Inleiding

CROW heeft de afgelopen jaren drie publicaties uitgebracht over verticale snelheidsremmers: CROW-publicatie 172 ‘Richtlijn verkeersdrempels’, CROW-publicatie 228 ‘Uitritten en uitritconstructies’, en CROW-publicatie 244 ‘Richtlijn verkeersplateaus’. Een verticale snelheidsremmer is feitelijk de enige goede en duurzaam werkende snelheidsremmende maatregel. Daardoor is deze erg in trek bij wegbeheerders en buurtbewoners. Anderen zoals weggebruikers, belangenorganisaties en stedenbouwkundig ontwerpers zijn over een dergelijke remmer soms minder positief, maar het lijkt erop dat de maatregel inmiddels is geaccepteerd. Er worden wel telkens nieuwe vormen van drempels, plateaus en uitritconstructies bedacht. En de kennis hierover is verspreid over diverse publicaties en aan herziening toe. Verticale snelheidsremmers in Nederland kenmerken zich door een grote verscheidenheid in uitvoering en vormgeving. Deze publicatie beoogt meer uniformiteit in de maatvoering van verkeersplateaus te brengen en geeft daarvoor richtlijnen (zie hoofdstuk 4
‘Richtlijnen voor de toepassing van verkeersdrempels en -plateaus’).

Daarnaast dateren de genoemde ‘oude’ CROW-publicaties uit de tijd dat nog geen sprake was van CROW Online Kennismodules. Voor opname in de kennismodules ‘Wegontwerp Bibeko’ en ‘Wegontwerp Bubeko’ is het nodig om een duidelijke scheiding in de informatie aan te brengen voor drempels, verkeersplateaus en uitritconstructies binnen en buiten de bebouwde kom. Tot slot blijkt uit jurisprudentie over uitritconstructies dat er onduidelijkheid bestaat over de uitvoering van deze constructies en de bijbehorende voorrangsregeling. Deze publicatie heeft als doelstelling om meer helderheid te verschaffen over de toepassing van verticale snelheidsremmers.

Deze publicatie geeft richtlijnen voor het ontwerp en de toepassing van verkeersdrempels, -plateaus en uitritten en uitritconstructies. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen de toepassing van de voorzieningen binnen de bebouwde kom (bibeko) en erbuiten (bubeko). Tevens wordt bestaande kennis geactualiseerd. De publicatie is zo opgebouwd dat voorheen verspreid beschikbare kennis is gebundeld in een samenhangend document. Door middel van een overzichtelijke beslisboom (aan het eind van deze Inleiding) weet de wegbeheerder in één oogopslag voor welke verkeerssituatie welke voorziening passend is.

Deze CROW-publicatie 344 vervangt de CROW-publicaties 172 ‘Richtlijn verkeersdrempels’, 228 ‘Uitritten en uitritconstructies’, en 244 ‘Richtlijn verkeersplateaus’.

Deel A ‘Verticale snelheidsremmers’ bevat de bestaande kennis op het gebied van verkeersdrempels en verkeersplateaus aangevuld met nieuwe kennis. De publicatie biedt de wegbeheerder en verkeerskundig ontwerper een afwegingskader (in de vorm van aandachtspunten en aanbevelingen) voor de besluitvorming, en richtlijnen voor daadwerkelijke toepassing van de verkeersvoorziening (eisen voor maatvoering, constructie, markering/bebakening). De tekst gaat ook in op de beheer- en onderhoudsaspecten, alsmede de milieu- en de aansprakelijkheidsaspecten van verkeersremmers.

Deel B bevat kennis op het gebied van uitritten en uitritconstructies. De structuur wijkt enigszins af van deel A. Aan de hand van inrichtingseisen, praktijktoepassingen en nieuwe jurisprudentie wordt de wegbeheerder op weg geholpen bij de vormgeving van de juiste uitritconstructie. De herkenbaarheid van de uitritconstructie voor de weggebruiker en het wegnemen van onduidelijkheden rond de juiste uitvoering van de constructies, spelen een grote rol.

Een team van deskundigen van CROW heeft de afzonderlijke publicaties samengevoegd en een expertgroep geformeerd, onder meer uit de Intergemeentelijke Verkeerskundige Werkgroep van wegbeheerders (IVW). De expertgroep is in het voorjaar van 2014 bij elkaar gekomen om over de inhoud van de tekst te discussiëren, en heeft commentaar geleverd op de conceptversie.

De opbouw van Deel A ‘Verticale verkeersremmers’ is als volgt: in hoofdstuk 1 worden algemene overwegingen beschreven bij de toepassing. In hoofdstuk 2 volgt een beschrijving van de aandachtspunten bij de toepassing en de effecten voor voertuigen. In het hoofdstuk is een verwijzing opgenomen naar de beslisboom in figuur 1. In hoofdstuk 3 volgen richtlijnen en maatvoeringen van drempels en plateaus. In de publicatie is een onderscheid gemaakt tussen drempels en plateaus binnen en buiten de bebouwde kom. De richtlijnen zijn uitvoerig beschreven en schematisch samengevat. Er zijn aparte paragrafen besteed aan beheer en onderhoud en aan milieu-effecten. Een apart hoofdstuk is gewijd aan de juridische aspecten.

In Deel A is sprake van herhalingen in de tekst. Hier is bewust voor gekozen. Maar weinig lezers zullen deze publicatie van a tot z lezen, maar direct op zoek gaan naar kennis over verkeersdrempels, of over verkeersplateaus. Daardoor zal hun de herhaling van teksten waar informatie over drempels en plateaus exact dezelfde is vermoedelijk niet opvallen. Omwille van de volledigheid in het aanbieden van de informatie en het vermijden van (te veel) verwijzingen, is er daardoor soms sprake van herhaling van informatie.

Deel B gaat over uitritten en uitritconstructies. Hoofdstuk 6 beschrijft de algemene overwegingen bij de toepassing, terwijl hoofdstuk 7 ingaat op de aanbevolen uitritconstructies en de criteria die hiervoor gelden. In hoofdstuk 8 staat de toepassing van richtlijnen centraal. Hoofdstuk 9 gaat in op de wettelijke bepalingen en jurisprudentie.

Dit hoofdstuk eindigt met de ‘Beslisboom snelheidsremmers’ (figuur 1) . De boom bestaat uit drie kolommen en heeft een beperking van de rijsnelheid als vertrekpunt. In de derde kolom mondt de beslisboom uit in horizontale snelheidsremmers die hier verder buiten beschouwing worden gelaten. Van belang zijn hier de eerste en de tweede kolom van de figuur.
In de tweede kolom zijn voor het verblijfsgebied (de woonomgeving, werkomgeving, recreatie-, en het buitengebied) bijpassende verkeersdrempels geselecteerd. Wanneer welke maatregel dient te worden toegepast en wat de maatvoeringen zijn, wordt in Deel A nader toegelicht. De beslisboom helpt bij de keuze van het type maatregel volgens een eenvoudig te volgen schema.
In de eerste kolom staat het verkeersplateau centraal. De keuze voor een verkeersplateau is opportuun als behalve een snelheidsremmende werking, ook de attentieverhogende functie van belang is. Daarnaast onderscheidt het verkeersplateau zich ook door zijn vormgeving. In de kolom ‘Verkeersplateaus’ zitten lussen naar de kolom ‘Verkeersdrempels’.