Inleiding

De verkeersveiligheid rond (land)bouwverkeer op de openbare weg heeft al jaren de aandacht. (Land)bouwvoertuigen worden steeds groter en zwaarder. Schaalvergroting in de landbouwsector leidt tot een toename van de afstand die landbouwvoertuigen op de openbare weg afleggen. (Land)bouwvoertuigen worden daarnaast ook ingezet in de grond-, weg- en waterbouw (GWW)-sector, groenvoorziening en voor transportdoeleinden.

In de periode 2013-2016 is er veel politieke aandacht geweest voor landbouwverkeer, met als resultaat dat het T-rijbewijs is ingevoerd. Ook zijn de eisen aan landbouwvoertuigen in de ‘Regeling voertuigen’ aangepast.

Per 1 januari 2021 treedt een wijziging van de Wegenverkeerswet 1994 in werking in verband met de implementatie van richtlijn 2014/45/EU (de APK-richtlijn). Het gaat om een APK-plicht voor snelle landbouw- en bosbouwtrekkers op wielen (2014/45/EU) en een registratie- en kentekenplaatplicht voor alle (land)bouwvoertuigen. In dit kennisproduct is een overwegingsinstrument opgenomen dat ingaat op over stappen die wegbeheerders moeten nemen om deze nieuwe wetgeving te implementeren.

Verder gaat dit kennisproduct in op een gebiedsgerichte aanpak die gevolgd kan worden in situaties waarin de problematiek met (land)bouwverkeer zo groot is dat een gebiedsgerichte aanpak gewenst is. Wegbeheerders worstelen met problemen die (land)bouwvoertuigen met zich meebrengen. Op welke wegen laat je (land)bouwverkeer toe, hoe weeg je dit af en welke maatregelen zijn er mogelijk. Deze handreiking gaat hier op in (zie hoofdstuk 5). Ook wordt aandacht besteed aan het ontwerpvoertuig (land)bouwverkeer. Voor de leesbaarheid van de handreiking wordt onder (land)bouwverkeer het volgende verstaan:

(Land)bouwverkeer verplaatst zich niet alleen op wegen buiten de bebouwde kom, maar ook op wegen binnen de bebouwde kom. Om die reden is dit kennisproduct in de kennismodules ‘wegontwerp binnen de bebouwde kom’ en ‘wegontwerp buiten de bebouwde kom’ geplaatst.

Dit kennisproduct is bestemd voor gemeenten, provincies en wegbeherende waterschappen. Daarnaast kunnen ook belangenorganisaties, land- en tuinbouworganisaties, onderwijsinstellingen en advies- en ingenieursbureaus deze kennis gebruiken.

Met de publicatie van dit kennisproduct (Land)bouwverkeer is de CROW-publicatie 240 ‘Handreiking landbouwverkeer – Wegen met gemengd verkeer bubeko’ komen te vervallen. Deze is echter nog wel te raadplegen in Historie.

In de handreiking komt het volgende aan bod:

• Hoofdstuk 1 gaat in op de achtergrondinformatie van (land)bouwverkeer. Onderwerpen die aan bod komen zijn de omvang van het voertuigpark, de verkeersveiligheid van (land)bouwverkeer en de stand van zaken van de voorgestelde wijzigingen in de wet- en regelgeving voor verbetering van de verkeersveiligheid met (land)bouwvoertuigen.
• Hoofdstuk 2 gaat in op de nieuwe wet- en regelgeving. Hierin wordt o.a. de verhoging van de maximumsnelheid, de maatregelen aan het (land)bouwvoertuig, de registratie- en kentekenplaatplicht en de invoering van het T-rijbewijs behandeld.
• In hoofdstuk 3 staat het normvoertuig voor het (land)bouwverkeer centraal. Hiermee kan in het wegontwerp rekeningen worden gehouden.
• De veranderde wet- en regelgeving leidt tot wijzigingen op de weg. Voor elke weg moet worden bekeken wat de nieuwe situatie is voor (land)bouwvoertuigen. In hoofdstuk 4 is een overwegingsinstrument opgenomen dat wegbeheerders kunnen gebruiken bij het bepalen of:

  -	(land)bouwvoertuigen toegestaan blijven (met snelheid conform de nieuwe wetgeving);

  -	(land)bouwvoertuigen verboden blijven (handhaven bestaand verbod);

  -	een verandering in het toelatingsbeleid van (land)bouwverkeer op bepaalde wegen wenselijk is.

• Hoofdstuk 5 bevat een duidelijk procesgericht stappenplan dat voor verschillende situaties en regio’s toepasbaar is. Het stappenplan gaat in op de aanpak hoe om te gaan met het toelatingsbeleid van (land)bouwverkeer. In een gebied kan de problematiek met betrekking tot (land)bouwverkeer zo groot zijn, dat een gebiedsgerichte aanpak gewenst is.
• Hoofdstuk 6 beschrijft een pakket aan voorbeeldmaatregelen die in Nederland worden toegepast. De gebiedsgerichte aanpak leidt tot een maatregelenprogramma.