HOV
HOV is de afkorting voor hoogwaardig openbaar vervoer. HOV is ontwikkeld als alternatief voor (snel)tramlijnen voor locaties waar tramvoorzieningen niet rendabel toe te passen zijn.
Kenmerken van HOV zijn:
Voorwaarden voor goed functionerend HOV
De voorwaarde voor het goed kunnen functioneren van HOV is een (aparte) infrastructuur die zo is ingericht dat onder alle omstandigheden de snelheid, regelmaat en betrouwbaarheid kan worden gegarandeerd. In tegenstelling tot doorstromingsmaatregelen betekent dit, dat ook als de verzadigingsgraad van het autoverkeer hoog is, het HOV toch goed kan functioneren.
Kenmerken van HOV zijn:
- een hoge frequentie;
- een hoge gemiddelde snelheid;
- een betrouwbare dienstuitvoering;
- een regelmatige dienstregeling;
- een comfortabele reis.
Voorwaarden voor goed functionerend HOV
De voorwaarde voor het goed kunnen functioneren van HOV is een (aparte) infrastructuur die zo is ingericht dat onder alle omstandigheden de snelheid, regelmaat en betrouwbaarheid kan worden gegarandeerd. In tegenstelling tot doorstromingsmaatregelen betekent dit, dat ook als de verzadigingsgraad van het autoverkeer hoog is, het HOV toch goed kan functioneren.
Kenmerkende onderdelen voor een nieuw aan te leggen HOV zijn:
- Een vrije baan die compromisloos is ingepast in het overige wegverkeer, voorzien van een comfortabel wegdek.
- Gegarandeerde doorstroming op kruispunten met het overige verkeer, bijvoorbeeld ongelijkvloerse oplossingen op kruisingen met het hoofdwegennet.
- Kwalitatief goede haltes, voorzien van alle comfort en goed toegankelijk vanuit de omgeving (paragraaf 2.14 en 3.2).
- Herkenbare voertuigen van 12 tot 24 meter lengte, voorzien van een lage vloer zodat ook mensen met een mobiliteitsbeperking gemakkelijk kunnen instappen (paragraaf 7).
- Herkenbare huisstijl, die op alle onderdelen van het HOV is toegepast.
- Bij voorkeur voorzien van een sterk merk, omdat een merk meerwaarde biedt in de perceptie van passagiers.
- Binnen een merk moet naast de productkwaliteit aandacht zijn voor het serviceconcept, waarbij de zorg voor kwaliteit en comfort een integraal onderdeel is van de formule.
Bestaande HOV-concepten kunnen op sommige kenmerken afwijken.
Onderzoeken bij de provincie Brabant tonen aan dat de combinatie van meer gestrekte lijnen die hoogfrequent rijden onder een HOV-formule, gemiddeld 12 tot 15 procent meer reizigers aantrekken bij de start van de lijn of het lijnennet. En het reizigersaantal stijgt elk jaar verder.
Onderzoeken bij de provincie Brabant tonen aan dat de combinatie van meer gestrekte lijnen die hoogfrequent rijden onder een HOV-formule, gemiddeld 12 tot 15 procent meer reizigers aantrekken bij de start van de lijn of het lijnennet. En het reizigersaantal stijgt elk jaar verder.
Bus Rapid Transit
HOV is wereldwijd in ontwikkeling onder de verzamelnaam Bus Rapid Transit (BRT). Kenmerkend voor BRT is dat er geen richtlijnen en voorschriften zijn, maar dat per situatie een passende oplossing wordt gecreëerd die voor langere tijd voldoet aan de hierboven genoemde uitgangspunten. Dit maakt dat alle verschijningsvormen mogelijk zijn, van eenvoudige maatregelen op delen van een wegvak, tot volledig gescheiden vrije banen.
HOV is wereldwijd in ontwikkeling onder de verzamelnaam Bus Rapid Transit (BRT). Kenmerkend voor BRT is dat er geen richtlijnen en voorschriften zijn, maar dat per situatie een passende oplossing wordt gecreëerd die voor langere tijd voldoet aan de hierboven genoemde uitgangspunten. Dit maakt dat alle verschijningsvormen mogelijk zijn, van eenvoudige maatregelen op delen van een wegvak, tot volledig gescheiden vrije banen.
Ontwikkelingen van de bus
HOV wordt uitgevoerd per bus. De ontwikkelingen van dit soort voertuigen gaan snel:
HOV wordt uitgevoerd per bus. De ontwikkelingen van dit soort voertuigen gaan snel:
- verschillende vormen van milieuvriendelijke aandrijfsystemen, tot zero-emission, inclusief laadfaciliteiten;
- grotere voertuigen zoals 24-meter-dubbelgelede bussen en wellicht nog langer;
- de mogelijkheden van het toepassen van automatische voertuiggeleiding (in ontwikkeling);
- de mogelijkheden van het elektronisch samenstellen van eenheidsvoertuigen tot een treintje door platooning (prototyping).
Het gevolg van deze ontwikkelingen is dat de nadelen van bussen ten opzichte van railvoertuigen steeds kleiner worden en zelfs verdwijnen. Met de inzet van grotere bussen en het toepassen van platooning in de toekomst, kan ook het HOV een steeds groter aantal reizigers vervoeren. Die grens tussen HOV en railvoertuigen wordt dan steeds dunner.
Als een HOV-bussysteem erg succesvol is, dan kan ombouw van bus naar rail noodzakelijk zijn. In Utrecht werd lijn 12 (Utrecht Centraal Station - Science Park) bijvoorbeeld uitgevoerd met 24-meterbussen en reed iedere 2 minuten. Conversie naar rail was noodzakelijk om de regelmaat, betrouwbaarheid en capaciteit te kunnen bieden die voor HOV gewenst is. Lijn 12 is in december 2019 vervangen door tramlijn 22.
Bij sommige HOV-projecten wordt er daarom de eis gesteld dat een HOV-busbaan gemakkelijk om te bouwen is naar een railsysteem, omdat daar bij het vaststellen van de horizontale en verticale alignementen rekening mee gehouden is. Voorbeeld is HOV Velzen (in opdracht van de Provincie Noord-Holland), waarbij de gehele busbaan geschikt is om omgebouwd te worden naar een tram.
Voorbeeld van een goed functionerend HOV-systeem is HOV in Utrecht met succesvolle takken naar het universiteitgebied van de Uithof en de VINEX-wijk Leidse Rijn. Voor de aaneengesloten bebouwing in en rond Utrecht is conceptueel een HOV-net ontwikkeld, dat samen met Randstadpoor een goede ontsluiting biedt voor Utrecht en de rond Utrecht liggende kernen zoals Nieuwegein, IJsselstein en Zeist.