen: de locatiekeuze en daarmee de toeleidende wegen: die moeten zo kort mogelijk zijn en geschikt zijn voor het zware verkeer. Het ligt voor de hand om aan te sluiten op een bestaand kwaliteitsnet goederenvervoer als dat voorhanden is.
• De inrichting. Ook op bedrijventerreinen is het mogelijk om logische aanknopingspunten te vinden voor maatregelen ten behoeve van de verkeersveiligheid. Probleem is dat er nauwelijks acceptabele maatregelen tegen hoge snelheden zijn. Een tweede probleem is dat zwaar verkeer ook bij lage snelheden ernstige conflicten kan opleveren met andere verkeersdeelnemers.
• Functiemenging. Er zijn bijvoorbeeld ook ondernemers die hun woning op het terrein hebben. Er ontstaan dan conflicten tussen kwetsbare verkeersdeelnemers en zwaar verkeer. Ook de combinatie van bedrijvigheid met veel zwaar verkeer enerzijds en bedrijvigheid die veel bezoekers trekt anderzijds (zoals groothandel, weidewinkels, tuincentra en doe-het-zelfwinkels) levert conflicten.
  Voor zover dit soort functiemenging onvermijdelijk is, kan slimme ordening van functies en het realiseren van gescheiden routes (voor zwaar verkeer en voor kwetsbare verkeersdeelnemers) de ernstigste conflicten voorkomen. Dit betekent voor beide partijen winst.

Safety Scan
Het ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft in samenwerking met de brancheorganisaties de Safety Scan ontwikkeld voor het beroepsgoederenvervoer. Dit eenvoudige analyseinstrument op cd-rom geeft vervoerders en chauffeurs inzicht in mogelijkheden om de kans op ongevallen en schades te verkleinen. De Safety Scan kan worden gebruikt door alle ondernemers met vracht- en/of bestelauto's en kan ertoe bijdragen dat bedrijven een actief en bewust verkeersveiligheidsbeleid gaan voeren.

Aan de hand van vragen over de organisatie, de chauffeurs en de voertuigen geeft de scan feedback over het veiligheidsbeleid van de ondernemer. De Safety Scan biedt inzicht in de sterke en de zwakke kanten van het eigen veiligheidsbeleid. Tegelijk stelt de Scafety Scan een advies op maat op met praktische verbetermaatregelen. De Safety Scan past goed in het streven om de bedrijfscultuur verkeersveiliger te maken, maar er is nog weinig bekend over de praktijkervaringen ermee.

Partijen betrekken
Als er sprake is van parkmanagement op het bedrijventerrein, dan is dat een goed eerste contactpunt voor een gemeente om aan de verkeersveiligheid van het gehele bedrijventerrein te werken. Anders moeten alle bedrijven afzonderlijk worden benaderd en moet er een representatieve werkgroep vanuit het bedrijventerrein worden geformeerd. Daarbij is vaak niet het gemiddelde bedrijf, maar het meest veeleisende bedrijf maatgevend. Voor een goede verkeersveiligheid is alleen een viaduct waar de gemiddelde vrachtwagen onder door kan, niet goed genoeg. Een kwaliteitsnet goederenvervoer kan ook een goed aangrijpingspunt bieden voor een discussie over verkeersveilgheid.

Conclusie
Er zijn verschillende manieren om over verbetering van de verkeersveiligheid op bedrijventerreinen na te denken: in termen van infrastructuur en omgeving en in termen van veiligheidcultuur bij de aanwezige bedrijven. Inhoudelijk maatwerk is een vereiste, ongeacht welke insteek er wordt gekozen.
Daarnaast moet er oprechte interesse in de belangen van de ondernemer worden getoond en moet er worden geïnvesteerd in een goede relatie met de ondernemers. Omdat er doorgaans geen sprake is van een machtsverhouding, kan opbouwen van ‘wisselgeld’ over en weer daarbij helpen [14.4].