Retroreflectie

Retroreflectie is het grotendeels weerkaatsen van het licht in de richting van de lichtbron (retro = terug en reflectie = weerkaatsen, figuur 4).

Er wordt gesproken van grotendeels, omdat het teruggeworpen licht wordt gebundeld in een nauwe kegel rondom de invallende lichtstraal. Daarnaast is de mate van terugkaatsing afhankelijk van onder meer de ouderdom en de vervuilingsgraad van het bord. Het meest kenmerkende van retroreflectie is dat het teruggekaatste licht alleen wordt gezien door de weggebruiker, die zich in of nabij de richting van de lichtbron bevindt.

Retroreflecterende materialen
Retroreflecterende materialen zijn speciale oppervlaktematerialen die het licht (van de koplampen) gericht weerkaatsen in de richting van de lichtbron. Een bepalende factor voor een goede zichtbaarheid van een verkeersteken is het contrast tussen het teken en de omgeving.

Voor zowel binnen als buiten de bebouwde kom wordt het gebruik van retroreflecterende materialen voor alle borden aangeraden. Voor borden uit de categorie E ‘Parkeren en stilstaan’ die binnen de bebouwde kom geplaatst worden is dit niet verplicht, maar wel aanbevolen. Uit kostenoogpunt is dit niet bezwaarlijk. De toepassing van retroreflecterende materialen maakt het plaatsen van verkeersborden onder een hoek van 5 graden overbodig (vroeger was dat voorgeschreven).

Retroreflectieklassen
Borden worden uitgevoerd met de oppervlakte van de afbeelding in retroreflecterend materiaal. De eigenschappen van het retroreflecterende materiaal komen minimaal overeen met klasse II van norm NEN 3381, met dien verstande dat de borden B7 en D2 minimaal conform klasse III worden uitgevoerd.

Niet-retroreflecterend behoeven te zijn:

• borden van hoofdstuk E, binnen de bebouwde kom;
• bord L3;
• borden G7 tot en met G10 en G13 en G14;
• borden in transparante uitvoering;
• elektronische signaleringsborden.

In de [ link ] staat vermeld dat borden wettelijk gezien minimaal retroreflectieklasse I moeten hebben (uitgezonderd borden B7 en D2 en de genoemde niet-retroreflecterende borden), waarbij wordt aanbevolen alle borden minimaal in retroreflectieklasse II uit te voeren (NEN 3381). Een hogere retroreflectieklasse is toegestaan, maar niet verplicht. In de volgende situaties worden borden van een hogere klasse dan klasse II aanbevolen:

• a) in centra van steden en dorpen, waarbij sprake is van veel hinder van omgevingsverlichting (bijvoorbeeld (vaak en veelkleurige) straatverlichting, etalageverlichting en straatreclame). Een hogere retroreflectieklasse geeft meer helderheid waardoor een beter contrast ten opzichte van de omgeving ontstaat en het beter waarneembaar en leesbaar is.

• b) bij rotondes. Bij het rijden van een rotonde verandert de invalshoek ten opzichte van het bord waardoor de retroreflectie minder constant is. Bovendien is de aanrijsnelheid hoger en staan de borden links van de weg (normaalgesproken staan ze rechts). Een hogere retroreflectieklasse geeft meer helderheid waardoor het bord beter en eerder waarneembaar is.

• c) bij overgangen van komgrenzen en zones. Bij deze overgangen wordt van de weggebruikers extra aandacht gevraagd. Vaak moet de snelheid worden verlaagd. Mede door vormgeving wordt een lagere snelheid vaak afgedwongen. Dit vergt tijdige en goede aanduidingen.

• d) bij borden boven of links van de rijbaan.

• e) bij borden bij werk in uitvoering. Bij deze borden wordt van de weggebruikers extra aandacht gevraagd. Vaak moet de hoge snelheid worden verlaagd. Mede door inrichting wordt een lagere snelheid vaak afgedwongen. Dit vergt tijdige en goede aanduidingen.

Combinaties van verschillende retroreflecterende klassen op een paal of binnen een beeldvak is niet toegestaan, met uitzondering voor de kleur zwart.

CE-markering verkeersborden
Onder invloed van de Europese harmonisatie van normen is ook de CE-markering voor verkeersborden totstandgekomen. Deze geeft aan dat een product in ieder geval aan de minimale veiligheidseisen voldoet. Met de invoering van de CE-markering worden producteigenschappen van verkeersborden in heel Europa volgens een en dezelfde Europese norm bepaald en beschreven. Het CE-label garandeert afnemers betrouwbare informatie over productkenmerken als retroreflectie, kleur en sterkte.

Interne verlichting wordt ontraden
Het toepassen van (interne) verlichting van verkeersborden wordt zo veel mogelijk ontraden aangezien door de kwaliteit van retroreflecterend materiaal, toepassing van inwendige of uitwendige verlichting in veel situaties overbodig is geworden. Daarnaast heeft inwendige/uitwendige verlichting meer onderhoud nodig, waardoor de kosten aanmerkelijk hoger zijn. Indien de zichtbaarheid van het verkeersbord te wensen overlaat, kies dan bij voorkeur voor een retroreflecterend materiaal met een hogere klasse dan welke volgens de Uitvoeringsvoorschriften BABW (klasse I) of de NEN 3381 vereist is (klasse II of hoger).

Glasparels en micro-prisma's
Retroreflectieklassen (I en II) zijn gebaseerd op de technologie van glasparels of micro-prisma’s.

Bij een glasparel wordt een invallende lichtbundel gebroken wanneer hij door het frontoppervlak van de glasparel valt en wordt teruggekaatst door een spiegelend oppervlak achter de parel. De bundel loopt dan terug door het frontoppervlak, wordt gebroken bij het verlaten van de parel en keert naar de lichtbron terug.

Prima's zijn ook retroreflecterende elementen. Elke prisma heeft haaks op elkaar staande brekingsvlakken. Een invallende lichtstraal wordt op elk van de drie oppervlakken gebroken en parallel aan zijn aanvankelijke richting naar de lichtbron teruggestuurd.

Combinaties van verschillende retroreflectieklassen op een paal of binnen een beeldvak is niet toegestaan met uitzondering voor de kleur zwart. Retroreflecterende materialen met glasparels mogen niet worden gecombineerd met microprismatische materialen.
Zie voor meer informatie over uitvoeringseisen aan het retroreflecterend beeldvlak de NEN 3381.

Retroreflecterende folie
Hieronder heeft u een overzicht van bestaande retroreflecterende folies: