Verkeersfunctie van wegen
Volgens de basisgedachte van Duurzaam Veilig hebben wegen een duidelijk te onderscheiden functie binnen het wegennet: een stroomfunctie of een uitwisselfunctie.
- Stromen: zich doelgericht verplaatsen of (als bestuurder) voertuigen doen voortbewegen, in een min of meer constante richting en met een min of meer constante (relatief hoge) snelheid.
- Uitwisselen: zich (als voetganger) doelgericht verplaatsen of (als bestuurder) voertuigen doen voortbewegen, met wisselende snelheid en/of richting. Hier valt ook onder: het verzamelen, verdelen en kruisen van verkeer, en het vertrekken, keren, draaien, stoppen en stallen van voertuigen.
De praktijk van het gemotoriseerde verkeer heeft uitgewezen dat beide verkeersfuncties niet (meer) te combineren zijn in een voorziening/weg. Scheiden kan door een wegcategorie aan te wijzen die geheel gericht is op stromen en een wegcategorie aan te wijzen die gericht is op uitwisselen. De hedendaagse verkeerspraktijk is echter zo complex, dat slechts twee typen wegen niet meer volstaan.
Bij de categoriseringsaanpak uit 1997 liepen de functies 'stromen' en 'uitwisselen' ver uiteen tussen de weggebruikers, de verschijningsvorm van de weg en het gedrag van de verkeersdeelnemers. Daarom is de gebiedsontsluitingsfunctie als een tussenvorm ontstaan. Wegen met deze functie leggen de verbinding tussen stroomwegen en erftoegangswegen. Ze hebben binnen het wegennet de functie ‘ontsluiten’ tussen verblijfsgebieden onderling, en richting de stroomwegen.
Bovenstaande leidt tot de indeling van het wegennet in drie wegcategorieën:- Erftoegangsweg (ETW)
Erftoegangswegen zijn binnen het netwerk de wegen van de laagste orde en zorgen voor de ontsluiting/het toegankelijk maken van erven (woningen en bedrijven), landbouwpercelen, verblijfsgebieden en specifieke bestemmingen. Alle manoeuvres die nodig zijn voor het bereiken van de erven, in- en uitstappen en laden en lossen van goederen, horen bij het toegankelijk maken. Deze wegcategorie is er in beginsel voor alle vervoerswijzen: voetgangers, fietsen, bromfietsen, motorvoertuigen en overige wegvoertuigen. Zo moet het mogelijk zijn met voertuigen in alle richtingen te manoeuvreren bij in- en uitritten van erven en moet de rijsnelheid overal laag zijn. Het verblijven staat centraal bij een erftoegangsweg. Het gemotoriseerde verkeer dient zich (met name door lage snelheden) aan te passen aan de 'verblijvers', zoals voetgangers en fietsers. De fietsstraat is een voorbeeld van die gewenste aanpassing. - Gebiedsontsluitingsweg (GOW)
Gebiedsontsluitingswegen vormen binnen het netwerk de verbindende schakel tussen erftoegangswegen en stroomwegen. Een weg met een gebiedsontsluitingsfunctie faciliteert zowel het stromen als het uitwisselen, maar deze worden naar plaats gescheiden. Het uitwisselen vindt plaats op de kruispunten, het stromen op de wegvakken tussen de kruispunten. Zo nodig kunnen gebiedsontsluitingswegen worden voorzien van parallelwegen (categorie: erftoegangsweg). De gebiedsontsluitingsweg vormt, binnen het verkeersnetwerk in een gebied, de verbindende schakel tussen erftoegangswegen en stroomwegen. - Stroomweg (SW)1)
Stroomwegen vormen de hoogste categorie in het wegennet. In het bijzonder voor motorvoertuigen maakt een dergelijke weg continue doorstroming met hoge snelheid mogelijk. Dit vereist onder meerfysiek gescheiden rijrichtingen, ontbreken van kruisend en overstekend verkeer, en bij aansluitingen alleen in- en uitvoegend verkeer. Binnen de bebouwde kom komen in principe geen stroomwegen voor.
1)Het Handboek wegontwerp gaat in op de regionale stroomweg (autoweg). Zie voor het ontwerpen van een nationale stroomweg (autosnelweg) de ROA (Richtlijn voor het Ontwerpen van Autosnelwegen).
In tabel 6.1 is per wegcategorie aangegeven wat de verkeersfuncties zijn.